Methodological Framework - Greek

Για τη διευκόλυνσή σας, έχουμε ετοιμάσει μια εργαλειοθήκη με χρήσιμα υλικά, πρότυπα και φύλλα εργασίας: ReS-Food-TOOLBOX final Greek Καλή Μάθηση!

Χρήσιμοι σύνδεσμοι Η πλήρης γνώση της (εθνικής) νομοθεσίας και των προτύπων της ΕΕ σχετικά με τη συλλογή, τη μεταφορά, την αποθήκευση και τη διανομή τροφίμων αποτελεί το πρώτο βήμα προς την επιτυχή εφαρμογή της διαδικασίας συλλογής και διανομής τροφίμων. Παρακάτω παρατίθενται σχετικά έγγραφα εθνικής σημασίας: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52017XC1025(01) https://29september.eurofoodbank.org/wpcontent/uploads/2020/09/Infographics_EN.pdf https://food.ec.europa.eu/safety/food-waste/eu-actions-against-food-waste/food-donation_en https://food.ec.europa.eu/system/files/2021-05/fs_eu-actions_action_platform_key-rcmnd_en.pdf https://www.paragraf.rs/propisi/zakon_o_donacijama_i_humanitarnoj_pomoci.html https://www.paragraf.rs/propisi/zakon-o-porezu-na-dodatu-vrednost.htmlhttps://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2013_06_81_1699.html https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2018_12_118_2343.html https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2019_09_91_1811.html https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/about-codex/members/detail/en/c/15564/ https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2022_12_156_2535.html https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/about-codex/members/detail/en/c/15564/ https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2022_12_156_2535.html Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τη δωρεά τροφίμων (2017/C 361/01) https://eur-lex.europa.eu/legal-content/HU/TXT/?uri=uriserv:OJ.C_.2017.361.01.0001.01.HUN&toc=OJ:C:2017:361:TOC#ntr62-C_2017361HU.01000101-E0062 Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τα συστήματα διαχείρισης της ασφάλειας των τροφίμων όσον αφορά τις δραστηριότητες λιανικού εμπορίου τροφίμων, συμπεριλαμβανομένης της δωρεάς τροφίμων, 2020/C 199/01 C/2020/2941: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/HU/TXT/?uri=uriserv:OJ.C_.2020.199.01.0001.01.HUN&toc=OJ:C:2020:199:TOC Οδηγός για την πρόληψη της σπατάλης τροφίμων στη βιομηχανία τροφίμων: https://portal.nebih.gov.hu/documents/10182/1218772/maradeknelkul_utmutato_ELELMISZERIPAR_webes.pdf/580e6f4d-b9b9-4756-02ce-0481970c3e05  Οδηγός για την πρόληψη της σπατάλης τροφίμων στον εμπορικό τομέα: https://portal.nebih.gov.hu/documents/10182/1218772/maradeknelkul_utmutato_KERESKEDELEM_webes.pdf/3e2165d8-c04f-bee3-0fdb-cf1d1e230897

Βιβλιογραφία Al Rahmah Medical. (2023, March 15). 5 Strategies For Creating A Successful Charity Project And Measuring Its Impact. Retrieved from Al Rahmah Medical: https://rahmah.sa/en/5-strategies-for-creating-a-successful-charity-project-and- measuring-its-impact/ Caldeira, C., De Laurentiis, V., & Sala, S. (2019). Assessment of food waste prevention actions. Development of an Evaluation Framework to Assess the Performance of Food Waste Prevention Actions. De Menna, F., Davis, J., Östergren, K., Unger, N., Loubiere, M., & Vittuari, M. (2020). A combined framework for the life cycle assessment and costing of food waste prevention and valorization: an application to school canteens. Agricultural and Food Economics, 8(1), 1-11. EU Platform on Food Losses and Food Waste (2019). Recommendations for Action European Commission (2018). EU guidelines on food donation (2017/C 361/01), Official Journal of the European Union European Commission. (2019). Study on food donation and food waste prevention in the EU. https://ec.europa.eu/food/sites/food/files/safety/docs/fw_eu- actions_study_food_donation_2019_en.pdf European Commission. (2020). COMMISSION NOTICE providing guidance on food safety management systems for food retail activities, including food donations (2020/C 199/01). Official Journal of the European Union, 57. European Commission. (2020, June 12). 2020/C 199/01 – Commission Notice providing guidance on food safety management systems for food retail activities, including food donations. Official Journal of the European Union, 63. Retrieved from https://eur-lex.europa.eu/legal- content/EN/TXT/PDF/?uri=OJ:C:2020:199:FULL&from=EN European    Commission.    (2022,    September    16).         