Εισαγωγή

 

Η σπατάλη των τροφίμων είναι ένα πιεστικό πρόβλημα σε παγκόσμιο επίπεδο. Μόνο στην ΕΕ, περίπου 88 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων απορρίπτονται κάθε χρόνο σε όλα τα στάδια της παραγωγής και κατανάλωσης τροφίμων. Αυτή η σπατάλη επηρεάζει αρνητικά την οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον. Για την καταπολέμηση αυτών των ζητημάτων, προτείνεται μια συνεργατική προσέγγιση μεταξύ των άμεσα εμπλεκόμενων στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων και των ανθρωπιστικών οργανώσεων με τελικό σκοπό τη ελαχιστοποίηση της σπατάλης και των απωλειών τροφίμων και τη βελτιστοποίηση της χρήσης των πόρων.

Οι συνεργατικές προσπάθειες μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της επισιτιστικής ανασφάλειας και της πείνας, με την ανακατεύθυνση των τροφίμων που οδηγούνται προς απόρριψη, ενώ είναι ακόμη ασφαλή και κατάλληλα για κατανάλωση, στους ευάλωτους πληθυσμούς. Η αναδιανομή αυτή των πλεονασμάτων τροφίμων, διασφαλίζει ότι η απαραίτητη τροφή φτάνει σε όσους αδυνατούν να έχουν πρόσβαση σε θρεπτικά γεύματα, βελτιώνοντας ουσιαστικά την υγεία και την ευημερία τους. Επιπλέον, σε περιόδους κρίσης ή έκτακτης ανάγκης, τέτοιες πρωτοβουλίες ενισχύουν την κοινωνική ανθεκτικότητα. Οι συνεργασίες μεταξύ παραγωγών τροφίμων, διανομέων, εμπόρων, καταναλωτών και ανθρωπιστικών οργανώσεων μπορούν να οδηγήσουν σε μια πιο αποτελεσματική και καλύτερα συντονισμένη αλληλεπίδραση μεταξύ των διαφορετικών εμπλεκομένων στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων.

Τέτοιες συμπράξεις προωθούν καινοτόμες προσεγγίσεις για το χειρισμό και την αναδιανομή των πλεονασμάτων τροφίμων, τη βελτιστοποίηση της χρήσης των πόρων και την ελαχιστοποίηση της σπατάλης. Η καθιέρωση των ανωτέρω συνεργασιών ενισχύει συνολικά την αποδοτικότητα των πόρων στο πλαίσιο του συστήματος παραγωγής και κατανάλωσης των τροφίμων.

Μια άλλη σημαντική πτυχή του προβλήματος είναι ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος. Τα τρόφιμα τροφίμων που εναποτίθενται σε χώρους υγειονομικής ταφής, αποσυντίθενται και απελευθερώνουν μεθάνιο, ένα από πολύ ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου, που συμβάλλει σημαντικά στην κλιματική αλλαγή. Οι συνεργατικές προσπάθειες μειώνουν αποτελεσματικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου με την εκτροπή των τροφίμων από τους χώρους υγειονομικής ταφής και την ανακατεύθυνση τους σε δράσεις δωρεάς. Ως εκ τούτου, οι προσπάθειες αυτές υποστηρίζουν παγκόσμιες πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την προώθηση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.

Η αντιμετώπιση του πολύπλευρου προβλήματος των αποβλήτων τροφίμων απαιτεί μια συλλογική και συνεργατική προσέγγιση στην οποία συμμετέχουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων.

Η έρευνά μας δείχνει ότι η παροχή στοχευμένης κατάρτισης θα μπορούσε να έχει σημαντικά οφέλη στην αντιμετώπιση του ζητήματος της σπατάλης τροφίμων σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού στον τομέα των τροφίμων. Αυτό περιλαμβάνει την αναγνώριση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη σπατάλη τροφίμων, την κατανόηση των παραγόντων που συμβάλλουν στην απώλεια τροφίμων, τον εντοπισμό λύσεων για τον περιορισμό των αποβλήτων τροφίμων και την ανάπτυξη επιχειρησιακών στρατηγικών για τη μείωση τους, συμπεριλαμβανομένων των πρωτοβουλιών δωρεάς. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι τα απόβλητα τροφίμων δεν είναι μόνο ένα πρακτικό ζήτημα, αλλά και ένα ηθικό ζήτημα, καθώς σχεδόν το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού υποφέρει από πείνα. Επίσης μια σημαντική πτυχή που πρέπει να εξεταστεί είναι η διερεύνηση των ψηφιακών τεχνολογιών ως δυνητικές λύσεις στις προκλήσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας που συμβάλλουν στη σπατάλη τροφίμων. Με βάση τις απαντήσεις στην «Αξιολόγηση του Food Rescue», επισημαίνεται ότι η πιο συχνά αναφερόμενη δυσκολία στη διαδικασία δωρεάς τροφίμων είναι η έλλειψη ενός συντονισμένου συστήματος – η ύπαρξη δηλαδή μιας κοινής πλατφόρμας στην οποία θα μπορούν να αλληλοεπιδράσουν οι ενδιαφερόμενοι, δηλαδή οι εταιρείες που θα δωρίζουν τρόφιμα (εστιατόρια, σούπερ μάρκετ, ξενοδοχεία, καφετέριες) και οι φιλανθρωπικές οργανώσεις/ΜΚΟ/ Δήμοι.

Ένα άλλο πρόβλημα είναι ο εντατικός χαρακτήρας της όλης διαδικασίας. Οι ποσότητες των πλεονασμάτων τροφίμων είναι απρόβλεπτες με αποτέλεσμα να απαιτούνται ad hoc ενέργειες. Οι ad hoc ενέργειες έχουν αντίκτυπο στην επιπρόσθετη εργασία που πρέπει να καταβάλλουν οι απασχολούμενοι στις επιχειρήσεις στο πλαίσιο της δωρεάς των πλεονασμάτων τροφίμων. Από τη στιγμή που η δωρεά γίνεται τυπική πρακτική, οι εταιρείες πρέπει να επαναπρογραμματίσουν/ προσαρμόσουν τη ροή εργασίας για τους υπαλλήλους που εμπλέκονται στη διαδικασία δωρεάς τροφίμων. Άλλα προβλήματα που παρατηρούνται είναι η έλλειψη υποδομών (αποθήκευση, μέσα μεταφοράς), η έλλειψη χρόνου, η έλλειψη προσωπικού, η γραφειοκρατία, οι πολύπλοκες κανονιστικές υποχρεώσεις και τα καιρικά φαινόμενα.

Οι πιο συνηθισμένοι λόγοι που οδηγούν σε πλεονάσματα τροφίμων κατά την παρασκευή τους, είναι η υπερβολική παραγωγή, οι λανθασμένοι υπολογισμοί, ο ποιοτικός έλεγχος και το ανθρώπινο λάθος. Αυτοί οι παράγοντες υποδηλώνουν την ανεπάρκεια σχεδιασμού, συντονισμού και ακρίβειας στη διαδικασία παρασκευής. Ορισμένα συμπεράσματα που σχετίζονται με τον τρόπο διασφάλισης της συμμόρφωσης με τους σχετικούς κανονισμούς και τα πρότυπα που σχετίζονται με τη δωρεά και τη διανομή τροφίμων, είναι τα εξής:

• Η εξοικείωση με τους τοπικούς, εθνικούς και κοινοτικούς κανονισμούς και οδηγίες είναι η πιο διαδεδομένη και σημαντική πρακτική μεταξύ των δωρητών και των δωρεοδόχων τροφίμων.
• Η ανάπτυξη πολιτικών και διαδικασιών για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης είναι επίσης ένα ευρέως υιοθετούμενο μέτρο, ιδίως για μεγάλης κλίμακας δράσεις δωρεάς τροφίμων.
• Η παροχή εκπαίδευσης του προσωπικού πάνω σε θέματα που αφορούν την αποθήκευση και το χειρισμό των δωρεών τροφίμων αποτελεί βασική πτυχή της διασφάλισης της ασφάλειας και της ποιότητας των τροφίμων σε όλη την διαδικασία δωρεάς.

Για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των δωρεών τροφίμων είναι απαραίτητο ένα υποστηρικτικό πλαίσιο όπως η παροχή πρόσθετων πληροφοριών, κατάρτισης ή αύξησης της ευαισθητοποίησης. Έχει επισημανθεί ότι υπάρχει σαφής ανάγκη για αυτή την υποστήριξη, δεδομένου ότι υπάρχουν κενά σε γνώσεις ή/ και σε δεξιότητες ως προς τη διαχείριση δωρεών τροφίμων, τόσο στις επιχειρήσεις που έχουν πλεονάσματα τροφίμων όσο και στους δωρεοδόχους.

Το έργο Res-Food θα αναπτύξει διαφορετικές δράσεις με στόχο:

• Παροχή κατάρτισης και ευαισθητοποίησης σε όλους τους φορείς που εμπλέκονται από την παραγωγή έως την κατανάλωση τροφίμων, προκειμένου να αποκτήσουν τις δεξιότητες για την αξιολόγηση των απωλειών και των αποβλήτων τροφίμων, το σχεδιασμό μέτρων πρόληψης (συμπεριλαμβανομένων πολιτικών, διαδικασιών, στρατηγικών κ.λπ.) και την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας αυτών των μέτρων. Αυτό θα βοηθήσει τους οργανισμούς κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων να μειώσουν τις συνολικές ποσότητες απώλειας και αποβλήτων τροφίμων.
• Γεφύρωση μεταξύ εταιρειών από όλους τους τομείς της αλυσίδας εφοδιασμού, που δυνητικά παράγουν πλεονάζοντα τρόφιμα, με ανθρωπιστικούς φορείς (ΜΚΟ, ενορίες, δημοτικούς φορείς κ.λπ.) που έχουν καθιερώσει δραστηριότητες δωρεάς τροφίμων και θα μπορούσαν να αναδιανείμουν τις πλεονάζουσες ποσότητες τροφίμων για ανθρώπινη κατανάλωση σε ευάλωτες ομάδες (άτομα εξαρτώμενα από το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας, μακροχρόνια άνεργα, κάτω από το όριο της φτώχιας, άστεγους, χρεωμένους ή με σοβαρά οικονομικά προβλήματα). Εργαζόμενοι ή εμπλεκόμενοι ιδιώτες (π.χ. εθελοντές).
• Παροχή κατάρτισης σε ανθρωπιστικές οργανώσεις για την αποδοχή πλεοναζόντων τροφίμων και την θέσπιση κατευθυντήριων γραμμών για ασφαλείς δωρεές τροφίμων. Η παροχή στις οργανώσεις αυτές γνώσεων και δεξιοτήτων για την αποτελεσματική σύνδεση με διάφορους φορείς κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων, τους δίνει τη δυνατότητα να έχουν αποτελεσματικότερη πρόσβαση σε πλεονάσματα τροφίμων και να τα αναδιανείμουν σε όσους τα έχουν ανάγκη. Επιπλέον, ο καθορισμός σαφών κατευθυντήριων γραμμών για ασφαλείς δωρεές τροφίμων διασφαλίζει ότι τα τρόφιμα που δωρίζονται είναι υψηλής ποιότητας και ασφαλή για κατανάλωση, προάγοντας τη δημόσια υγεία και αποτρέποντας πιθανούς κινδύνους. Μέσω αυτών των μέτρων, οι ανθρωπιστικές οργανώσεις μπορούν να διαδραματίσουν ζωτικό ρόλο στον μετριασμό των αρνητικών επιπτώσεων των αποβλήτων τροφίμων στην οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον, ενώ παράλληλα παρέχουν ζωτική υποστήριξη σε ευάλωτους πληθυσμούς, συμβάλλοντας σε ένα πιο βιώσιμο και αλληλέγγυο σύστημα τροφίμων.

Το Μεθοδολογικό Πλαίσιο του ReS-Food είναι το δεύτερο αποτέλεσμα του έργου RES-FOOD. Βασίζεται σε ένα μεθοδολογικό πλαίσιο τριών αξόνων (προμηθευτές τροφίμων – φιλανθρωπικές οργανώσεις -ευάλωτες στην πείνα κοινωνικές ομάδες) που έχει αναπτυχθεί για τη διαχείριση της αλυσίδας διάσωσης τροφίμων από άκρη σε άκρη. Το πλαίσιο αυτό περιλαμβάνει:

• αξιολόγηση τοποθεσιών και υποδομών που εμπλέκονται στη διαδικασία διάσωσης τροφίμων (εκτιμήσεις αποστάσεων, διαδρομών μεταφοράς και εγκαταστάσεων αποθήκευσης κ.λπ.,)
• αξιολόγηση των πτυχών του χρονοδιαγράμματος και του προγραμματισμού της αλυσίδας διάσωσης τροφίμων (διαθεσιμότητα τροφίμων, χρόνος συλλογής και διανομής, κ.λπ.),
• συντονισμό, επικοινωνία και συνεργασίες μεταξύ των διαφόρων εμπλεκόμενων φορέων στη διαδικασία διάσωσης τροφίμων.