Commission     Notice    on                   the implementation of food safety management systems covering Good Hygiene Practices and procedures based on the HACCP principles, including the facilitation/flexibility of the implementation in certain food businesses 2022/C 355/01. Official Journal of the European Union, 65. Retrieved 8 11, 2023, from https://eur-lex.europa.eu/legal- content/EN/TXT/HTML/?uri=OJ%3AC%3A2022%3A355%3AFULL European Committee for Standardization. (2020). EN 12875:2020 – Foodstuffs – Determination of nitrite content. https://www.en-standard.eu/csn-en-12875- foodstuffs-determination-of-nitrite-content/ Food and Agriculture Organization of the United Nations. (2018). Food loss and waste reduction:               A                             guide     for                 foodservice                             establishments. http://www.fao.org/3/i8294en/I8294EN.pdf Food and Drug Administration. (2020). Food Safety Modernization Act (FSMA). https://www.fda.gov/food/food-safety-modernization-act-fsma Food Banks BC . (2018). Perishable Food Recovery: A Step-by-Step Guide. Retrieved from                       kamloopsfoodbank:                            https://www.kamloopsfoodbank.org/wp- content/themes/food-bank/pdf/food-recovery-manual.pdf content/themes/food-bank/pdf/food-recovery-manual.pdf Food Waste Reduction Alliance. (2016). Best practices and emerging solutions toolkit: A guide to reducing food waste through donation. https://fpra.ca/wp- content/uploads/2019/08/FWRA-Toolkit.pdf FoodDrinkEurope, EuroCommerce, FEBA . (2016). Every Meal Matters: Food Donation Guidelines. Retrieved August 11, 2023, from https:/https://www.fooddrinkeurope.eu/wp- content/uploads/2021/09/6194-FoodDrink-Europe-Every_Meal_Matters-1.pdf content/uploads/2021/09/6194-FoodDrink-Europe-Every_Meal_Matters-1.pdf FoodDrinkEurope. (2017). Guidance on food donation and food waste prevention in the food                                          and                                          drink                                          industry. https://www.fooddrinkeurope.eu/uploads/publications_documents/Food_Donation _Study.pdf Garcia-Garcia, G., Woolley, E., Rahimifard, S., Colwill, J., White, R., & Needham, L. (2017). A methodology for sustainable management of food waste. Waste and Biomass Valorization, 8(6), 2209-2227. https://29september.eurofoodbank.org/wp- content/uploads/2020/09/Infographics_EN.pdf in Food Waste Prevention https://food.ec.europa.eu/system/files/2021-05/fs_eu- actions_action_platform_key-rcmnd_en.pdf International Organization for Standardization. (2020). ISO 22000:2018 – Food safety management systems – Requirements for any organization in the food chain. https://www.iso.org/standard/65464.html International Organization for Standardization. (2020). ISO 9001:2015 – Quality management systems – Requirements. https://www.iso.org/standard/62085.html Karin Östergren, Jenny Gustavsson, Hilke Bos-Brouwers, Toine Timmermans, Ole- Jørgen Hansen, Hanne Møller; Gina Anderson and Clementine O’Connor, Han Soethoudt, Tom Quested, Sophie Easteal, Alessandro Politano, Cecilia Bellettato, Massimo Canali, Luca Falasconi, Silvia Gaiani, Matteo Vittuari, Felicitas Schneider, Graham Moates, Keith Waldron, Barbara Redlingshöfer (2014). FUSIONS Definitional Framework for Food Waste. European Commission (FP7), Coordination and Support Action – CSA Contract number: 311972 National Restaurant Association. (2021). ServSafe: Food safety training and certification. https://www.servsafe.com/ Nitzsche, P., Simba, A., & Gourmelon, G. (2020). Analyzing the drivers of food waste generation in the hospitality sector: A case study of hotel restaurants. Sustainability, 12(9), 3586. doi:10.3390/su12093586 Ockerman, H. W., & Basu, L. (2017). Encyclopedia of meat sciences (2nd ed.). Academic Press. Oragui, D. (2023, August 6). How to Create an Effective Standard Operating Procedure (SOP). Retrieved from Helpjuice: https://helpjuice.com/blog/standard-operating-procedure Plekenpol, R., Ardura, A., & Leib , E. B. (2022). The Global Food Donation Policy Atlas – EU Legal Guide. Harvard Law School Food Law and Policy Clinic (FLPC). Retrieved    from                     https://www.foodbanking.org/wp-content/uploads/2023/01/The- Global-Food-Donation-Policy-Atlas_EU_Legal-Guide.pdf Richardson,               L.               (2011).               General               food distribution https://www.ennonline.net/htpv2module11 Rivera, A. F., Smith, N. R., & Ruiz, A. (2023, January 26). A systematic literature review of food banks’ supply chain operations with a focus on optimization models. Journal of Humanitarian Logistics and Supply Chain Management, 13(1), 10-25. doi: https://doi.org/10.1108/JHLSCM-09-2021-0087  SecondBite. (2021). Food donor guidelines. https://www.secondbite.org/wp- content/uploads/2021/05/Food-Donor-Guidelines.pdf Shevchenko, A., Hajmohammad, S., & Pagell , M. (2023, August 1). Operations of cost- effective charities: a qualitative study. International Journal of Operations & Production Management. The Global FoodBanking Network. (2021). Member directory. https://www.foodbanking.org/our-network/member-directory/ The Global FoodBanking Network. (n.d.). Partner with us. Retrieved from https://www.foodbanking.org/partner-with-us/ UNEP and WRAP. (2019). Food waste hierarchy and associated definitions. https://www.wrap.org.uk/content/food-waste-hierarchy United Nations. (2015). Sustainable Development Goal 12: Ensure sustainable consumption                                                and                                                production                                                patterns. https://www.un.org/sustainabledevelopment/sustainable-consumption-production/ United Nations. (2018). World Food Programme: Food procurement. https://www.wfp.org/procurement United States Department of Agriculture. (2020). United States Standards for Grades of Fresh Fruits and Vegetables. https://www.ams.usda.gov/grades-standards/fruit- and-vegetable-grades-and-standards World Resources Institute. (2019). The business case for reducing food loss and waste: Catering and restaurants. https://www.wri.org/research/business-case-reducing- food-loss-and-waste-catering-and-restaurants

Σύνοψη Εν κατακλείδι, η δωρεά τροφίμων αποτελεί ένα σημαντικό ρόλο κατά της ελαχιστοποίησης της σπατάλης τροφίμων και της επιτυχούς διάσωσης των πλεοναζόντων πόρων τροφίμων. Όπως αποδείχθηκε στο παρόν έγγραφο, η δωρεά τροφίμων και η διάσωση του πλεονάσματος τροφίμων είναι ένα σημαντικό έργο με σοβαρές επιπτώσεις και η οργανωμένη δωρεά τροφίμων είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να μειωθούν αυτές οι επιπτώσεις. Διανέμοντας τρόφιμα σε όσους έχουν ανάγκη, όχι μόνο τερματίζουμε την πείνα και απαλύνουμε το βάρος των χώρων υγειονομικής ταφής, αλλά ενισχύουμε επίσης την αίσθηση του πολιτικού καθήκοντος και της κοινοτικής συνοχής. Πρόκειται για μια στρατηγική με την οποία όλοι κερδίζουν και η οποία αντιμετωπίζει την περιβαλλοντική αναγκαιότητα της μείωσης των αποβλήτων καθώς και την ηθική υποχρέωση της σίτισης όσων έχουν ανάγκη. Οι προσπάθειες ιδιωτών, επιχειρήσεων τροφίμων, μη κερδοσκοπικών οργανισμών και κυβερνητικών οργανώσεων διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διασφάλιση της επιτυχίας των προγραμμάτων δωρεάς τροφίμων. Μέσω της συνεργασίας και της καινοτομίας, είναι δυνατόν να εκσυγχρονιστεί η διαδικασία διάσωσης και διανομής τροφίμων, καθιστώντας την πιο αποτελεσματική και προσβάσιμη για όλους. Στο πλαίσιο της διάσωσης των πλεοναζόντων τροφίμων και της δωρεάς τους σε όσους χρειάζονται τροφή, κάθε συνεισφορά μετράει. Είτε πρόκειται για μια τοπική εκστρατεία συγκέντρωσης τροφίμων, είτε για μια εταιρική πρωτοβουλία, είτε για αλλαγές πολιτικής σε εθνικό επίπεδο, καθένας από εμάς είναι υπεύθυνος, για αυτή την κοινή προσπάθεια. Με ένα βήμα την φορά, είναι δυνατόν να διατηρήσουμε τη δωρεά τροφίμων στην πρώτη γραμμή των στρατηγικών μας για την καταπολέμηση της σπατάλης τροφίμων. Οι εμπλεκόμενοι φορείς που συνεργάζονται μπορούν να προωθήσουν ένα μέλλον όπου τα πλεονάζοντα τρόφιμα θα καταλήγουν σε όσους τα έχουν ανάγκη, όπου η πείνα θα εξαλειφθεί και όπου οι κοινότητές μας θα ευημερούν πάνω σε θεμέλια συμπόνιας και βιωσιμότητας.

Ανάλυση SWOT για τη δωρεά, συλλογή και διανομή τροφίμων Εισαγωγή Το SWOT είναι ένα ακρωνύμιο που αντιστοιχεί στα πλεονεκτήματα, τις αδυναμίες, τις ευκαιρίες και τις απειλές. Κάνοντας μια ανάλυση SWOT, οι δωρητές τροφίμων και οι φιλανθρωπικές οργανώσεις δεν μπορούν απλώς να αξιολογήσουν την τρέχουσα κατάσταση, αλλά μπορούν να αναπτύξουν μελλοντικές στρατηγικές για την επιχειρηματική τους επιτυχία. Με αυτό το εργαλείο, οι φιλανθρωπικές οργανώσεις και οι εταιρείες δωρεάς τροφίμων μπορούν εύκολα και αποτελεσματικά να εντοπίσουν τους παράγοντες που τους κρατούν πίσω, και ταυτόχρονα, τους επιτρέπει να δουν με σαφήνεια τις ευκαιρίες που μπορούν να εκμεταλλευτούν. Μόλις γίνει η ανάλυση και εντοπιστούν οι εξωτερικοί και εσωτερικοί παράγοντες που επηρεάζουν το επιχειρηματικό μοντέλο της δωρεάς τροφίμων, θα είναι εύκολο να ληφθούν οι σωστές αποφάσεις και να αναπτυχθούν οι κατάλληλες στρατηγικές για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη διάσωση τροφίμων. Ανάλυση SWOT για δωρητές τροφίμων και φιλανθρωπικές οργανώσεις Με τη βοήθεια αυτού του εργαλείου στρατηγικού σχεδιασμού, οι δωρητές τροφίμων (εστιατόρια, ξενοδοχεία, καφετέριες, εταιρείες τροφοδοσίας και σούπερ μάρκετ) μπορούν να αξιολογήσουν αποτελεσματικά τις επιδόσεις τους, τον ανταγωνισμό, τους κινδύνους και τις δυνατότητες των επιχειρήσεών τους που σχετίζονται με το θέμα της διάσωσης τροφίμων και της μείωσης των πλεονασμάτων τροφίμων. Το εργαλείο είναι εξίσου χρήσιμο και για τις φιλανθρωπικές οργανώσεις που βρίσκονται στην άλλη πλευρά της αλυσίδας δωρεάς τροφίμων. Μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ανάλυση SWOT για να κατανοήσουν βαθύτερα το εξωτερικό τους περιβάλλον, τα δυνατά και αδύνατα σημεία τους, καθώς και τις ευκαιρίες που προκύπτουν από τη διάσωση τροφίμων και από το φιλανθρωπικό τους έργο. Τόσο για τις εταιρείες δωρητών τροφίμων όσο και για τις φιλανθρωπικές οργανώσεις που εμπλέκονται στην αλυσίδα διάσωσης τροφίμων, η ανάλυση SWOT είναι χρήσιμη, καθώς: παρέχει μια σαφή κατανόηση των δικών τους δυνατών και αδύνατων σημείων, τους βοηθά με μια συνολική ανάλυση των δικών τους εξωτερικών και εσωτερικών παραγόντων, η οποία θα τους επιτρέψει να αναπροσαρμόσουν τις εταιρείες/οργανισμούς τους και να λάβουν τις βέλτιστες αποφάσεις, επιτυγχάνοντας έτσι καλύτερα αποτελέσματα, τους βοηθά να μετριάσουν τους κινδύνους και να αξιοποιήσουν τους πόρους τους όσον το δυνατόν καλύτερα, τους βοηθά να αναπτύξουν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών τους, ενισχύει την ανάπτυξη κατάλληλων στρατηγικών – με στόχο την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων του οργανισμού, όπως η εφαρμογή της αλυσίδας διάσωσης τροφίμων στο πλαίσιο των οργανισμών αυτών με τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους. Κατά τη διενέργεια μιας ανάλυσης SWOT, συνιστάται ιδιαίτερα να εμπλέκονται όσο το δυνατόν περισσότερα τμήματα, δεδομένου ότι διαφορετικά άτομα μπορεί να έχουν διαφορετικές ιδέες. Αυτό συμβάλλει σε μια πιο σύνθετη εικόνα, επιτρέποντας τον εντοπισμό ευκαιριών που δεν έχουν μέχρι στιγμής παρατηρηθεί. Έτσι, διαφορετικές ομάδες ή φωνές εντός του οργανισμού μπορούν να κάνουν την ανάλυση SWOT πολύ πιο ρεαλιστική και χρήσιμη. Η ύπαρξη ενός ευρέος συνόλου προοπτικών είναι επίσης πιο πιθανό να οδηγήσει σε συνεισφορές με μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία. Οδηγίες βήμα προς βήμα Αξιολόγηση δυνατών και αδύνατων σημείων (εσωτερικοί παράγοντες) Τα δυνατά και αδύνατα σημεία αποτελούν τους εσωτερικούς συντελεστές στους οποίους μια εταιρεία ή ένας οργανισμός μπορεί να ασκήσει επιρροή, δηλαδή τους παράγοντες που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της εταιρείας/του οργανισμού. Δυνατά Σημεία-Πλεονεκτήματα Στο πρώτο βήμα της ανάλυσης SWOT, οι εταιρείες/φιλανθρωπικές οργανώσεις που προσφέρουν τρόφιμα θα πρέπει να καταγράψουν τα δυνατά τους σημεία. Κατά την απαρίθμηση των δυνατών σημείων, μπορούν να ληφθούν υπόψη τα εξής: τα πράγματα που ο οργανισμός κάνει εξαιρετικά καλά, η υψηλή ποιότητα των προϊόντων, το υψηλά καταρτισμένο εργατικό δυναμικό, η μοναδική επιχειρηματική πρόταση, οι οικονομικοί πόροι κ.λπ. Όταν μια εταιρεία Ho.Re.Ca ή ένας φιλανθρωπικός οργανισμός ασχολείται με τον εντοπισμό των δυνατών σημείων της, αξίζει να θέσει τα ακόλουθα ερωτήματα: Πού είμαστε ιδιαίτερα καλοί όσον αφορά τη διάσωση τροφίμων/την παράδοση τροφίμων σε όσους έχουν ανάγκη; Με ποιους τρόπους είμαστε καλύτεροι από τους άλλους όσον αφορά τη διάσωση/παράδοση τροφίμων σε όσους έχουν ανάγκη; Ποιες είναι οι ειδικές γνώσεις/δεξιότητες που διαθέτουμε σχετικά με την αλυσίδα διάσωσης τροφίμων; Ποια είναι τα πλεονεκτήματα ή οι πόροι που κατέχουμε εμείς, ενώ οι ανταγωνιστές μας όχι; Ποιά είναι τα στοιχεία εκείνα που η ομάδα μας θεωρεί πιο πολύτιμα για τη διάσωση τροφίμων/την παράδοση τροφίμων σε άπορους ανθρώπους; κ.λπ. Αδυναμίες Το επόμενο βήμα είναι η καταγραφή των αδύνατων σημείων. Κατά τον εντοπισμό των αδυναμιών, οι εταιρείες δωρεάς τροφίμων/φιλανθρωπικές οργανώσεις θα πρέπει να σκεφτούν οτιδήποτε τις εμποδίζει να διαχειριστούν την αλυσίδα διάσωσης τροφίμων πιο αποτελεσματικά και αποδοτικά. Αυτά μπορεί να είναι: οι εσωτερικές επιχειρησιακές διαδικασίες τους, οι ανθρώπινοι και χρονικοί πόροι, η θέση τους σε σύγκριση με τη θέση των ανταγωνιστών τους, οι ελλείψεις σε εμπειρογνωμοσύνη και τεχνογνωσία, οι περιορισμένοι οικονομικοί πόροι κ.