Οι ακόλουθες πτυχές του Μεθοδολογικού Πλαισίου ReS-Food θα βοηθήσουν τις εταιρείες/οργανισμούς να ελαχιστοποιήσουν τα φαινόμενα απώλειας και αποβλήτων τροφίμων, καθώς και τους ανθρωπιστικούς φορείς που αναδιανέμουν τα προσφερόμενα τρόφιμα.

Κύριοι στόχοι του Μεθοδολογικού Πλαισίου ReS-Food είναι η προσέγγιση, ο εντοπισμός, η επικοινωνία των στόχων του έργου και η επιλογή των φορέων με πλεονάσματα τροφίμων, καθώς και ο καθορισμός κριτηρίων ποιότητας για την αποδοχή των πλεονασμάτων ανά κατηγορία τροφίμων, και η ανάπτυξη των απαιτήσεων για την υποστήριξη της εφοδιαστικής αλυσίδας (logistics) για τη συλλογή και αναδιανομή των τροφίμων.

 

Μεθοδολογικό πλαίσιο ReS-Food

Τα συμπεράσματα της Έκθεσης Αξιολόγησης της Υφιστάμενης Κατάστασης

Οι προηγούμενες μεγάλης κλίμακας αξιολογήσεις και οι εκθέσεις που εκπονήθηκαν, ανέδειξαν ένα σημαντικό δείγμα με τις πιο πρόσφατες πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της δωρεάς και αναδιανομής τροφίμων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα αποτελέσματα της αξιολόγησης έδειξαν ότι οι ανάγκες αυτού του επιχειρηματικού τομέα συμπίπτουν με τους στόχους του έργου Res-Food. Μέσω της αξιολόγησης των απαντήσεων που ελήφθησαν εντοπίσαμε τις κύριες ανάγκες, οι οποίες είναι οι ακόλουθες:

• η ανάγκη παροχής κατάρτισης και ευαισθητοποίησης όλων των ενδιαφερομένων από την παραγωγή έως την κατανάλωση τροφίμων, ώστε να τους παρασχεθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο με τις απαραίτητες δεξιότητες για την αξιολόγηση της σπατάλης τροφίμων και το σχεδιασμό μέτρων πρόληψης αυτής,
• η ανάγκη να γεφυρωθεί το χάσμα επικοινωνίας μεταξύ των εταιρειών σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού, που δυνητικά έχουν απόβλητα τροφίμων, με τους ανθρωπιστικούς φορείς που δραστηριοποιούνται σε δωρεές τροφίμων και θα μπορούσαν να αναδιανείμουν τα πλεονάσματα τροφίμων σε άτομα που τα έχουν ανάγκη.

Εισαγωγή στο μεθοδολογικό πλαίσιο ReS-Food

 

Οι ειδικοί στόχοι του Μεθοδολογικού Πλαισίου ReS-Food είναι οι εξής:

• Να καθορίσει όλα τα εργαλεία και τις τεχνικές που απαιτούνται για τη δημιουργία μιας επιτυχημένης διαδικασίας αναδιανομής τροφίμων για τις Φιλανθρωπικές Οργανώσεις.
• Να διευκολύνει τους παραγωγούς και τους καταναλωτές των πλεονασμάτων τροφίμων να τηρούν τους ισχύοντες κανονισμούς που καθορίζει το κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ (όπως οι κανονισμοί για την ασφάλεια των τροφίμων, την υγιεινή των τροφίμων, την ιχνηλασιμότητα και την ευθύνη),
• Να ενθαρρύνει την ομοιόμορφη ερμηνεία των κανονισμών της ΕΕ, που διέπουν τη διανομή πλεονασμάτων τροφίμων από τους ρυθμιστικούς φορείς στα Κράτη Μέλη της ΕΕ,
• Να βελτιώσει την ικανότητα των υπευθύνων λήψης αποφάσεων (στελέχη, διαχειριστές και διευθυντές) να σχεδιάζουν τη στρατηγική της Αναδιανομής Τροφίμων στην επιχείρησή τους.

Οι προαναφερόμενοι στόχοι θα βοηθήσουν τις ομάδες-στόχους να δημιουργήσουν και να θέσουν σε εφαρμογή νέες επιχειρηματικές στρατηγικές που θα ενθαρρύνουν την εφαρμογή ασφαλέστερων και καταλληλότερων μεθόδων για τη δωρεά και την αναδιανομή ποιοτικών τροφίμων στις δραστηριότητες τους. Στο μέλλον, η μεθοδολογία ReS-Food θα συμπεριληφθεί σε διάφορα εργαλεία που θα παραδοθούν στο πλαίσιο άλλων αποτελεσμάτων του έργου και θα παρασχεθούν σε ένα ευρύ φάσμα φιλανθρωπικών οργανώσεων και άλλων ενδιαφερόμενων φορέων. Επιπλέον, οι χρήστες της μεθοδολογίας ReS-Food θα είναι σε θέση να καθορίσουν παραμέτρους ποιότητας για την ανίχνευση και χαρτογράφηση, τη διαχείριση ποιότητας για τη ΜΚΟ που διανέμει τα τρόφιμα, τη διαχείριση ποιότητας για την εταιρεία που παρέχει τις προμήθειες τροφίμων, καθώς και να ενημερωθούν για τις ανάγκες της εφοδιαστικής (logistics) για τη συλλογή και διανομή τροφίμων.

Τα στελέχη των εταιρειών (Διευθύνων Σύμβουλος, Διευθυντές, Προϊστάμενοι, Υπεύθυνοι Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, Διευθυντές Επιχειρησιακής Λειτουργίας) θα είναι σε θέση να σχεδιάσουν, να οργανώσουν το χρόνο και τις δραστηριότητές τους, να συγκεντρώσουν πόρους και στη συνέχεια να σχεδιάσουν ένα χάρτη με τα κριτήρια που πρέπει να εφαρμόσουν για να φτάσουν στο επίπεδο της ποιότητας της αναδιανομής τροφίμων που ορίζουν οι κανονισμοί της ΕΕ και οι οδηγοί ορθών πρακτικών χειρισμού τροφίμων.

Μια εταιρεία ή ένας οργανισμός, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το μεθοδολογικό πλαίσιο ReS-Food ως οδηγό, για να ανακαλύψει πώς θα επιτύχει τους στόχους του για την αποφυγή της σπατάλης τροφίμων. Το Πλαίσιο τονίζει την αξιολόγηση των δυνατών σημείων, των αδυναμιών, των ευκαιριών και των απειλών και, στη συνέχεια, το σχεδιασμό των μελλοντικών εργασιών με ιεράρχηση προτεραιοτήτων και ρεαλιστικό τρόπο.

Με την εφαρμογή του πλαισίου, οι οργανισμοί μπορούν να βελτιώσουν τη βιωσιμότητα, να μειώσουν το κόστος και να συμβάλουν στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια και την αντιμετώπιση των ανθρωπιστικών αναγκών.

Η πλήρης κατανόηση της σχετικής ενωσιακής (ή εθνικής) νομοθεσίας και των κανόνων που διέπουν τη συλλογή, μεταφορά, αποθήκευση και αναδιανομή τροφίμων είναι το πρώτο βήμα για την επιτυχημένη εφαρμογή της διαδικασίας συλλογής και αναδιανομής τροφίμων. Ακολουθούν συναφή κοινοτικά και εθνικά έγγραφα:

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52017XC1025(01)

https://29september.eurofoodbank.org/wpcontent/uploads/2020/09/Infographics_EN. pdf

https://food.ec.europa.eu/safety/food-waste/eu-actions-against-food-waste/food- donation_en

https://food.ec.europa.eu/system/files/2021-05/fs_eu-actions_action_platform_key- rcmnd_en.pdf

https://www.paragraf.rs/propisi/zakon_o_donacijama_i_humanitarnoj_pomoci.html https://www.paragraf.rs/propisi/zakon-o-porezu-na-dodatu-vrednost.html https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2013_06_81_1699.html https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2018_12_118_2343.html https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2019_09_91_1811.html

https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/about- codex/members/detail/en/c/15564/

https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2022_12_156_2535.html

https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/about- codex/members/detail/en/c/15564/

https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2022_12_156_2535.html

Σημείωμα της Επιτροπής (Commission Notice) – Οδηγίες ΕΕ για τη δωρεά τροφίμων (2017/C 361/01):

https://eur-lex.europa.eu/legal- content/HU/TXT/?uri=uriserv:OJ.C_.2017.361.01.0001.01.HUN&toc=OJ:C:2017:361: TOC#ntr62-C_2017361HU.01000101-E0062

Σημείωμα της Επιτροπής (Commission Notice) με οδηγίες για τα συστήματα διαχείρισης ασφάλειας τροφίμων για δραστηριότητες λιανεμπορίου τροφίμων, συμπεριλαμβανομένης της δωρεάς τροφίμων 2020/C 199/01 C/2020/2941:

https://eur-lex.europa.eu/legal- content/HU/TXT/?uri=uriserv:OJ.C_.2020.199.01.0001.01.HUN&toc=OJ:C:2020:199: TOC

Ένας οδηγός για την πρόληψη αποβλήτων τροφίμων στη βιομηχανία τροφίμων:

https://portal.nebih.gov.hu/documents/10182/1218772/maradeknelkul_utmutato_ELE LMISZERIPAR_webes.pdf/580e6f4d-b9b9-4756-02ce-0481970c3e05

Ένας οδηγός για την πρόληψη αποβλήτων τροφίμων στον τομέα του εμπορίου:

https://portal.nebih.gov.hu/documents/10182/1218772/maradeknelkul_utmutato_KE RESKEDELEM_webes.pdf/3e2165d8-c04f-bee3-0fdb-cf1d1e230897

Το Πλαίσιο Μεθοδολογίας ReS-Food θα μπορούσε να συνοψιστεί σε μια σειρά δραστηριοτήτων που περιλαμβάνουν:

• Αξιολόγηση των Υφιστάμενων Πρακτικών της Εταιρείας/του Οργανισμού

Το πρώτο βήμα είναι η διεξαγωγή μιας ολοκληρωμένης αξιολόγησης των υφιστάμενων πρακτικών εντός της εταιρείας/του οργανισμού ή του ανθρωπιστικού πλαισίου. Αυτό περιλαμβάνει την αξιολόγηση των διαδικασιών που εμπλέκονται στην παραγωγή, το χειρισμό, την αποθήκευση, τη μεταφορά και τη διανομή τροφίμων. Προσδιορισμός των βασικών σημείων που παρατηρούνται απώλειες και απόβλητα τροφίμων και προσδιορισμός των αιτιών που τα προκαλούν. Ομοίως, θα πρέπει να εξεταστούν οι υφιστάμενες μέθοδοι δωρεάς τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων της εφοδιαστκής (logistics), της αποθήκευσης και των μηχανισμών παρακολούθησης. Διεξαγωγή Ελέγχου των Αποβλήτων Τροφίμων: Ο λεπτομερής έλεγχος των σημείων δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων είναι απαραίτητος για την ποσοτικοποίηση και την κατανόηση των τύπων και των ποσοτήτων των πλεονασμάτων τροφίμων που παράγονται. Η αξιολόγηση αυτή θα βοηθήσει στον εντοπισμό μοτίβων, των βαθύτερων αιτιών και των πιθανών τομέων για βελτίωση. Τα δεδομένα σχετικά με τους τύπους τροφίμων, τις ποσότητες, τους λόγους για το πλεόνασμα και τη συχνότητα εμφάνισης, πρέπει να καταγράφονται και να συζητούνται.

 

• Καθορισμός στόχων και σκοπών

Με βάση την αξιολόγηση, θα πρέπει να καθοριστούν συγκεκριμένοι στόχοι και επιδιώξεις για τη μείωση της απώλειας και των αποβλήτων τροφίμων, να αξιολογηθεί ο χειρισμός του πλεονάσματος τροφίμων, καθώς και να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της αναδιανομής των δωριζόμενων τροφίμων. Οι στόχοι αυτοί θα πρέπει να είναι μετρήσιμοι, χρονικά προσδιορισμένοι και ευθυγραμμισμένοι με τους γενικούς στόχους και τις πρωτοβουλίες βιωσιμότητας της εταιρείας/του οργανισμού. Έτσι, η διαρκής βελτίωση καθίσταται εφικτή μέσω ενός συστήματος τακτικής παρακολούθησης και επανεξέτασης της προόδου που σημειώνεται προς την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί. Είναι σημαντικό να αναλύονται τα συλλεχθέντα δεδομένα, να εντοπίζονται οι τομείς που χρήζουν βελτίωσης και να εφαρμόζονται οι απαραίτητες διορθώσεις προκειμένου να βελτιστοποιείται το σύστημα πρόληψης αποβλήτων τροφίμων, και δημιουργίας πλεονασμάτων τροφίμων, αναδιανομής των δωρεών τροφίμων.

• Πρόληψη και ελαχιστοποίηση

Εφαρμογή στρατηγικών για την πρόληψη και την ελαχιστοποίηση της απώλειας τροφίμων και της δημιουργίας αποβλήτων. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει:

• Βελτίωση των συστημάτων διαχείρισης αποθεμάτων με σκοπό την αποφυγή της υπερεπάρκειας ή της λήξης των ευπαθών ειδών.
• Βελτίωση των τεχνικών συσκευασίας και αποθήκευσης για τη διατήρηση της ποιότητας των προϊόντων και την παράταση της διάρκειας ζωής στο ράφι.

• Εφαρμογή αποτελεσματικού προγραμματισμού και πρόβλεψης της παραγωγής για την αποφυγή της υπερπαραγωγής και της επακόλουθης δημιουργίας αποβλήτων.
• Εκπαίδευση του προσωπικού και ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σημασία της μείωσης της απώλειας και των αποβλήτων τροφίμων μέσω προγραμμάτων κατάρτισης και εκστρατειών επικοινωνίας.
• Προσδιορισμός των Πηγών Πλεονασμάτων Τροφίμων. Θα πρέπει να εντοπιστούν και να χαρτογραφηθούν οι περιοχές εντός της εταιρείας όπου παράγονται πλεονάσματα τροφίμων. Αυτό ενδέχεται να περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών εγκαταστάσεων παραγωγής τροφίμων, αγορές, καντίνες / εστιατόρια εργαζομένων, χώρους εκδηλώσεων ή οποιαδήποτε άλλη εγκατάσταση όπου παρασκευάζονται ή καταναλώνονται τρόφιμα. Ο ολοκληρωμένος προσδιορισμός των πηγών πλεονασμάτων τροφίμων και η επαρκής μέτρηση της ποιότητας και της ποσότητας των πλεονασμάτων τροφίμων είναι υψίστης σημασίας για την αποτελεσματική Διαχείριση της Ποιότητας Δωρεάς Τροφίμων.

• Διαχείριση Δωρεών Τροφίμων

Η διαχείριση των δωρεών τροφίμων είναι εξαιρετικά σημαντική για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής   διανομής   και   της ελαχιστοποίησης των αποβλήτων. Οι συνεργασίες με τράπεζες τροφίμων, φιλανθρωπικούς οργανισμούς και άλλες σχετικές οργανώσεις είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη ενός αποτελεσματικού συντονισμού. Επιπλέον, η εταιρεία / οργανισμός θα πρέπει να θεσπίσει τυποποιημένες διαδικασίες λειτουργίας (ΤΔΛ) για το χειρισμό, την αποθήκευση και τη διανομή των δωρεών τροφίμων και να εφαρμόσει αξιόπιστους μηχανισμούς παρακολούθησης και αξιολόγησης με σκοπό την καταγραφή της ποσότητας, της ποιότητας και της χρήσης των δωρεών τροφίμων. Στο τέλος, ο εμπλεκόμενος θα είναι σε θέση να μετρήσει τον αντίκτυπο και την αποτελεσματικότητα της διαδικασίας αναδιανομής των δωρεών τροφίμων.

• Ανάπτυξη ικανοτήτων

Η ανάπτυξη ικανοτήτων αφορά την επένδυση σε προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τους εργαζόμενους, τους προμηθευτές και τους συνεργάτες τους με στόχο την ενίσχυση της κατανόησής τους σε θέματα που σχετικά με τα απόβλητα τροφίμων, τη δημιουργία πλεονασμάτων τροφίμων και τις στρατηγικές μείωσης των αποβλήτων, καθώς και τις αποτελεσματικές πρακτικές διαχείρισης των δωρεών τροφίμων. Το Πλαίσιο Μεθοδολογίας ReS-Food, ως μία από τις διαθέσιμες λύσεις, προσφέρει μια δωρεάν προσέγγιση που παρέχει κατάρτιση και ευαισθητοποίηση όλων των εμπλεκόμενων φορέων, από την παραγωγή τροφίμων έως την κατανάλωση τροφίμων, παρέχοντας ένα ολοκληρωμένο σχέδιο με τις απαραίτητες δεξιότητες για την αξιολόγηση της σπατάλης τροφίμων και τον σχεδιασμό μέτρων πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων. Επιπλέον, οι προτάσεις που αφορούν την υιοθέτηση τεχνολογιών είναι επίσης σημαντικές για την ελαχιστοποίηση των απωλειών και των αποβλήτων τροφίμων και τη βελτιστοποίηση των πλεονασμάτων τροφίμων και προσφέρουν τη δυνατότητα βελτίωσης της διαδικασίας αναδιανομής των δωρεών τροφίμων. Συστήματα καθοδηγούμενα από δεδομένα (data driven systems), για τη διαχείριση αποθεμάτων, την πρόβλεψη της ζήτησης και τον προγραμματισμό της παραγωγής, καθώς και τεχνολογίες παρακολούθησης και ιχνηλασιμότητας προσφέρουν εξαιρετικά αποτελεσματικούς τρόπους παρακολούθησης της διακίνησης των δωρεών τροφίμων και εντοπισμού πιθανών σημείων συμφόρησης.

Διάδοση και επικοινωνία

Προτείνεται, ένας αξιόπιστος μηχανισμός υποβολής εκθέσεων με σκοπό την παρακολούθηση και την κοινοποίηση των επιτευγμάτων και του αντίκτυπου της σπατάλης τροφίμων, της δημιουργίας πλεονασμάτων τροφίμων τροφίμων και της προσπάθειας μείωσης των αποβλήτων, καθώς και της αποτελεσματικότητας της αναδιανομής των δωρεών τροφίμων. Η κοινοποίηση, με όρους διαφάνειας, των αποτελεσμάτων στα ενδιαφερόμενα μέρη, τους πελάτες και το κοινό αποδεικνύει τη δέσμευση για βιωσιμότητα και την εταιρική κοινωνική ευθύνη.

Η Εταιρεία/ο Οργανισμός θα πρέπει να προβάλλει τα επιτεύγματα και τον αντίκτυπο του προγράμματος μέσω εσωτερικών επικοινωνιών, εταιρικών ενημερωτικών δελτίων και εξωτερικών μέσων (εφημερίδες, δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης κ.λπ.) ώστε να ενθαρρύνει τη συνεχή δέσμευση και να αναγνωρίσει τις προσπάθειες που επενδύθηκαν. Με την καλλιέργεια μιας κουλτούρας υπευθυνότητας και βιωσιμότητας σε ολόκληρο τον οργανισμό και το ευρύτερο δίκτυο, αξιοποιούνται πολλαπλασιαστικοί μηχανισμοί και μηχανισμοί αλυσιδωτής αντίδρασης για την αύξηση του αντίκτυπου.

Το Μεθοδολογικό Πλαίσιο ReS-Food θα βοηθήσει τις εταιρείες/οργανισμούς και τους ανθρωπιστικούς φορείς να βελτιστοποιήσουν τις πρακτικές τους, να μειώσουν τη σπατάλη τροφίμων και τη δημιουργία αποβλήτων και να ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα της αναδιανομής δωρεών τροφίμων. Η προσέγγιση ReS-Food προάγει τη βιωσιμότητα και τα οικονομικά της οφέλη και αντιμετωπίζει τις παγκόσμιες προκλήσεις της επισιτιστικής ασφάλειας, ενώ παράλληλα συμβάλλει στην επίτευξη των ανθρωπιστικών στόχων.

Προσέγγιση για τον Εντοπισμό, την Επικοινωνία του Σκοπού και την Επιλογή των Παραγωγών Πλεονασμάτων Τροφίμων – απευθύνεται σε Προμηθευτές Τροφίμων και Φιλανθρωπικές Οργανώσεις

Για να πετύχουμε την εμπλοκή των παραγωγών πλεονασμάτων τροφίμων που είναι πρόθυμοι και ικανοί να συμβάλουν στις δραστηριότητες αναδιανομής των πλεονασμάτων τροφίμων, χρησιμοποιείται μια συστηματική μέθοδος για τον εντοπισμό, την επεξήγηση του σκοπού της δράσης και την επιλογή των παραγωγών πλεονασμάτων τροφίμων. Η συνεργατική αυτή στρατηγική θα συμβάλει στη δημιουργία ενός ισχυρού δικτύου παραγωγών που έχουν πλεονάσματα τροφίμων και στην προώθηση ενός πιο δίκαιου, βιώσιμου και απαλλαγμένου από απόβλητα συστήματος τροφίμων, το οποίο θα συμβάλει επίσης στη μείωση της επισιτιστικής ανασφάλειας και θα προστατεύει το περιβάλλον.

Προσέγγιση για τον εντοπισμό των παραγωγών πλεονασμάτων τροφίμων - απευθύνεται σε Φιλανθρωπικές Οργανώσεις

Ο τομέας των Ho.Re.Ca. (Hotel, Restaurant, and Catering), τα σουπερμάρκετ και άλλες αλυσίδες τροφίμων αποτελούν παραδείγματα επιχειρήσεων που παράγουν πλεονάσματα τροφίμων, καθώς δημιουργούν πλεονάζοντα ή αδιάθετα τρόφιμα που μπορούν να αναδιανεμηθούν με στόχο τη μείωση των αποβλήτων τροφίμων. Το μέγεθος, η τοποθεσία και οι λειτουργικές διαδικασίες των επιχειρήσεων με πλεονάσματα τροφίμων μπορεί να διαφέρουν.

Τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια, οι εταιρείες Catering, οι καφετέριες και άλλα καταστήματα που παρέχουν υπηρεσίες εστίασης περιλαμβάνονται στον τομέα Ho.Re.Ca. Τα ξενοδοχεία διαθέτουν μερικές φορές μεγάλες κουζίνες και χώρους δεξιώσεων όπου μπορεί να παραχθούν πλεονάζοντα τρόφιμα ως αποτέλεσμα αλλαγών στα ποσοστά πληρότητας, αναβολής εκδηλώσεων ή υπερπαραγωγής κατά την προετοιμασία των γευμάτων. Τα εστιατόρια μπορεί να έχουν πλεονάζοντα τρόφιμα λόγω αλλαγών στη ζήτηση των καταναλωτών, αλλαγών στο μενού ή υπερεκτίμηση της ποσότητας των τροφίμων που απαιτούνται για την προετοιμασία ενός γεύματος. Εάν η προβλεπόμενη προσέλευση είναι μικρότερη από την αναμενόμενη ή εάν υπάρχουν ακυρώσεις, οι εταιρείες Catering που σερβίρουν γεύματα για εκδηλώσεις, συνέδρια και πάρτι μπορεί επίσης να έχουν πλεονάζοντα τρόφιμα. Η εξυπηρέτηση των πελατών με υγιεινά, φρεσκοπαρασκευασμένα τρόφιμα και ποτά αποτελεί συχνά κορυφαία προτεραιότητα για τις καφετέριες. Θα μπορούσαν να παρασκευάζουν γεύματα και ποτά σε μικρές ποσότητες καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας για να εγγυηθούν τη φρεσκάδα. Ωστόσο, οι καφετέριες είναι πιθανόν να έχουν περισσότερα τρόφιμα από όσα χρειάζονται σε περίπτωση που η ζήτηση των πελατών είναι μικρότερη από την αναμενόμενη ή εάν συγκεκριμένα στοιχεία του μενού δεν είναι τόσο δημοφιλή όσο προβλεπόταν.

Τα καταστήματα όπως τα σούπερ μάρκετ και οι αλυσίδες τροφίμων παρέχουν μια ποικιλία τροφίμων. Λόγω όμως ζητημάτων όπως οι «ημερομηνίες λήξης» των προϊόντων, τα οπτικά ψεγάδια, οι ελαττωματικές συσκευασίες ή η υπερ- αποθεματοποίηση, τα σούπερ μάρκετ συχνά παράγουν πλεονάσματα τροφίμων, με αποτέλεσμα ευπαθή τρόφιμα, αρτοσκευάσματα και συσκευασμένα προϊόντα που εξακολουθούν να είναι ασφαλή για κατανάλωση αλλά κοντόληκτα μπορεί να μείνουν απούλητα. Οι αλυσίδες ταχυφαγείων, τα εστιατόρια γρήγορης εξυπηρέτησης και οι αλυσίδες τροφίμων μεγάλης κλίμακας μπορεί να παράγουν πλεονάσματα τροφίμων ως απόρροια των αλλαγών στη ζήτηση των καταναλωτών, των λαθών που γίνονται κατά την προετοιμασία φαγητού ή των εκστρατειών μάρκετινγκ που οδηγούν σε πλεονάζοντα αποθέματα. Τα εργοστάσια που παρασκευάζουν και επεξεργάζονται τρόφιμα μπορούν επίσης να έχουν πλεονάσματα τροφίμων. Στις εγκαταστάσεις αυτές παράγονται συσκευασμένα προϊόντα, επεξεργασμένα τρόφιμα και πρώτες ύλες για τον τομέα Ho.Re.Ca., τα σούπερ μάρκετ και άλλες αλυσίδες τροφίμων. Η υπεραποθεματοποίηση, η κακή σήμανση των προϊόντων, οι αναποτελεσματικές γραμμές παραγωγής ή οι προσαρμογές στις προτιμήσεις των καταναλωτών μπορεί να οδηγήσουν σε πλεονάσματα τροφίμων.