λπ. Όταν μια εταιρεία Ho.Re.Ca ή μια φιλανθρωπική οργάνωση στοχεύει στον εντοπισμό των αδυναμιών της, οι παρακάτω ερωτήσεις θα μπορούσαν να φανούν ιδιαίτερα χρήσιμες: Ποιες είναι εκείνες οι εσωτερικές διαδικασίες ή δομές που θα μπορούσαν να βελτιωθούν ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητά μας όσον αφορά τη διάσωση τροφίμων/την παράδοση πλεοναζόντων τροφίμων ως φιλανθρωπική οργάνωση; Ποιες είναι οι  ενέργειες  που  άλλες  φιλανθρωπικές οργανώσεις/εστιατόρια/καφετέριες/ξενοδοχεία/σούπερ μάρκετ κάνουν καλύτερα από εμάς όσον αφορά τη διάσωση τροφίμων/παράδοση πλεοναζόντων τροφίμων σε όσους έχουν ανάγκη; Υπάρχουν τομείς τεχνογνωσίας ή δεξιοτήτων στους οποίους η ομάδα μας δεν είναι επαρκώς εκπαιδευμένη; Υπάρχουν τυχόν πόροι που δεν διαθέτει η εταιρεία/οργάνωσή μας, αλλά θα ήταν απαραίτητοι για μια πιο αποτελεσματική δραστηριότητα διάσωσης τροφίμων; κ.τ.λ. Αφού καταγραφούν τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία, θα πρέπει να ταξινομηθούν με βάση τη σπουδαιότητά τους ή την προτεραιότητά τους. Όταν η κατάταξη είναι έτοιμη, τα 5 πρώτα δυνατά σημεία και οι 5 πρώτες αδυναμίες θα πρέπει να εισαχθούν στον πίνακα SWOT. Η εργασία με περισσότερες δυνάμεις και αδυναμίες μπορεί να μην είναι τόσο αποτελεσματική, επομένως είναι προτιμότερο να εργάζεστε με 5-5 πτυχές από κάθε κατηγορία. Αξιολόγηση ευκαιριών και απειλών (εξωτερικοί παράγοντες) Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι ευκαιρίες και οι απειλές είναι εξωτερικοί παράγοντες, επομένως δεν μπορούν να επηρεαστούν από τον ίδιο τον οργανισμό. Αυτό που μπορεί να κάνει ο φιλανθρωπικός οργανισμός/η εταιρεία Ho.Re.Ca. είναι να αντιδράσει με κατάλληλο τρόπο σε αυτές τις ανεξέλεγκτες αλλαγές του περιβάλλοντος. Οι εξωτερικοί παράγοντες μπορούν να γίνουν αντιληπτοί είτε ως απειλές είτε ως ευκαιρίες, ανάλογα με την ακριβή κατάσταση. Για παράδειγμα: μια πολιτική συγκυρία μπορεί να διαθέσει νέα κονδύλια στις επιχειρήσεις για τη μείωση των

Μεθοδολογικό πλαίσιο ReS-Food Τα συμπεράσματα της Έκθεσης Αξιολόγησης της Υφιστάμενης Κατάστασης Οι προηγούμενες μεγάλης κλίμακας αξιολογήσεις και οι εκθέσεις που εκπονήθηκαν, ανέδειξαν ένα σημαντικό δείγμα με τις πιο πρόσφατες πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της δωρεάς και αναδιανομής τροφίμων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα αποτελέσματα της αξιολόγησης έδειξαν ότι οι ανάγκες αυτού του επιχειρηματικού τομέα συμπίπτουν με τους στόχους του έργου Res-Food. Μέσω της αξιολόγησης των απαντήσεων που ελήφθησαν εντοπίσαμε τις κύριες ανάγκες, οι οποίες είναι οι ακόλουθες: η ανάγκη παροχής κατάρτισης και ευαισθητοποίησης όλων των ενδιαφερομένων από την παραγωγή έως την κατανάλωση τροφίμων, ώστε να τους παρασχεθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο με τις απαραίτητες δεξιότητες για την αξιολόγηση της σπατάλης τροφίμων και το σχεδιασμό μέτρων πρόληψης αυτής, η ανάγκη να γεφυρωθεί το χάσμα επικοινωνίας μεταξύ των εταιρειών σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού, που δυνητικά έχουν απόβλητα τροφίμων, με τους ανθρωπιστικούς φορείς που δραστηριοποιούνται σε δωρεές τροφίμων και θα μπορούσαν να αναδιανείμουν τα πλεονάσματα τροφίμων σε άτομα που τα έχουν ανάγκη. Εισαγωγή στο μεθοδολογικό πλαίσιο ReS-Food   Οι ειδικοί στόχοι του Μεθοδολογικού Πλαισίου ReS-Food είναι οι εξής: Να καθορίσει όλα τα εργαλεία και τις τεχνικές που απαιτούνται για τη δημιουργία μιας επιτυχημένης διαδικασίας αναδιανομής τροφίμων για τις Φιλανθρωπικές Οργανώσεις. Να διευκολύνει τους παραγωγούς και τους καταναλωτές των πλεονασμάτων τροφίμων να τηρούν τους ισχύοντες κανονισμούς που καθορίζει το κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ (όπως οι κανονισμοί για την ασφάλεια των τροφίμων, την υγιεινή των τροφίμων, την ιχνηλασιμότητα και την ευθύνη), Να ενθαρρύνει την ομοιόμορφη ερμηνεία των κανονισμών της ΕΕ, που διέπουν τη διανομή πλεονασμάτων τροφίμων από τους ρυθμιστικούς φορείς στα Κράτη Μέλη της ΕΕ, Να βελτιώσει την ικανότητα των υπευθύνων λήψης αποφάσεων (στελέχη, διαχειριστές και διευθυντές) να σχεδιάζουν τη στρατηγική της Αναδιανομής Τροφίμων στην επιχείρησή τους. Οι προαναφερόμενοι στόχοι θα βοηθήσουν τις ομάδες-στόχους να δημιουργήσουν και να θέσουν σε εφαρμογή νέες επιχειρηματικές στρατηγικές που θα ενθαρρύνουν την εφαρμογή ασφαλέστερων και καταλληλότερων μεθόδων για τη δωρεά και την αναδιανομή ποιοτικών τροφίμων στις δραστηριότητες τους. Στο μέλλον, η μεθοδολογία ReS-Food θα συμπεριληφθεί σε διάφορα εργαλεία που θα παραδοθούν στο πλαίσιο άλλων αποτελεσμάτων του έργου και θα παρασχεθούν σε ένα ευρύ φάσμα φιλανθρωπικών οργανώσεων και άλλων ενδιαφερόμενων φορέων. Επιπλέον, οι χρήστες της μεθοδολογίας ReS-Food θα είναι σε θέση να καθορίσουν παραμέτρους ποιότητας για την ανίχνευση και χαρτογράφηση, τη διαχείριση ποιότητας για τη ΜΚΟ που διανέμει τα τρόφιμα, τη διαχείριση ποιότητας για την εταιρεία που παρέχει τις προμήθειες τροφίμων, καθώς και να ενημερωθούν για τις ανάγκες της εφοδιαστικής (logistics) για τη συλλογή και διανομή τροφίμων. Τα στελέχη των εταιρειών (Διευθύνων Σύμβουλος, Διευθυντές, Προϊστάμενοι, Υπεύθυνοι Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, Διευθυντές Επιχειρησιακής Λειτουργίας) θα είναι σε θέση να σχεδιάσουν, να οργανώσουν το χρόνο και τις δραστηριότητές τους, να συγκεντρώσουν πόρους και στη συνέχεια να σχεδιάσουν ένα χάρτη με τα κριτήρια που πρέπει να εφαρμόσουν για να φτάσουν στο επίπεδο της ποιότητας της αναδιανομής τροφίμων που ορίζουν οι κανονισμοί της ΕΕ και οι οδηγοί ορθών πρακτικών χειρισμού τροφίμων. Μια εταιρεία ή ένας οργανισμός, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το μεθοδολογικό πλαίσιο ReS-Food ως οδηγό, για να ανακαλύψει πώς θα επιτύχει τους στόχους του για την αποφυγή της σπατάλης τροφίμων. Το Πλαίσιο τονίζει την αξιολόγηση των δυνατών σημείων, των αδυναμιών, των ευκαιριών και των απειλών και, στη συνέχεια, το σχεδιασμό των μελλοντικών εργασιών με ιεράρχηση προτεραιοτήτων και ρεαλιστικό τρόπο. Με την εφαρμογή του πλαισίου, οι οργανισμοί μπορούν να βελτιώσουν τη βιωσιμότητα, να μειώσουν το κόστος και να συμβάλουν στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια και την αντιμετώπιση των ανθρωπιστικών αναγκών. Η πλήρης κατανόηση της σχετικής ενωσιακής (ή εθνικής) νομοθεσίας και των κανόνων που διέπουν τη συλλογή, μεταφορά, αποθήκευση και αναδιανομή τροφίμων είναι το πρώτο βήμα για την επιτυχημένη εφαρμογή της διαδικασίας συλλογής και αναδιανομής τροφίμων. Ακολουθούν συναφή κοινοτικά και εθνικά έγγραφα: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52017XC1025(01) https://29september.eurofoodbank.org/wpcontent/uploads/2020/09/Infographics_EN. pdf https://food.ec.europa.eu/safety/food-waste/eu-actions-against-food-waste/food- donation_en https://food.ec.europa.eu/system/files/2021-05/fs_eu-actions_action_platform_key- rcmnd_en.pdf https://www.paragraf.rs/propisi/zakon_o_donacijama_i_humanitarnoj_pomoci.html https://www.paragraf.rs/propisi/zakon-o-porezu-na-dodatu-vrednost.html https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2013_06_81_1699.html https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2018_12_118_2343.html https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2019_09_91_1811.html https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/about- codex/members/detail/en/c/15564/ https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2022_12_156_2535.html https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/about- codex/members/detail/en/c/15564/ https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2022_12_156_2535.html Σημείωμα της Επιτροπής (Commission Notice) – Οδηγίες ΕΕ για τη δωρεά τροφίμων (2017/C 361/01): https://eur-lex.europa.eu/legal- content/HU/TXT/?uri=uriserv:OJ.C_.2017.361.01.0001.01.HUN&toc=OJ:C:2017:361: TOC#ntr62-C_2017361HU.01000101-E0062 Σημείωμα της Επιτροπής (Commission Notice) με οδηγίες για τα συστήματα διαχείρισης ασφάλειας τροφίμων για δραστηριότητες λιανεμπορίου τροφίμων, συμπεριλαμβανομένης της δωρεάς τροφίμων 2020/C 199/01 C/2020/2941: https://eur-lex.europa.eu/legal- content/HU/TXT/?uri=uriserv:OJ.C_.2020.199.01.0001.01.HUN&toc=OJ:C:2020:199: TOC Ένας οδηγός για την πρόληψη αποβλήτων τροφίμων στη βιομηχανία τροφίμων: https://portal.nebih.gov.hu/documents/10182/1218772/maradeknelkul_utmutato_ELE LMISZERIPAR_webes.pdf/580e6f4d-b9b9-4756-02ce-0481970c3e05 Ένας οδηγός για την πρόληψη αποβλήτων τροφίμων στον τομέα του εμπορίου: https://portal.nebih.gov.hu/documents/10182/1218772/maradeknelkul_utmutato_KE RESKEDELEM_webes.pdf/3e2165d8-c04f-bee3-0fdb-cf1d1e230897 Το Πλαίσιο Μεθοδολογίας ReS-Food θα μπορούσε να συνοψιστεί σε μια σειρά δραστηριοτήτων που περιλαμβάνουν: Αξιολόγηση των Υφιστάμενων Πρακτικών της Εταιρείας/του Οργανισμού Το πρώτο βήμα είναι η διεξαγωγή μιας ολοκληρωμένης αξιολόγησης των υφιστάμενων πρακτικών εντός της εταιρείας/του οργανισμού ή του ανθρωπιστικού πλαισίου. Αυτό περιλαμβάνει την αξιολόγηση των διαδικασιών που εμπλέκονται στην παραγωγή, το χειρισμό, την αποθήκευση, τη μεταφορά και τη διανομή τροφίμων. Προσδιορισμός των βασικών σημείων που παρατηρούνται απώλειες και απόβλητα τροφίμων και προσδιορισμός των αιτιών που τα προκαλούν. Ομοίως, θα πρέπει να εξεταστούν οι υφιστάμενες μέθοδοι δωρεάς τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων της εφοδιαστκής (logistics), της αποθήκευσης και των μηχανισμών παρακολούθησης. Διεξαγωγή Ελέγχου των Αποβλήτων Τροφίμων: Ο λεπτομερής έλεγχος των σημείων δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων είναι απαραίτητος για την ποσοτικοποίηση και την κατανόηση των τύπων και των ποσοτήτων των πλεονασμάτων τροφίμων που παράγονται. Η αξιολόγηση αυτή θα βοηθήσει στον εντοπισμό μοτίβων, των βαθύτερων αιτιών και των πιθανών τομέων για βελτίωση. Τα δεδομένα σχετικά με τους τύπους τροφίμων, τις ποσότητες, τους λόγους για το πλεόνασμα και τη συχνότητα εμφάνισης, πρέπει να καταγράφονται και να συζητούνται.   