Είναι δυνατόν να δημιουργηθούν στοχευμένα προγράμματα για την ανάκτηση των πλεονασμάτων τροφίμων, την αναδιανομή τους και τη μείωση των αποβλήτων τροφίμων με τον εντοπισμό των παραγωγών με πλεονάσματα τροφίμων στον κλάδο Ho.Re.Ca., τα σούπερ μάρκετ και τις αλυσίδες τροφίμων. Η ευθύνη για τον εντοπισμό των παραγωγών πλεονασμάτων τροφίμων στον κλάδο Ho.Re.Ca., τα σούπερ-μάρκετ και τις αλυσίδες τροφίμων συνήθως πέφτει σε φιλανθρωπικές οργανώσεις, τράπεζες τροφίμων, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις (ΜΚΟ) ή άλλους φορείς που συμμετέχουν σε προσπάθειες ανάκτησης και αναδιανομής τροφίμων. Οι οργανώσεις αυτές συμμετέχουν ενεργά σε συμπράξεις και συνεργασίες με τον κλάδο Ho.Re.Ca., τα σούπερ-μάρκετ και τις αλυσίδες τροφίμων για τον εντοπισμό πιθανών πηγών πλεονασμάτων τροφίμων. Οι προαναφερόμενοι φορείς μπορούν να εντοπίσουν αποτελεσματικά τους παραγωγούς πλεονασμάτων τροφίμων στους κλάδους αυτούς και να εφαρμόσουν μεθόδους για τη μείωση των αποβλήτων, τη βελτιστοποίηση των αποθεμάτων και την ενίσχυση των πρακτικών βιωσιμότητας συνδυάζοντας τις ακόλουθες προσεγγίσεις.

• Έρευνα και συλλογή πληροφοριών

Η έρευνα αγοράς είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση της τοπικής αλυσίδας τροφίμων, η οποία περιλαμβάνει την ύπαρξη Ho.Re.Ca., σούπερ-μάρκετ και άλλων αλυσίδων τροφίμων. Ακολουθεί η συλλογή δεδομένων σχετικά με τον αριθμό, το μέγεθος και το είδος των εγκαταστάσεων σε κάθε τομέα. Η τελική φάση αφορά τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις τάσεις του κλάδου, τις καταναλωτικές συνήθειες και τους πιθανούς παράγοντες που συμβάλλουν στην δημιουργία πλεονασμάτων τροφίμων.

Πριν από τη συνεργασία με τους παραγωγούς πλεονασμάτων τροφίμων, τα άτομα από φιλανθρωπικές οργανώσεις και άλλους φορείς θα πρέπει να διεξάγουν ενδελεχή έρευνα σχετικά με τους συγκεκριμένους παραγωγούς και τις δραστηριότητές τους. Αυτό περιλαμβάνει την κατανόηση των διαδικασιών παραγωγής τους, των αλυσίδων εφοδιασμού, των πρακτικών διαχείρισης αποθεμάτων και τυχόν υφιστάμενων πρωτοβουλιών που αποσκοπούν στη μείωση του πλεονάσματος τροφίμων. Η συγκέντρωση αυτών των πληροφοριών βοηθά στην προσαρμογή των εκπαιδευτικών δράσεων στις συγκεκριμένες ανάγκες και προκλήσεις που αντιμετωπίζει κάθε παραγωγός.

• Συνεργασία με επιχειρήσεις από τομείς του Ho.Re.Ca., τις Αγορές και άλλες Αλυσίδες Τροφίμων

Φιλανθρωπικές οργανώσεις, τράπεζες τροφίμων, ΜΚΟ ή άλλοι φορείς που συμμετέχουν σε προσπάθειες ανάκτησης και αναδιανομής τροφίμων θα πρέπει να ξεκινήσουν συνεργασίες με επιχειρήσεις από τους τομείς Ho.Re.Ca., τις αγορές και άλλες αλυσίδες τροφίμων. Είναι πολύ σημαντικό για τα μέλη από αυτές τις οργανώσεις να συμμετέχουν σε εκδηλώσεις του κλάδου, συνέδρια και σεμινάρια για να συναντηθούν και να εμπλακούν με επαγγελματίες από τον τομέα Ho.Re.Ca., τα σουπερμάρκετ και τις αλυσίδες τροφίμων. Αυτό είναι ο δρόμος για την πραγματοποίηση ισχυρών συνεργασιών με προμηθευτές, διανομείς και χονδρέμπορους που εξυπηρετούν αυτούς τους κλάδους, καθώς μπορούν να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τη δημιουργία πλεοναζόντων τροφίμων.

Οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις, ιδίως όσοι εμπλέκονται στην προετοιμασία φαγητού ή στη διαχείριση αποθεμάτων, μπορούν να προσφέρουν τις απόψεις και τα σχόλιά τους σχετικά με τα πιθανά σημεία παραγωγής πλεονασμάτων τροφίμων εντός του οργανισμού, δεδομένου ότι σκοπός της Μεθοδολογίας είναι να γεφυρώσει τις εταιρείες από όλους τους τομείς της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων που ενδεχομένως εμφανίζουν πλεονάσματα τροφίμων, με τους ανθρωπιστικούς φορείς (ΜΚΟ, ενορίες, δημοτικούς φορείς) που έχουν καθιερώσει δραστηριότητες δωρεάς τροφίμων και θα μπορούσαν να αναδιανείμουν τις πλεονάζουσες ποσότητες τροφίμων για ανθρώπινη κατανάλωση σε άτομα που έχουν ανάγκη.

Επιπλέον, για την επίτευξη του στόχου, όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς από την παραγωγή έως την κατανάλωση τροφίμων πρέπει να εκπαιδευτούν και να ευαισθητοποιηθούν, ώστε να αποκτήσουν τις απαιτούμενες δεξιότητες για την αξιολόγηση της σπατάλης τροφίμων, τον σχεδιασμό μέτρων πρόληψης των αποβλήτων τροφίμων και την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των λαμβανόμενων μέτρων για την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων. Αυτό θα βοηθήσει τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια και τις καφετέριες να μειώσουν τις συνολικές ποσότητες αποβλήτων τροφίμων και να μετριάσουν έτσι τις συνεπαγόμενες αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.

• Ερωτηματολόγια

Η διεξαγωγή έρευνας με τη μορφή ερωτηματολογίων σε εργαζόμενους από τον τομέα Ho.Re.Ca., τις αγορές και τις αλυσίδες τροφίμων είναι ιδιαίτερα σημαντική για τον εντοπισμό πιθανών σημείων που παράγονται πλεονάσματα τροφίμων. Το ερωτηματολόγιο επιτρέπει τη συλλογή δεδομένων σχετικά με την παραγωγή τροφίμων, τις πρακτικές διαχείρισης αποθεμάτων και τα μοτίβα στη παραγωγή πλεονασμάτων.

• Έλεγχοι πλεονασματικών τροφίμων

Όταν εδραιωθεί η συνεργασία, το επόμενο βήμα είναι η διενέργεια ελέγχων για τα πλεονάσματα τροφίμων στον τομέα Ho.Re.Ca., στα σουπερμάρκετ και σε άλλες αλυσίδες τροφίμων, που περιλαμβάνει τη μέτρηση και την αξιολόγηση των αποβλήτων τροφίμων που δημιουργούνται. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με το ζύγισμα και την ταξινόμηση των απορριφθέντων τροφίμων, την καταγραφή των υπολειμμάτων από τα πιάτα ή την εκτίμηση των απούλητων εμπορευμάτων. Οι επιχειρήσεις μπορούν να εντοπίσουν μοτίβα και να αξιολογήσουν αν δημιουργούν πλεονάσματα τροφίμων μέσω της μέτρησης της ποσότητας των απορριπτόμενων τροφίμων.

• Ανάλυση των πωλήσεων και της ζήτησης

Η ανάλυση των δεδομένων πωλήσεων και των τάσεων της ζήτησης είναι ζωτικής σημασίας για τον εντοπισμό παραγωγών με πλεονάσματα τροφίμων στον τομέα Ho.Re.Ca., τα σούπερ-μάρκετ και άλλες αλυσίδες τροφίμων. Οι επιχειρήσεις μπορούν να ανακαλύψουν συνθήκες κατά τις οποίες παράγονται συνήθως επιπλέον τρόφιμα και καταλήγουν να μείνουν αδιάθετα, συγκρίνοντας τους αριθμούς πωλήσεων με την αναμενόμενη ή προηγούμενη ζήτηση.

• Επικοινωνία με τους προμηθευτές

Είναι ζωτικής σημασίας να υπάρχουν ανοιχτές γραμμές επαφής με τους προμηθευτές για τον καθορισμό των επιπέδων παραγωγής και των ποσοτήτων που παραδίδονται. Αυτό μπορεί να βοηθήσει τους οργανισμούς να εντοπίσουν αν οι προμηθευτές τους προσφέρουν συνήθως περισσότερα τρόφιμα από όσα ζητούνται, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ίσως πλεονάσματα τροφίμων.

Επικοινωνήστε τον Σκοπό των Δωρεών Πλεονασμάτων Τροφίμων- απευθύνεται σε Προμηθευτές Τροφίμων και Φιλανθρωπικές Οργανώσεις

Ο σκοπός της επικοινωνίας της σημασίας των δωρεών πλεοναζόντων τροφίμων είναι να ευαισθητοποιήσει, να εμπλέξει την κοινότητα και να ενθαρρύνει την ενεργό συμμετοχή στην αντιμετώπιση των κρίσιμων ζητημάτων της σπατάλης τροφίμων και της πείνας. Οι ακόλουθοι κύριοι παράγοντες θα μπορούσαν να τονιστούν κατά την περιγραφή του στόχου των δωρεών πλεονασμάτων τροφίμων:

Πρόληψη της σπατάλης τροφίμων: Είναι ζωτικής σημασίας να εξηγηθεί η σημασία των δωρεών πλεονασμάτων τροφίμων για την αποφυγή της απόρριψης τροφίμων που είναι ακόμη βρώσιμα. Δωρίζοντας τα πλεονάζοντα τρόφιμα, τα μεμονωμένα άτομα και οι οργανισμοί μπορούν να διασφαλίσουν ότι απολύτως ασφαλή τρόφιμα θα φτάσουν σε αυτούς που έχουν ανάγκη αντί να καταλήξουν σε στην υγειονομική ταφή. Στην επικοινωνία αυτή, πρέπει να τονίζεται ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος της δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων και η ανάγκη μείωσής τους για ένα πιο βιώσιμο μέλλον.

Ανακούφιση της πείνας: Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι οι δωρεές των πλεονασμάτων τροφίμων αντιμετωπίζουν άμεσα την επισιτιστική ανασφάλεια και βοηθούν στην ανακούφιση της πείνας στις τοπικές κοινωνίες. Πολλοί άνθρωποι και οικογένειες αγωνίζονται να βρουν θρεπτικά γεύματα και οι συνεισφορές τροφίμων που περισσεύουν μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά στη ζωή τους. Δωρίζοντας τα πλεονάζοντα τρόφιμα, ιδιώτες και οργανισμοί μπορούν να κάνουν σημαντική διαφορά στην εξάλειψη της πείνας και στη βελτίωση της πρόσβασης ευάλωτων κοινότητες σε τρόφιμα.

Υποστήριξη τοπικών κοινοτήτων: Είναι σημαντικό να τονιστεί ο θετικός αντίκτυπος που έχουν οι συνεισφορές πλεονασμάτων τροφίμων στις τοπικές κοινότητες. Οι δωρεές πλεονασμάτων τροφίμων μπορούν να βοηθήσουν τις τοπικές τράπεζες τροφίμων, δομές και κοινοτικές οργανώσεις, δημιουργώντας κοινωνικές σχέσεις αλληλεγγύης. Τα άτομα και οι εταιρείες που δωρίζουν πλεονάζοντα τρόφιμα μπορούν να βοηθήσουν τους γείτονές τους και να οικοδομήσουν μια ισχυρότερη, πιο ανθεκτική κοινότητα.

Προώθηση βιώσιμων πρακτικών: Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι δωρεές τροφίμων που περισσεύουν συνάδουν με τις βιώσιμες πρακτικές και την αειφόρο διαχείριση των πόρων. Η δωρεά πλεονάζοντος φαγητού συμβάλλει στη μείωση της ζήτησης για νέα παραγωγή τροφίμων, εξοικονομεί φυσικούς πόρους και μειώνει το αποτύπωμα άνθρακα που σχετίζεται με τα απόβλητα τροφίμων. Οι δωρεές πλεονασμάτων τροφίμων μπορούν να συμβάλουν σε μια πιο υγιή Γη για τις μελλοντικές γενιές, προωθώντας τη βιωσιμότητα.

Η επικοινωνία μεταξύ φιλανθρωπικών οργανώσεων, τραπεζών τροφίμων, ΜΚΟ ή άλλων φορέων που εμπλέκονται σε προσπάθειες ανάκτησης και αναδιανομής τροφίμων και της ευρύτερης κοινότητας, καθώς και με τους παραγωγούς πλεονασμάτων τροφίμων από τον τομέα Ho.Re.Ca., τις αγορές και άλλες αλυσίδες τροφίμων είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική συνεργασία και ευαισθητοποίηση.

Η επικοινωνία με την ευρύτερη κοινότητα αποσκοπεί στην αύξηση της ευαισθητοποίησης, την εκπαίδευση, την εμπλοκή και την παρακίνηση των μελών της κοινότητας να συμμετέχουν ενεργά σε προγράμματα μείωσης των αποβλήτων τροφίμων. Η επικοινωνία αυτή θα πρέπει να συμβάλει στην ανάπτυξη ενός κινήματος σε όλη την κοινότητα προς ένα πιο βιώσιμο και αποτελεσματικό σύστημα τροφίμων, ενσταλάζοντας ένα αίσθημα της κοινοτικής ευθύνης και υποστηρίζοντας βιώσιμες συνήθειες.

Η επικοινωνία με παραγωγούς πλεονασμάτων τροφίμων από τον τομέα Ho.Re.Ca., τα σούπερ-μάρκετ και άλλες αλυσίδες τροφίμων είναι ζωτικής σημασίας για την ευαισθητοποίηση, την προώθηση της κατανόησης και την ενθάρρυνση της υποστήριξης των προσπαθειών τους. Μπορούν να σημειώσουν ουσιαστική και σημαντική πρόοδο προς τη μείωση της σπατάλης τροφίμων και την ανάπτυξη ενός πιο βιώσιμου και αποτελεσματικού συστήματος τροφίμων. Οι βασικοί άξονες της επικοινωνίας μπορεί να είναι οι ακόλουθοι:

• Διαφάνεια και προβολή

Η ενημέρωση με όρους διαφάνειας της ευρύτερης κοινότητας και των επιχειρήσεων που παράγουν πλεονάσματα τροφίμων σχετικά με τα πλεονάσματα τροφίμων από τους τομείς Ho.Re.Ca., τις αγορές και άλλες αλυσίδες τροφίμων, είναι ζωτικής σημασίας για την προώθηση της συνεργασίας, την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και τη διασφάλιση της αποτελεσματικής διαχείρισης των πλεονασμάτων τροφίμων.

Καθιέρωση επικοινωνίας με την Ευρύτερη Κοινότητα: Οι φιλανθρωπικές οργανώσεις και άλλοι φορείς που εμπλέκονται στη μείωση των πλεονασμάτων τροφίμων θα πρέπει να συνδεθούν με το ευρύ κοινό για να ευαισθητοποιήσουν σχετικά με το πρόβλημα των αποβλήτων τροφίμων, τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του, και τις κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες. Η ευρύτερη κοινότητα μπορεί να περιλαμβάνει άτομα, οικογένειες, κοινοτικές ομάδες, εταιρείες, εκπαιδευτικά ιδρύματα και φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης. Τα διάφορα κανάλια επικοινωνίας μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να προσεγγίσουν ένα ευρύ κοινό. Τα έντυπα μέσα ενημέρωσης, η τηλεόραση και το ραδιόφωνο αποτελούν παραδείγματα συμβατικών μέσων, όπως και οι ψηφιακές πλατφόρμες, οι ιστότοποι, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα ενημερωτικά δελτία ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και οι εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα. Η χρήση πολλών καναλιών επιτρέπει ευρύτερη διακίνηση πληροφοριών και επικοινωνία του μηνύματος σε διαφορετικά μέλη της κοινότητας.

Καθιέρωση επικοινωνίας με Παραγωγούς Πλεονασμάτων Τροφίμων: Είναι ζωτικής σημασίας να οικοδομηθούν σχέσεις με τις επιχειρήσεις που παράγουν πλεονάσματα τροφίμων, προσεγγίζοντάς τους είτε απευθείας είτε μέσω δικτύων και ενώσεων του κλάδου. Η επικοινωνία διευκολύνει τη συνεργασία και τη σύμπραξη μεταξύ των φιλανθρωπικών οργανώσεων και άλλων συναφών φορέων και των εμπλεκομένων στον τομέα των Ho.Re.Ca., των σούπερ-μάρκετ και άλλων αλυσίδων τροφίμων. Συμμετέχοντας σε ανοιχτό διάλογο και ανταλλάσσοντας γνώσεις και εμπειρία, οι εν λόγω φορείς μπορούν να συνεργαστούν για την ανάπτυξη αποτελεσματικών στρατηγικών και πρωτοβουλιών για τη μείωση του πλεονάσματος τροφίμων.

Τα άτομα με εμπειρία στη μείωση των αποβλήτων τροφίμων μπορούν να μοιραστούν τις γνώσεις τους, νέες τεχνικές και επιτυχημένες πρωτοβουλίες, με τους ενδιαφερόμενους φορείς από τον τομέα Ho.Re.Ca., τα σούπερ-μάρκετ και άλλες αλυσίδες τροφίμων. Με τη σειρά τους, τα άτομα από τον τομέα Ho.Re.Ca., τα σούπερ-μάρκετ και άλλες αλυσίδες τροφίμων μπορούν να συνεισφέρουν πληροφορίες και εξειδικευμένες εμπειρίες για τον κλάδο, καλλιεργώντας ένα συνεργατικό περιβάλλον μάθησης που προωθεί τη συνεχή ανάπτυξη και την καινοτομία στη μείωση του πλεονάσματος τροφίμων.

• Εκπαίδευση και κίνητρα

Η εκπαίδευση και η ενθάρρυνση της ευρύτερης κοινότητας και των επιχειρήσεων που παράγουν πλεονάσματα τροφίμων σχετικά με τις δωρεές τροφίμων αποτελούν κρίσιμα βήματα για την προώθηση και την αύξηση της συμμετοχής στις προσπάθειες ανάκτησης και αναδιανομής των πλεονασμάτων τροφίμων.

Αλλαγή συμπεριφοράς και ευαισθητοποίηση της ευρύτερης κοινότητας: Είναι πολύ σημαντικό να τονιστεί ότι οι επιχειρήσεις που παράγουν πλεονάσματα τροφίμων μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση της πείνας, στη βοήθεια των ευάλωτων πληθυσμών και στη μείωση της επισιτιστικής ανασφάλειας εντός των κοινοτήτων. Τα εμπλεκόμενα άτομα ή ομάδες μπορούν να εκπαιδεύσουν την κοινότητα στην κατανόηση της αναγκαιότητας περιορισμού των αποβλήτων τροφίμων και της αξιοποίησης των πλεοναζόντων τροφίμων, δίνοντας πληροφορίες σχετικά με την ποσότητα των διαθέσιμων πλεονασμάτων και τις δυνατότητες αναδιανομής τους.

Η επικοινωνία μπορεί να συμβάλει στην εκπαίδευση της ευρύτερης κοινότητας σχετικά με την εφαρμογή πρακτικών μέτρων για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων στην καθημερινή τους ζωή. Άτομα ή ομάδες ατόμων από διαφορετικά ιδρύματα ή οργανισμούς μπορούν να βοηθήσουν τα μέλη της κοινότητας να συνειδητοποιήσουν πώς μπορούν να ασκήσουν θετική επιρροή αλλάζοντας τις συμπεριφορές και τις συνήθειες τους, δίνοντας ιδέες, καθοδήγηση και βέλτιστες πρακτικές. Η αποτελεσματική επικοινωνία θα πρέπει να ενθαρρύνει την υιοθέτηση δραστηριοτήτων φιλικών προς το περιβάλλον, όπως ο κατάλληλος προγραμματισμός γευμάτων, η έξυπνες αγορές, η σωστή αποθήκευση και η δημιουργική χρήση των περισσευμάτων.

Η αποτελεσματική επικοινωνία μπορεί να συμβάλει στην οικοδόμηση μιας κουλτούρας βιωσιμότητας στην ευρύτερη κοινότητα. Με την προώθηση των αξιών της περιβαλλοντικής διαχείρισης, της κοινωνικής ευθύνης και της αποδοτικότητας των πόρων, τα άτομα μπορούν να εμπνεύσουν μια αλλαγή στις στάσεις και τις συμπεριφορές προς την κατεύθυνση της μείωσης των πλεονασμάτων τροφίμων. Με την πάροδο του χρόνου, οι επικοινωνιακές προσπάθειες μπορούν να συμβάλουν σε μια ευρύτερη αλλαγή των κοινωνικών προτύπων, καθιστώντας τη μείωση των αποβλήτων μια κοινή και ευρέως αποδεκτή πρακτική στην κοινότητα.

Παρακίνηση και κατάρτιση των παραγωγών τροφίμων: Η διάδοση πληροφοριών διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην ευαισθητοποίηση των ενδιαφερομένων από τον τομέα Ho.Re.Ca., τα σούπερ-μάρκετ και άλλες αλυσίδες τροφίμων σχετικά με το ζήτημα του πλεονάσματος τροφίμων και τις συνέπειές του. Στους παραγωγούς πλεονασμάτων τροφίμων θα πρέπει να παρέχονται δεδομένα και πληροφορίες σχετικά με την κλίμακα και τον αντίκτυπο της δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων στον κλάδο τους και στο ευρύτερο σύστημα τροφίμων. Άτομα από φιλανθρωπικές οργανώσεις και άλλους φορείς θα πρέπει να παρουσιάσουν πληροφορίες σχετικά με τις οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές συνέπειες της παραγωγής πλεονασμάτων τροφίμων, τονίζοντας στο τέλος τα πιθανά οφέλη της μείωσης των αποβλήτων όπως η φήμη τους και η επίτευξη των στόχων βιωσιμότητας. Η αυξημένη ευαισθητοποίηση μπορεί να βοηθήσει τους ενδιαφερόμενους από τον τομέα Ho.Re.Ca., τα σούπερ-μάρκετ και άλλες αλυσίδες τροφίμων να κατανοήσουν τον επείγοντα χαρακτήρα και τη σημασία της ανάληψης δράσης για την ελαχιστοποίηση των πλεονασμάτων τροφίμων και των σχετικών αρνητικών επιπτώσεών τους. Τα περιβαλλοντικά οφέλη πρέπει να τονιστούν εξηγώντας πώς η μείωση των αποβλήτων τροφίμων συμβάλλει στη διατήρηση των φυσικών πόρων, στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στην ελαχιστοποίηση του οικολογικού αποτυπώματος της βιομηχανίας τροφίμων. Είναι πολύ χρήσιμο να παρουσιάζονται στατιστικά στοιχεία και μελέτες περίπτωσης (case studies) ώστε να αναδειχθεί ο θετικός περιβαλλοντικός αντίκτυπος από τις καλές πρακτικών άλλων επιχειρήσεων και φορέων.

Η επικοινωνία θα πρέπει να συμβάλει στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης και δέσμευσης μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών από φιλανθρωπικές οργανώσεις και άλλους φορείς και των ενδιαφερομένων μερών από τον τομέα Ho.Re.Ca., τα σούπερ-μάρκετ και άλλες αλυσίδες τροφίμων. Η ανοικτή επικοινωνία και η διαφάνεια προάγει την αίσθηση της κοινής ευθύνης, της λογοδοσίας και της δέσμευσης για τη μείωση των πλεονασμάτων τροφίμων.

Η αποτελεσματική επικοινωνία μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή συμπεριφοράς μεταξύ των ενδιαφερομένων από τον τομέα Ho.Re.Ca., τα σούπερ-μάρκετ και άλλες αλυσίδες τροφίμων, προωθώντας την υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών για την πρόληψη και την ελαχιστοποίηση των πλεονασμάτων τροφίμων. Αναφέροντας ιστορίες επιτυχίας και καταδεικνύοντας τις θετικές επιπτώσεις των πρωτοβουλιών μείωσης των αποβλήτων, άτομα από φιλανθρωπικές οργανώσεις και άλλους φορείς μπορούν να εμπνεύσουν και να παρακινήσουν τους ενδιαφερόμενους από τον τομέα Ho.Re.Ca., τα σούπερ-μάρκετ και άλλες αλυσίδες τροφίμων να υιοθετήσουν παρόμοιες πρακτικές στις δραστηριότητές τους.

Οι μελέτες περιπτώσεων, οι μαρτυρίες και οι συνεντεύξεις με επιχειρήσεις που έχουν εφαρμόσει με επιτυχία μέτρα μείωσης των αποβλήτων μπορούν να χρησιμεύσουν ως ισχυρά εκπαιδευτικά εργαλεία. Η κοινοποίηση ιστοριών επιτυχίας παραγωγών πλεονασμάτων τροφίμων που έχουν μειώσει αποτελεσματικά τα απόβλητά τους μπορεί να εμπνεύσει άλλους στον κλάδο και να καταδείξει ότι η μείωση των αποβλήτων είναι όχι μόνο εφικτή

αλλά και οικονομικά και περιβαλλοντικά επωφελής. Τα οικονομικά οφέλη και η εξοικονόμηση κόστους που συνδέονται με τη μείωση του πλεονάσματος τροφίμων μπορούν να ενθαρρύνουν τους ενδιαφερόμενους από τον τομέα Ho.Re.Ca., τα σούπερ-μάρκετ και άλλες αλυσίδες τροφίμων να δώσουν προτεραιότητα σε μέτρα μείωσης των αποβλήτων.

Η διοργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων και εργαστηρίων ειδικά σχεδιασμένων για τους παραγωγούς πλεονασμάτων τροφίμων θα μπορούσε να είναι πολύ χρήσιμη. Τα θέματα που καλύπτονται σε αυτά τα μαθήματα μπορεί να περιλαμβάνουν την αξιολόγηση των αποβλήτων, τη βελτιστοποίηση των διαδικασίων, τη διαχείριση των αποθεμάτων και τις υπεύθυνες πρακτικές παραγωγής. Βιωματικές δραστηριότητες, μελέτες περιπτώσεων και έμπρακτα παραδείγματα καλών πρακτικών θα πρέπει να ενισχύσουν την μαθησιακή εμπειρία και να ενθαρρύνουν τους ενδιαφερόμενους από τον τομέα Ho.Re.Ca., τα σούπερ-μάρκετ και άλλες αλυσίδες τροφίμων, να εφαρμόσουν τις γνώσεις στις δραστηριότητές τους.