Καθορισμός στόχων και σκοπών Με βάση την αξιολόγηση, θα πρέπει να καθοριστούν συγκεκριμένοι στόχοι και επιδιώξεις για τη μείωση της απώλειας και των αποβλήτων τροφίμων, να αξιολογηθεί ο χειρισμός του πλεονάσματος τροφίμων, καθώς και να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της αναδιανομής των δωριζόμενων τροφίμων. Οι στόχοι αυτοί θα πρέπει να είναι μετρήσιμοι, χρονικά προσδιορισμένοι και ευθυγραμμισμένοι με τους γενικούς στόχους και τις πρωτοβουλίες βιωσιμότητας της εταιρείας/του οργανισμού. Έτσι, η διαρκής βελτίωση καθίσταται εφικτή μέσω ενός συστήματος τακτικής παρακολούθησης και επανεξέτασης της προόδου που σημειώνεται προς την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί. Είναι σημαντικό να αναλύονται τα συλλεχθέντα δεδομένα, να εντοπίζονται οι τομείς που χρήζουν βελτίωσης και να εφαρμόζονται οι απαραίτητες διορθώσεις προκειμένου να βελτιστοποιείται το σύστημα πρόληψης αποβλήτων τροφίμων, και δημιουργίας πλεονασμάτων τροφίμων, αναδιανομής των δωρεών τροφίμων. Πρόληψη και ελαχιστοποίηση Εφαρμογή στρατηγικών για

Εισαγωγή   Η σπατάλη των τροφίμων είναι ένα πιεστικό πρόβλημα σε παγκόσμιο επίπεδο. Μόνο στην ΕΕ, περίπου 88 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων απορρίπτονται κάθε χρόνο σε όλα τα στάδια της παραγωγής και κατανάλωσης τροφίμων. Αυτή η σπατάλη επηρεάζει αρνητικά την οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον. Για την καταπολέμηση αυτών των ζητημάτων, προτείνεται μια συνεργατική προσέγγιση μεταξύ των άμεσα εμπλεκόμενων στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων και των ανθρωπιστικών οργανώσεων με τελικό σκοπό τη ελαχιστοποίηση της σπατάλης και των απωλειών τροφίμων και τη βελτιστοποίηση της χρήσης των πόρων. Οι συνεργατικές προσπάθειες μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της επισιτιστικής ανασφάλειας και της πείνας, με την ανακατεύθυνση των τροφίμων που οδηγούνται προς απόρριψη, ενώ είναι ακόμη ασφαλή και κατάλληλα για κατανάλωση, στους ευάλωτους πληθυσμούς. Η αναδιανομή αυτή των πλεονασμάτων τροφίμων, διασφαλίζει ότι η απαραίτητη τροφή φτάνει σε όσους αδυνατούν να έχουν πρόσβαση σε θρεπτικά γεύματα, βελτιώνοντας ουσιαστικά την υγεία και την ευημερία τους. Επιπλέον, σε περιόδους κρίσης ή έκτακτης ανάγκης, τέτοιες πρωτοβουλίες ενισχύουν την κοινωνική ανθεκτικότητα. Οι συνεργασίες μεταξύ παραγωγών τροφίμων, διανομέων, εμπόρων, καταναλωτών και ανθρωπιστικών οργανώσεων μπορούν να οδηγήσουν σε μια πιο αποτελεσματική και καλύτερα συντονισμένη αλληλεπίδραση μεταξύ των διαφορετικών εμπλεκομένων στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων. Τέτοιες συμπράξεις προωθούν καινοτόμες προσεγγίσεις για το χειρισμό και την αναδιανομή των πλεονασμάτων τροφίμων, τη βελτιστοποίηση της χρήσης των πόρων και την ελαχιστοποίηση της σπατάλης. Η καθιέρωση των ανωτέρω συνεργασιών ενισχύει συνολικά την αποδοτικότητα των πόρων στο πλαίσιο του συστήματος παραγωγής και κατανάλωσης των τροφίμων. Μια άλλη σημαντική πτυχή του προβλήματος είναι ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος. Τα τρόφιμα τροφίμων που εναποτίθενται σε χώρους υγειονομικής ταφής, αποσυντίθενται και απελευθερώνουν μεθάνιο, ένα από πολύ ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου, που συμβάλλει σημαντικά στην κλιματική αλλαγή. Οι συνεργατικές προσπάθειες μειώνουν αποτελεσματικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου με την εκτροπή των τροφίμων από τους χώρους υγειονομικής ταφής και την ανακατεύθυνση τους σε δράσεις δωρεάς. Ως εκ τούτου, οι προσπάθειες αυτές υποστηρίζουν παγκόσμιες πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την προώθηση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Η αντιμετώπιση του πολύπλευρου προβλήματος των αποβλήτων τροφίμων απαιτεί μια συλλογική και συνεργατική προσέγγιση στην οποία συμμετέχουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων. Η έρευνά μας δείχνει ότι η παροχή στοχευμένης κατάρτισης θα μπορούσε να έχει σημαντικά οφέλη στην αντιμετώπιση του ζητήματος της σπατάλης τροφίμων σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού στον τομέα των τροφίμων. Αυτό περιλαμβάνει την αναγνώριση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη σπατάλη τροφίμων, την κατανόηση των παραγόντων που συμβάλλουν στην απώλεια τροφίμων, τον εντοπισμό λύσεων για τον περιορισμό των αποβλήτων τροφίμων και την ανάπτυξη επιχειρησιακών στρατηγικών για τη μείωση τους, συμπεριλαμβανομένων των πρωτοβουλιών δωρεάς. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι τα απόβλητα τροφίμων δεν είναι μόνο ένα πρακτικό ζήτημα, αλλά και ένα ηθικό ζήτημα, καθώς σχεδόν το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού υποφέρει από πείνα. Επίσης μια σημαντική πτυχή που πρέπει να εξεταστεί είναι η διερεύνηση των ψηφιακών τεχνολογιών ως δυνητικές λύσεις στις προκλήσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας που συμβάλλουν στη σπατάλη τροφίμων. Με βάση τις απαντήσεις στην «Αξιολόγηση του Food Rescue», επισημαίνεται ότι η πιο συχνά αναφερόμενη δυσκολία στη διαδικασία δωρεάς τροφίμων είναι η έλλειψη ενός συντονισμένου συστήματος – η ύπαρξη δηλαδή μιας κοινής πλατφόρμας στην οποία θα μπορούν να αλληλοεπιδράσουν οι ενδιαφερόμενοι, δηλαδή οι εταιρείες που θα δωρίζουν τρόφιμα (εστιατόρια, σούπερ μάρκετ, ξενοδοχεία, καφετέριες) και οι φιλανθρωπικές οργανώσεις/ΜΚΟ/ Δήμοι. Ένα άλλο πρόβλημα είναι ο εντατικός χαρακτήρας της όλης διαδικασίας. Οι ποσότητες των πλεονασμάτων τροφίμων είναι απρόβλεπτες με αποτέλεσμα να απαιτούνται ad hoc ενέργειες. Οι ad hoc ενέργειες έχουν αντίκτυπο στην επιπρόσθετη εργασία που πρέπει να καταβάλλουν οι απασχολούμενοι στις επιχειρήσεις στο πλαίσιο της δωρεάς των πλεονασμάτων τροφίμων. Από τη στιγμή που η δωρεά γίνεται τυπική πρακτική, οι εταιρείες πρέπει να επαναπρογραμματίσουν/ προσαρμόσουν τη ροή εργασίας για τους υπαλλήλους που εμπλέκονται στη διαδικασία δωρεάς τροφίμων. Άλλα προβλήματα που παρατηρούνται είναι η έλλειψη υποδομών (αποθήκευση, μέσα μεταφοράς), η έλλειψη χρόνου, η έλλειψη προσωπικού, η γραφειοκρατία, οι πολύπλοκες κανονιστικές υποχρεώσεις και τα καιρικά φαινόμενα. Οι πιο συνηθισμένοι λόγοι που οδηγούν σε πλεονάσματα τροφίμων κατά την παρασκευή τους, είναι η υπερβολική παραγωγή, οι λανθασμένοι υπολογισμοί, ο ποιοτικός έλεγχος και το ανθρώπινο λάθος. Αυτοί οι παράγοντες υποδηλώνουν την ανεπάρκεια σχεδιασμού, συντονισμού και ακρίβειας στη διαδικασία παρασκευής. Ορισμένα συμπεράσματα που σχετίζονται με τον τρόπο διασφάλισης της συμμόρφωσης με τους σχετικούς κανονισμούς και τα πρότυπα που σχετίζονται με τη δωρεά και τη διανομή τροφίμων, είναι τα εξής: Η εξοικείωση με τους τοπικούς, εθνικούς και κοινοτικούς κανονισμούς και οδηγίες είναι η πιο διαδεδομένη και σημαντική πρακτική μεταξύ των δωρητών και των δωρεοδόχων τροφίμων. Η ανάπτυξη πολιτικών και διαδικασιών για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης είναι επίσης ένα ευρέως υιοθετούμενο μέτρο, ιδίως για μεγάλης κλίμακας δράσεις δωρεάς τροφίμων. Η παροχή εκπαίδευσης του προσωπικού πάνω σε θέματα που αφορούν την αποθήκευση και το χειρισμό των δωρεών τροφίμων αποτελεί βασική πτυχή της διασφάλισης της ασφάλειας και της ποιότητας των τροφίμων σε όλη την διαδικασία δωρεάς. Για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των δωρεών τροφίμων είναι απαραίτητο ένα υποστηρικτικό πλαίσιο όπως η παροχή πρόσθετων πληροφοριών, κατάρτισης ή αύξησης της ευαισθητοποίησης. Έχει επισημανθεί ότι υπάρχει σαφής ανάγκη για αυτή την υποστήριξη, δεδομένου ότι υπάρχουν κενά σε γνώσεις ή/ και σε δεξιότητες ως προς τη διαχείριση δωρεών τροφίμων, τόσο στις επιχειρήσεις που έχουν πλεονάσματα τροφίμων όσο και στους δωρεοδόχους. Το έργο Res-Food θα αναπτύξει διαφορετικές δράσεις με στόχο: Παροχή κατάρτισης και ευαισθητοποίησης σε όλους τους φορείς που εμπλέκονται από την παραγωγή έως την κατανάλωση τροφίμων, προκειμένου να αποκτήσουν τις δεξιότητες για την αξιολόγηση των απωλειών και των αποβλήτων τροφίμων, το σχεδιασμό μέτρων πρόληψης (συμπεριλαμβανομένων πολιτικών, διαδικασιών, στρατηγικών κ.λπ.) και την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας αυτών των μέτρων. Αυτό θα βοηθήσει τους οργανισμούς κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων να μειώσουν τις συνολικές ποσότητες απώλειας και αποβλήτων τροφίμων. Γεφύρωση μεταξύ εταιρειών από όλους τους τομείς της αλυσίδας εφοδιασμού, που δυνητικά παράγουν πλεονάζοντα τρόφιμα, με ανθρωπιστικούς φορείς (ΜΚΟ, ενορίες, δημοτικούς φορείς κ.λπ.) που έχουν καθιερώσει δραστηριότητες δωρεάς τροφίμων και θα μπορούσαν να αναδιανείμουν τις πλεονάζουσες ποσότητες τροφίμων για ανθρώπινη κατανάλωση σε ευάλωτες ομάδες (άτομα εξαρτώμενα από το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας, μακροχρόνια άνεργα, κάτω από το όριο της φτώχιας, άστεγους, χρεωμένους ή με σοβαρά οικονομικά προβλήματα). Εργαζόμενοι ή εμπλεκόμενοι ιδιώτες (π.χ. εθελοντές). Παροχή