• Συνηγορία για την Μείωση των Αποβλήτων Τροφίμων και Συμμετοχή στη Διαμόρφωση Πολιτικής

Μέσω της αποτελεσματικής επικοινωνίας, η ευρύτερη κοινότητα και οι παραγωγοί πλεονασμάτων τροφίμων μπορούν να εμπλακούν στην υποστήριξη μεταρρυθμίσεων πολιτικής που προωθούν την ανάκτηση τροφίμων, ενισχύουν τους κανονισμούς ασφάλειας τροφίμων για τη δωρεά πλεονασμάτων τροφίμων και δημιουργούν κίνητρα για τις επιχειρήσεις ώστε να ελαχιστοποιήσουν τα απόβλητα και να δωρίζουν τα πλεονάσματα τροφίμων. Μέσω της συλλογικής υποστήριξης η ευρύτερη κοινότητα και οι παραγωγοί πλεονασμάτων τροφίμων μπορούν να επηρεάσουν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής ώστε να δώσουν προτεραιότητα και να στηρίξουν πρωτοβουλίες που αντιμετωπίζουν τη δημιουργία αποβλήτων τροφίμων σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.

• Συνεργασία με φορείς επιρροής (Influencer)

Η συνεργασία με άτομα που ασκούν επιρροή (influencers) αφορά στη συμμετοχή στις σχετικές ενημερωτικές ανθρώπων με επιρροή, μπλόγκερ ή διασημότητες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που είναι ενθουσιώδεις με τη βιωσιμότητα, τη μείωση των αποβλήτων τροφίμων και τα κοινωνικά προβλήματα. Η συνεργασία με αυτά τα άτομα μπορεί να ενισχύσει το μήνυμα και να φτάσει σε μεγαλύτερο ακροατήριο, αυξάνοντας την ευαισθητοποίηση και την υποστήριξη από τους παραγωγούς πλεονασμάτων τροφίμων.

 

Επιλογή των Παραγωγών Πλεονασμάτων Τροφίμων – απευθύνεται σε Προμηθευτές Τροφίμων και Φιλανθρωπικές Οργανώσεις

Η επιλογή των παραγωγών πλεονασμάτων τροφίμων στον τομέα των Ho.Re.Ca., στις αγορές και σε άλλες αλυσίδες τροφίμων τυπικά εμπίπτει στην αρμοδιότητα πολλαπλών εμπλεκομένων, συμπεριλαμβανομένων των οργανώσεων αναδιανομής τροφίμων, των τμημάτων προμηθειών των αλυσίδων τροφίμων και των ομάδων βιωσιμότητας. Οι οργανισμοί αναδιανομής τροφίμων, όπως οι τράπεζες τροφίμων ή οι φιλανθρωπικές οργανώσεις που ειδικεύονται στην ανάκτηση πλεονασμάτων τροφίμων, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον εντοπισμό επιχειρήσεων που παράγουν πλεονάσματα τροφίμων. Οι ομάδες αυτές συνεργάζονται ενεργά με τις εταιρείες για τη δημιουργία συνεργασιών για τη δωρεά και την αναδιανομή των πλεονασμάτων τροφίμων.

Η επιλογή των παραγωγών πλεονασμάτων τροφίμων στον τομέα Ho.Re.Ca., στα σούπερ-μάρκετ και σε άλλες αλυσίδες τροφίμων απαιτεί συστηματική προσέγγιση για να διασφαλιστεί ότι οι επιχειρήσεις ευθυγραμμίζονται με τους στόχους τους, έχουν την ικανότητα αναδιανομής των πλεονασμάτων τροφίμων και συμβάλλουν αποτελεσματικά στη μείωση των αποβλήτων τροφίμων. Η προσέγγιση για την επιλογή των παραγωγών πλεονασμάτων τροφίμων μπορεί να περιλαμβάνει:

• Ασφάλεια τροφίμων

Οι φιλανθρωπικές οργανώσεις και άλλοι φορείς θα πρέπει να αξιολογούν πολυάριθμους παράγοντες κατά την επιλογή των παραγωγών πλεονασμάτων τροφίμων με τους οποίους θα συνεργαστούν για να επιτύχουν αποτελεσματική και αποδοτική αναδιανομή. Ένας από τους σημαντικότερους είναι η τήρηση αυστηρών κανονισμών για την ασφάλεια των τροφίμων και την υγιεινή, ώστε να διασφαλίζεται η ποιότητα και η ασφάλεια των τροφίμων που δωρίζονται. Οι οργανισμοί συνήθως απαιτούν από τις επιχειρήσεις να ακολουθούν τους τοπικούς και εθνικούς κανόνες ασφάλειας τροφίμων, να χρησιμοποιούν κατάλληλες τεχνικές αποθήκευσης και χειρισμού και να υποβάλλονται σε συχνές επιθεωρήσεις και ελέγχους.

• Ποσότητα και Ποικιλία των Πλεονασμάτων Τροφίμων

Η ποσότητα και η ποικιλία των πλεονασμάτων τροφίμων είναι σημαντικά ζητήματα. Οι μεγαλύτερες ποσότητες πλεονασμάτων τροφίμων παρέχουν τη δυνατότητα εξυπηρέτησης μεγαλύτερου αριθμού αποδεκτών. Η αξιόπιστη και προβλέψιμη διαθεσιμότητα πλεονασμάτων τροφίμων επιτρέπει στην αλυσίδα τροφίμων να σχεδιάζει αποτελεσματικά τη διανομή και να ελαχιστοποιεί τα απόβλητα τροφίμων. Επιπλέον, η μεγάλη ποικιλία πλεονασμάτων τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων φρούτων, λαχανικών, δημητριακών, πρωτεϊνών και γαλακτοκομικών προϊόντων, εγγυάται ότι οι ωφελούμενοι λαμβάνουν μια ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή.

• Φρεσκάδα και Διάρκεια Ζωής

Οι παραγωγοί πλεονασμάτων τροφίμων θα πρέπει να προσφέρουν φρέσκα και υψηλής ποιότητας προϊόντα με εύλογη εναπομένουσα διάρκεια ζωής. Οι αλυσίδες τροφίμων προτιμούν τα πλεονάσματα τροφίμων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν γρήγορα, ώστε να ελαχιστοποιηθούν τα απόβλητα τροφίμων. Οι επιχειρήσεις που διαθέτουν αποτελεσματικά συστήματα διαχείρισης αποθεμάτων και δίνουν προτεραιότητα στην έγκαιρη διανομή είναι πολύτιμοι εταίροι.

• Διαφάνεια

Οι παραγωγοί πρέπει να τηρούν λεπτομερή αρχεία και να είναι προετοιμασμένοι να δίνουν πληροφορίες σχετικά με την προέλευση, το χειρισμό και την αποθήκευση των περισσευούμενων τροφίμων. Απαιτείται επίσης διαφάνεια όσον αφορά τις διαδικασίες παραγωγής, τις πηγές των συστατικών και τα τυχόν πρόσθετα ή τα συντηρητικά που χρησιμοποιούνται.

• Ηθικές και βιώσιμες πρακτικές

Οι παραγωγοί που επιδεικνύουν ηθικές και περιβαλλοντικές πρακτικές αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη προτεραιότητα στις προτιμήσεις των αλυσίδων τροφίμων. Οι πολιτικές δίκαιης εργασίας, η υπεύθυνες προμήθειες, τα μέτρα μείωσης των αποβλήτων και οι φιλικές προς το περιβάλλον διαδικασίες παραγωγής αποτελούν παράγοντες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη. Οι παραγωγοί που διαθέτουν πιστοποιήσεις για βιωσιμότητα, βιολογική γεωργία ή δίκαιο εμπόριο θα μπορούσαν να έχουν πλεονέκτημα.

• Αξιοπιστία και επικαιρότητα

Οι παραγωγοί πρέπει να είναι αξιόπιστοι και να προμηθεύουν τα περισσευούμενα τρόφιμα βάσει χρονοδιαγράμματος. Αυτό επιτρέπει την απρόσκοπτη λειτουργία σε όλη την αλυσίδα τροφίμων και την αποτελεσματική διανομή. Οι παραγωγοί που έχουν ιστορικό αξιοπιστίας και έγκαιρης τήρησης των προθεσμιών παράδοσης είναι ενδεδειγμένοι συνεργάτες.

• Αποδοτικότητα κόστους

Παρότι τα τρόφιμα που περισσεύουν συχνά αναδιανέμονται μέσω προσφορών ή χαμηλότερων τιμών, η οικονομική αποδοτικότητα παραμένει βασική απαίτηση για τις αλυσίδες τροφίμων. Οι παραγωγοί που μπορούν να πουλήσουν τα πλεονάζοντα τρόφιμα σε λογικές τιμές ή να δώσουν επιλογές εξοικονόμησης κόστους για την αλυσίδα τροφίμων, διατηρώντας παράλληλα την ποιότητα, είναι πιο πιθανό να επιλεγούν.

• Συνεργασία και επικοινωνία

Οι παραγωγοί πλεονασμάτων τροφίμων θα πρέπει να επικοινωνούν αποτελεσματικά με τους οργανισμούς αναδιανομής σχετικά με τα διαθέσιμα πλεονάσματα τροφίμων, τον έγκαιρο συντονισμό για τη συλλογή ή την παράδοση, και την ικανότητα παροχής πληροφοριών με ακρίβεια σχετικά με τον τύπο, την ποσότητα και την ποιότητα των πλεονασμάτων τροφίμων που δωρίζονται.

• Τοποθεσία

Μια πρακτική πτυχή αποτελεί η εγγύτητα των παραγωγών πλεονασμάτων τροφίμων στις ομάδες αναδιανομής. Οι παραγωγοί που βρίσκονται σε κατάλληλη απόσταση μπορούν να βοηθήσουν στην αποτελεσματική και έγκαιρη συλλογή ή διανομή των πλεονασμάτων τροφίμων. Η προσβασιμότητα είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για τα ευπαθή προϊόντα που πρέπει να αναδιανεμηθούν γρήγορα για να διασφαλιστεί η φρεσκάδα και η ποιότητα.

• Φήμη

Λαμβάνεται υπόψη η φήμη των παραγωγών πλεονασμάτων τροφίμων, καθώς και οι συστάσεις από άλλους εταίρους ή ενδιαφερόμενους φορείς της αλυσίδας τροφίμων. Τα θετικά σχόλια, οι συστάσεις και το ιστορικό επιτυχημένης συνεργασίας μπορούν να συμβάλουν στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης για την ικανότητα του παραγωγού να ικανοποιήσει τις ανάγκες της αλυσίδας τροφίμων.

• Αποδοτικότητα κόστους

Ενώ τα τρόφιμα που περισσεύουν συχνά αναδιανέμονται μέσω δωρεών ή χαμηλότερων τιμών, η μείωση του κόστους παραμένει βασική απαίτηση για τις αλυσίδες τροφίμων. Οι οργανισμοί/εταιρείες οι οποίοι μπορούν να πουλήσουν τα πλεονάζοντα τρόφιμα που παράγουν σε λογικές τιμές ή να δώσουν επιλογές εξοικονόμησης κόστους για την αλυσίδα τροφίμων διατηρώντας παράλληλα την ποιότητα, είναι πιο πιθανό να προτιμηθούν.

Κριτήρια Έγκρισης-Ποιότητας ανά κατηγορία τροφίμων - Προμηθευτές Τροφίμων

Όταν προσφέρετε περισσευούμενα τρόφιμα, είναι πολύ σημαντικό να εστιάζετε στην ασφάλεια και την ποιότητα των τροφίμων, διασφαλίζοντας ότι τα τρόφιμα που προσφέρονται είναι κατάλληλα για κατανάλωση. Οι ιδιότητες του προϊόντος δεν θα πρέπει να έχουν επιβλαβείς επιπτώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό κατά την κατανάλωσή του, θα πρέπει να καλύπτουν τις ανάγκες του, να παρέχουν αίσθημα άνεσης κ.λπ. Η ποιότητα των τροφίμων περιλαμβάνει ένα σύνολο χαρακτηριστικών που οι καταναλωτές αξιολογούν για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες και τις προσδοκίες τους. Οι πολιτικές ποιότητας πρέπει να ρυθμίζονται με την απαραίτητη νομοθεσία σε ευρωπαϊκό ή εθνικό επίπεδο (προστατευόμενες ονομασίες προέλευσης, εγγυημένη γεωγραφική προέλευση και παραδοσιακά εδέσματα), αλλά μπορούν επίσης να είναι εθελοντικές: θεσμικές (π.χ. εμπορικά επιμελητήρια), ιδιωτικές (παραγωγοί, αλυσίδες λιανικής πώλησης) ή διεθνείς (ανεξάρτητοι διεθνείς οργανισμοί). Για την προστασία των καταναλωτών τροφίμων, έχουν θεσπιστεί απαιτήσεις ποιότητας τροφίμων, οι οποίες μπορούν να χωριστούν σε βασικές ομάδες: πρωτογενείς απαιτήσεις, οι οποίες βασίζονται στην προστασία της υγείας των καταναλωτών (υγεία και ασφάλεια) και βασίζονται σε νομικούς κανονισμούς, και δευτερογενείς απαιτήσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν τεχνολογικές, διατροφικές και οργανοληπτικές απαιτήσεις, καθώς και χαρακτηριστικά του προϊόντος. Τα πρότυπα αποδοχής ποιότητας για τη δωρεά πλεονασματικών τροφίμων από τον τομέα Ho.Re.Ca., τις αγορές και άλλες αλυσίδες τροφίμων ποικίλλουν ανάλογα με την κατηγορία τροφίμων. Οι πιο συνηθισμένοι τύποι δωρεών πλεονασματικών τροφίμων από τον τομέα Ho.Re.Ca., τις αγορές και άλλες αλυσίδες τροφίμων παρατίθενται παρακάτω:

• Ευπαθή τρόφιμα

Τα χαρακτηριστικά των ευαλλοίωτων τροφίμων αναμένεται να πληρούν τις προβλεπόμενες κατάλληλες παραμέτρους ποιότητας και ασφάλειας τροφίμων. Τα φρούτα και τα λαχανικά δεν πρέπει να έχουν σημάδια αλλοίωσης, όπως μούχλα, σήψη ή ασυνήθιστες οσμές. Η σφριγηλότητα, το χρώμα και η εμφάνιση των τροφίμων πρέπει να είναι εντός αποδεκτών ορίων. Το κρέας, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά τρόφιμα δεν πρέπει να παρουσιάζουν σημάδια αλλοίωσης, όπως αποχρωματισμό, άσχημη οσμή ή γλοιότητα. Προκειμένου να διασφαλιστούν τα παραπάνω, είναι απαραίτητο να δίνεται προσοχή στη θερμοκρασία αποθήκευσης. Η ανάπτυξη επιβλαβών μικροοργανισμών, η λεγόμενη "επικίνδυνη ζώνη", συμβαίνει συχνότερα σε θερμοκρασίες από 5°C έως 63°C, επομένως τα ευπαθή τρόφιμα πρέπει να αποθηκεύονται σε θερμοκρασίες κάτω των 5°C, δηλαδή πάνω από 65°C. Τα λαχανικά, ιδίως τα φυλλώδη χόρτα, πρέπει να αποθηκεύονται όσο το δυνατόν πιο μακριά από τον συμπυκνωτή του ψυγείου για να αποφεύγεται το πάγωμα. Τα τρόφιμα στο ψυγείο μπορεί να «στεγνώσουν» - αποθηκεύστε το κρέας, τα ψάρια, τα φύλλα σαλάτας ή παρόμοια λαχανικά σε αεροστεγή δοχεία ή σακούλες τροφίμων. Επίσης, μην αποθηκεύετε ντομάτες και μαρούλια στο ίδιο δοχείο ή κοντά το ένα στο άλλο, καθώς οι ντομάτες εκλύουν αέρια που προκαλούν το μαύρισμα του μαρουλιού. Το κόψιμο του μαρουλιού με μεταλλικό μαχαίρι θα προκαλέσει το καφέ χρώμα των φύλλων και θα γίνει ακατάλληλο για κατανάλωση. Για να αποφύγετε να πάρει το λάδι ανεπιθύμητο άρωμα, αποθηκεύστε το όσο το δυνατόν πιο μακριά από τρόφιμα με έντονες οσμές. Η συσκευασία τροφίμων σε υποπίεση παρατείνει τη διάρκεια ζωής των ευπαθών τροφίμων, όπως το κρέας και τα ψάρια.

• Τρόφιμα μακράς διάρκειας

Τα τρόφιμα μακράς διαρκείας περιλαμβάνουν κονσέρβες, όπως κονσερβοποιημένα φρούτα, λαχανικά, σούπες, σάλτσες κ.λπ., συσκευασμένα τρόφιμα - σνακ, μπισκότα, πατατάκια, κράκερ κ.λπ., ξηρά προϊόντα - ρύζι, ζυμαρικά, δημητριακά, φασόλια, δημητριακά κ.λπ., καρυκεύματα - σάλτσες, ντρέσινγκ, αλοιφές, μπαχαρικά κ.λπ., ποτά: εμφιαλωμένο νερό, χυμοί, αναψυκτικά, καφές, τσάι κ.λπ.

• Παρασκευασμένα τρόφιμα

Τα έτοιμα τρόφιμα περιλαμβάνουν έτοιμα προς κατανάλωση γεύματα, όπως προσυσκευασμένα γεύματα, σάντουιτς, σαλάτες, περιτυλίγματα κ.λπ., είδη αλλαντικών - αλλαντικά, έτοιμες σαλάτες, τυροπιτάκια κ.λπ., περισσεύματα από μπουφέδες, δεξιώσεις και εκδηλώσεις.

• Προϊόντα αρτοποιίας

Στα προϊόντα αρτοποιΐας περιλαμβάνονται το ψωμί, τα γλυκίσματα και τα αγαθά αρτοποιΐας από φούρνους, καφετέριες και εστιατόρια. Όσον αφορά τα αρτοσκευάσματα, συνιστάται να καταναλώνονται εντός 24 ωρών από την παραλαβή τους από τον μεσάζοντα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα αρτοσκευάσματα με γέμιση (π.χ. γέμιση τυριού, γέμιση πίτσας αλά πίτσα, γέμιση κρέατος, χοτ ντογκ) πρέπει να καταναλώνονται εντός 12 ωρών από την παραλαβή τους από τον μεσάζοντα.

• Περιεκτικότητα συστατικών

Τα πλεονάζοντα συστατικά περιλαμβάνουν επιπλέον πρώτες ύλες και προμήθειες τροφίμων που χρησιμοποιούνται για το μαγείρεμα και την παρασκευή τροφίμων.

• Αποθέματα Αγαθών-Προϊόντων

Τα επιπλέον αποθέματα αναφέρονται σε υπεράριθμα ή σχεδόν ληγμένα τρόφιμα που εξακολουθούν να είναι ασφαλή για κατανάλωση.

Χρησιμοποιούνται διάφορες προσεγγίσεις και δείκτες για τον εντοπισμό κριτηρίων ποιότητας σε πλεονάζοντα αποθέματα τροφίμων από τη βιομηχανία Ho.Re.Ca., τις αγορές και άλλες αλυσίδες τροφίμων. Οι παράγοντες αυτοί βοηθούν στον καθορισμό της ποιότητας και της αποδοχής των πλεοναζόντων τροφίμων για αναδιανομή. Για να επιτευχθεί ακριβής αξιολόγηση και λήψη αποφάσεων, τα άτομα που συμμετέχουν στην ανίχνευση πλεονασματικών τροφίμων και στην αξιολόγηση της ποιότητας πρέπει να είναι καλά εκπαιδευμένα. Για τη διατήρηση της συνέπειας και την επιβολή των προτύπων ασφάλειας των τροφίμων σε όλη τη διαδικασία αναδιανομής των πλεονασματικών τροφίμων, πραγματοποιείται τακτικά παρακολούθηση, τεκμηρίωση και δοκιμές ποιοτικού ελέγχου. Οι συγκεκριμένες παράμετροι ποιότητας και οι μέθοδοι ανίχνευσης μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο των τροφίμων, τους τοπικούς κανονισμούς και τις οργανωτικές πολιτικές. Ακολουθούν ορισμένες παράμετροι ποιότητας που χρησιμοποιούνται ευρέως για την ανίχνευση της κατάστασης των πλεονασματικών τροφίμων:

Όψη και χρώμα: Ο οπτικός έλεγχος χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της γενικής εμφάνισης, του χρώματος και της φρεσκάδας των τροφίμων. Ο αποχρωματισμός και η μούχλα αποτελούν ενδείξεις αλλοίωσης ή υποβάθμισης. Για παράδειγμα, τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά δεν πρέπει να έχουν σημάδια αλλοίωσης, όπως μούχλα ή σήψη. Η εμφάνιση και το χρώμα πρέπει να είναι εντός αποδεκτών ορίων. Το κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια, τα γαλακτοκομικά και τα αυγά δεν πρέπει να έχουν σημάδια αλλοίωσης, συμπεριλαμβανομένου του αποχρωματισμού ή της γλοιότητας. Για τις «χύμα» συσκευασίες, όπου ένα αυγό είναι σπασμένο, τα υπόλοιπα αυγά είναι ασφαλή και κατάλληλα για δωρεά. Πρέπει να τοποθετούνται σε καθαρό κουτί ή άλλη κατάλληλη συσκευασία και, αν δεν είναι επισημασμένη, πρέπει να φέρει κατάλληλη ετικέτα με πληροφορίες, ώστε ο τελικός παραλήπτης να έχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για το τρόφιμο. Τα τρόφιμα αρτοποιίας δεν πρέπει να περιέχουν μούχλα ή σημάδια αλλοίωσης.

Οσμή και γεύση: Δεν πρέπει να έχουν δυσάρεστες ή περίεργες μυρωδιές που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν σήψη ή ανάπτυξη βακτηρίων. Φρέσκα, ευχάριστα αρώματα και κατάλληλη γεύση αναμένονται συνήθως από τρόφιμα υψηλής ποιότητας.

Υφή και σύσταση: Η υφή και η σύσταση του τροφίμου ελέγχονται προσεκτικά για να διασφαλιστεί ότι διαθέτει τις απαραίτητες ιδιότητες. Τα αρτοσκευάσματα πρέπει να έχουν την κατάλληλη φρεσκάδα, χωρίς σημάδια μπαγιάτικης ή ξηρής κατάστασης, ενώ τα φρούτα και τα λαχανικά πρέπει να είναι σφικτά και το κρέας πρέπει να έχει την κατάλληλη υφή.

Συσκευασία και σφραγίδες: Η συσκευασία και οι σφραγίδες είναι ένδειξη αξιολόγησης ως προς την κατάσταση των αγαθών. Η μόλυνση ή η απώλεια της ποιότητας του προϊόντος μπορεί να προκύψει από κατεστραμμένη ή φθαρμένη συσκευασία. Οι σφραγίδες που παραμένουν άθικτες διασφαλίζουν τη φρεσκάδα και την ασφάλεια του προϊόντος. Τα κουτιά που έχουν ένα μικρό βαθούλωμα μπορούν να δωριστούν. Τα κουτιά που είναι φουσκωμένα, έχουν διαρροές ή έχουν βαθύ βαθούλωμα που καταστρέφει το εσωτερικό (επίστρωση) και τα τρόφιμα στο κουτί μπορεί να μολυνθούν, πρέπει να απορρίπτονται.

Διάρκεια ζωής και ημερομηνίες λήξης: Υφίστανται έλεγχος του εναπομένοντος χρόνου ζωής ή των ημερομηνιών λήξης για την διαπίστωση της καταλληλόλητας των τροφίμων προς διανομή. Προτεραιότητα έχουν τα είδη με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής.

Συστάσεις:

• είναι απαραίτητο τα τρόφιμα να ελέγχονται οπτικά
• η οσμή του προϊόντος θα πρέπει να είναι αντιπροσωπευτική του εν λόγω τύπου/είδος τρόφιμού
• επιθεωρήστε κατά πόσο η συσκευασία, η οποία έρχεται σε άμεση επαφή με το τρόφιμο, έχει υποστεί ζημιά και βεβαιωθείτε ότι δεν παρουσιάζει σημάδια διόγκωσης, σκουριάς, μούχλας, αλλοίωσης, εντόμων ή ξένων αντικειμένων
• Προσοχή στη θερμοκρασία αποθήκευσης.

Υπάρχει διαφορά μεταξύ: "ημερομηνία λήξης" και " ημερομηνία ανάλωσης" όσον αφορά την ασφάλεια των τροφίμων. Η Εικόνα 1 παρουσιάζει ένα παράδειγμα επισήμανσης τροφίμων που  προορίζονται για δωρεά.

Πώς ξέρουμε ότι τα τρόφιμα εξακολουθούν να είναι ασφαλή μετά την ημερομηνία λήξης; Συστάσεις:

• απαιτείται o οπτικός έλεγχος των τροφίμων
• η οσμή του προϊόντος θα πρέπει να είναι αντιπροσωπευτική του εν λόγω τύπου τρόφιμού
• επιθεώρηση συσκευασίας, η οποία έρχεται σε άμεση επαφή με το τρόφιμο, αν έχει υποστεί ζημιά, βεβαιωθείτε ότι δεν παρουσιάζει σημάδια διόγκωσης, σκουριάς, μούχλας, αλλοίωσης, εντόμων ή ξένων αντικειμένων
• έλεγχος θερμοκρασίας αποθήκευσης του προϊόντος

Έλεγχος θερμοκρασίας: Τα ευπαθή τρόφιμα πρέπει να αποθηκεύονται και να μεταφέρονται στις κατάλληλες θερμοκρασίες για να διατηρούν την ποιότητα και την ασφάλειά τους. Τα μη ψυχόμενα (ζεστά, θερμά) τρόφιμα πρέπει να μεταφέρονται σε θερμοκρασία ≥ 18 ºC, ενώ τα ψυχόμενα τρόφιμα πρέπει να μεταφέρονται σε θερμοκρασία ≤ 4 ºC και να αποθηκεύονται σε ψυγείο ≤ 4 ºC. Ο χρόνος μεταφοράς στον ενδιάμεσο φορέα της αλυσίδας δωρεάς τροφίμων δεν πρέπει να υπερβαίνει τη μία ώρα! Τα ζεστά/θερμά τρόφιμα καταναλώνονται εντός μίας ώρας από την παραλαβή της δωρεάς!

Τα κατεψυγμένα τρόφιμα (4 °C) καταναλώνονται το συντομότερο δυνατό, αλλά το αργότερο 24 ώρες μετά την παραλαβή της δωρεάς! Τα κατεψυγμένα τρόφιμα που καταναλώνονται ζεστά πρέπει να θερμαίνονται σε θερμοκρασία τουλάχιστον 75 °C αμέσως πριν από την κατανάλωση. Τα κατεψυγμένα τρόφιμα πρέπει να μεταφέρονται και να αποθηκεύονται σε θερμοκρασία ≤ -18 °C.

Πληροφορίες αλλεργιογόνων και συστατικών: Οι σαφείς πληροφορίες για τα αλλεργιογόνα και τα συστατικά στη συσκευασία είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της ασφάλειας των τροφίμων και την ενημέρωση των καταναλωτών για τυχόν αλλεργίες.

Συμμόρφωση με τα πρότυπα ασφάλειας τροφίμων: Τα πλεονάζοντα τρόφιμα θα πρέπει να υπάγονται σε προδιαγραφές και νόμους για την ασφάλεια των τροφίμων, όπως ο σωστός χειρισμός, η αποθήκευση και οι τεχνικές προετοιμασίας. Αυτό εγγυάται ότι τα τρόφιμα πληρούν όλα τα απαραίτητα κριτήρια ασφαλείας.

Αξιολόγηση πληροφοριών από τους παραλήπτες: Οι παραλήπτες των περισσευούμενων τροφίμων, όπως οι φιλανθρωπικές οργανώσεις ή οι τράπεζες τροφίμων, μπορούν να παρέχουν ανατροφοδότηση σχετικά με την ποιότητα και την καταλληλότητα των δωρεών τροφίμων. Η γνώμη αυτή συμβάλλει στη συνολική αξιολόγηση της ποιότητας και ενημερώνει τις μελλοντικές διαδικασίες επιλογής και δωρεάς.

Εντοπισμός Ποιοτικών Παραμέτρων και Καταγραφή των Προσφερόμενων Τροφίμων - Προμηθευτές Τροφίμων και Φιλανθρωπικοί Οργανισμοί

Για να διασφαλιστεί η ασφάλεια και η αποδοχή των δωρεών τροφίμων, είναι ζωτικής σημασίας ο εντοπισμός και η καταγραφή των κριτηρίων ποιότητας των πλεοναζόντων τροφίμων από τον τομέα Ho.Re.Ca., τις αγορές και άλλες αλυσίδες τροφίμων. Με την εφαρμογή ισχυρών διαδικασιών εντοπισμού και καταγραφής ποιοτικών παραμέτρων, οι φιλανθρωπικές οργανώσεις, οι τράπεζες τροφίμων και οι ΜΚΟ (Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις) μπορούν να διασφαλίσουν ότι τα πλεονάζοντα τρόφιμα από τον τομέα Ho.Re.Ca., τις αγορές και άλλες αλυσίδες τροφίμων πληρούν τα απαιτούμενα πρότυπα ασφάλειας και ποιότητας για την αναδιανομή τους σε όσους έχουν ανάγκη. Η ασφάλεια των τροφίμων αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ποιότητά τους και έχει καθιερωθεί ως όρος για την αύξηση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στα τρόφιμα που καταναλώνουν. Στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ για τη Διατροφή στη Ρώμη το 1996, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η επισιτιστική ασφάλεια υφίσταται εφόσον κάθε στιγμή έχουν όλοι οι άνθρωποι πρόσβαση, τόσο από φυσική όσο και από οικονομική άποψη, σε ικανοποιητική ποσότητα ασφαλών και διατροφικά επαρκών τροφίμων, ώστε να καλύπτονται οι διατροφικές ανάγκες για μια υγιή και δραστήρια ζωή.

Βήματα ποιοτικών παραμέτρων:

• Θέσπιση κατευθυντήριων γραμμών ποιότητας

Ένα τρόφιμο θεωρείται ασφαλές για κατανάλωση από τον άνθρωπο εάν δεν έχει ανεπιθύμητες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία όταν καταναλώνεται σύμφωνα με τις οδηγίες. Το πρώτο βήμα είναι η ανάπτυξη ολοκληρωμένων κατευθυντήριων γραμμών ποιότητας που περιγράφουν τις συγκεκριμένες παραμέτρους για την αξιολόγηση της ποιότητας των πλεονασματικών τροφίμων. Οι σημαντικοί παράγοντες περιλαμβάνουν την εμφάνιση, την υφή, την οσμή, τη γεύση, την ακεραιότητα της συσκευασίας, τις ημερομηνίες λήξης και τυχόν κανονιστικές απαιτήσεις. Η δημιουργία κατευθυντήριων γραμμών ποιότητας προϋποθέτει τη συνεργασία με εμπειρογνώμονες σε θέματα ασφάλειας τροφίμων, ρυθμιστικές αρχές και ενδιαφερόμενους φορείς της βιομηχανίας για τον καθορισμό ισχυρών και σχετικών παραμέτρων ποιότητας. Για την προστασία των συμφερόντων των καταναλωτών και τη διασφάλιση της καλύτερης πληροφόρησης χρησιμοποιούνται διάφοροι μηχανισμοί, όπως νομικές ρυθμίσεις, συχνές επιθεωρήσεις, σαφέστερη επισήμανση των τροφίμων, εισαγωγή συστήματος ασφάλισης, όλα με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των τροφίμων.

Τα συστήματα διασφάλισης της ποιότητας και της ασφάλειας των τροφίμων ενδέχεται να είναι υποχρεωτικά (π.χ. HACCP - Ανάλυση κινδύνων και κρίσιμα σημεία ελέγχου) ή προαιρετικά (ISO 22000 - Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης, IFS - Διεθνές Πρότυπο Τροφίμων και BRC - Βρετανική Κοινοπραξία Λιανικού Εμπορίου). Το HACCP (Ανάλυση κινδύνων και κρίσιμα σημεία ελέγχου) είναι μια διεθνώς δεσμευτική συστηματική μέθοδος για τον προσδιορισμό, την αξιολόγηση και τον έλεγχο της ασφάλειας των τροφίμων, η οποία ενσωματώνεται σε όλα τα άλλα συστήματα ποιότητας και ασφάλειας τροφίμων. Η σειρά προτύπων ISO 22000 προέκυψε από την ανάγκη της βιομηχανίας τροφίμων να δημιουργήσει ένα διεθνές πρότυπο που θα γινόταν αποδεκτό και αναγνωρισμένο σε όλες τις χώρες και θα αφορούσε τη διαχείριση της ασφάλειας των τροφίμων σε όλη την αλυσίδα "από το χωράφι στο τραπέζι". Το πρότυπο IFS αναπτύχθηκε από γερμανικές, γαλλικές και ιταλικές αλυσίδες λιανικής πώλησης για τον έλεγχο των κατασκευαστών των εμπορικών σημάτων των μεγάλων αλυσίδων λιανικής πώλησης. Συνδυάζει τις αρχές του HACCP με τις απαιτήσεις του συστήματος διαχείρισης ποιότητας και τις απαιτήσεις υγιεινής. Το τεχνικό πρότυπο BRC αναπτύχθηκε για να βοηθήσει τις επιχειρήσεις λιανικής πώλησης να ανταποκριθούν στις νομικές τους υποχρεώσεις που σχετίζονται με την προστασία των καταναλωτών. Ο παγκόσμιος οργανισμός- ομπρέλα που φροντίζει για την ασφάλεια των τροφίμων είναι η Επιτροπή Codex Alimentarius (CAC).

• Κατηγοριοποίηση προσφερόμενων τροφίμων

Τα πλεονάζοντα τρόφιμα θα πρέπει να κατηγοριοποιούνται με βάση το είδος τους, όπως φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά, δημητριακά ή έτοιμα γεύματα. Αυτή η κατηγοριοποίηση βοηθά στην καλύτερη κατανόηση του είδους των πλεονασματικών τροφίμων και διευκολύνει τις στοχευμένες προσπάθειες αναδιανομής. Τα απόβλητα τροφίμων στα εστιατόρια αντιπροσωπεύουν το 13% των συνολικών αποβλήτων τροφίμων. Από αυτά, το 30% των αποβλήτων τροφίμων είναι υπολείμματα στο πιάτο, το 20% είναι μη προετοιμασμένα πιάτα και το 15% είναι φρούτα και λαχανικά, όπως φαίνεται στο ακόλουθο γράφημα (Εικόνα 2).

• Συνεργασία με τις Αρχές Ασφάλειας Τροφίμων

Η συνεργασία με τις τοπικές Αρχές Ασφάλειας Τροφίμων και τους ρυθμιστικούς φορείς διασφαλίζει την τήρηση των απαραίτητων προτύπων και κανονισμών ασφάλειας τροφίμων. Αναζήτηση πληροφοριών και υποστήριξης από επαγγελματίες της ασφάλειας τροφίμων μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη κατάλληλων διαδικασιών δοκιμής και στην ακριβή ερμηνεία των αποτελεσμάτων.

• Επιθεώρηση επί τόπου

Οι επιθεωρήσεις επί τόπου αφορούν αξιολογήσεις της κατάστασης των πλεοναζόντων τροφίμων σε χώρους παραγωγής πλεοναζόντων τροφίμων, όπως εστιατόρια, σούπερ μάρκετ και αλυσίδες τροφίμων. Για να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση με τους νόμους περί ασφάλειας τροφίμων, θα πρέπει πρώτα να επιθεωρούνται οι χώροι αποθήκευσης και στη συνέχεια οι μέθοδοι χειρισμού και τα γενικά πρότυπα καθαριότητας. Η αξιολόγηση επί τόπου περιλαμβάνει επίσης την εκτίμηση της φρεσκάδας, της οπτικής ελκυστικότητας και της γενικής κατάστασης των πλεοναζόντων τροφίμων για να καθοριστεί η αποδοχή τους ως δωρεά.

• Δοκιμές και Δειγματοληψία

Για την αξιολόγηση της ποιότητας και της ασφάλειας των πλεοναζόντων τροφίμων χρησιμοποιείται επίσης η στρατηγική δοκιμών και δειγματοληψίας. Αντιπροσωπευτικά δείγματα πρέπει να επιλέγονται τυχαία από διάφορες κατηγορίες τροφίμων για εργαστηριακές δοκιμές, συμπεριλαμβανομένων των μικροβιολογικών (μικροβιακή μόλυνση), χημικών (θρεπτική σύνθεση και συμμόρφωση με τις απαιτήσεις επισήμανσης των τροφίμων), οργανοληπτικών αναλύσεων (εμφάνιση, χρώμα, οσμή, γεύση, υφή, συνοχή, συσκευασία), καθώς και της παρουσίας αλλεργιογόνων.

• Καταχώριση και διατήρηση αρχείων

Θα πρέπει να τηρούνται λεπτομερή αρχεία της διαδικασίας αξιολόγησης της ποιότητας, συμπεριλαμβανομένων των ευρημάτων της επιθεώρησης, των αποτελεσμάτων των δοκιμών και των τυχόν διορθωτικών ενεργειών που έχουν ληφθεί, με τη χρήση ηλεκτρονικών βάσεων δεδομένων ή συστημάτων λογισμικού. Ακολουθεί η τεκμηρίωση της καταγραφής των φορέων παραγωγής πλεονασματικών τροφίμων, συμπεριλαμβανομένης της τοποθεσίας τους, των στοιχείων επικοινωνίας και των συγκεκριμένων κατηγοριών τροφίμων που μπορούν να δωρίσουν.

• Συνεχής παρακολούθηση και αξιολόγηση

Είναι πολύ χρήσιμο να εφαρμοστεί το σύστημα για τη συνεχή παρακολούθηση και αξιολόγηση των παραμέτρων ποιότητας των πλεονασματικών τροφίμων. Αυτό περιλαμβάνει την τακτική επανεξέταση και ενημέρωση των κατευθυντήριων γραμμών ποιότητας με βάση την αξιολόγησή τους, τις επιστημονικές εξελίξεις και τις αλλαγές στους κανονισμούς για την ασφάλεια των τροφίμων, καθώς και τη διενέργεια περιοδικών ελέγχων και αξιολογήσεων για να διασφαλιστεί ότι οι φορείς παραγωγής πλεονασματικών τροφίμων τηρούν με συνέπεια τις καθορισμένες παραμέτρους ποιότητας.

Διαχείριση Ποιότητας για την επιχείρηση που παρέχει προμήθειες τροφίμων - Προμηθευτές Τροφίμων

Ο ποιοτικός έλεγχος είναι απαραίτητος για τις εταιρείες που προμηθεύουν πλεονάζοντα τρόφιμα από τον τομέα Ho.Re.Ca., τις αγορές και άλλες αλυσίδες τροφίμων. Η χρήση ορθών πρακτικών διαχείρισης ποιότητας διασφαλίζει ότι τα πλεονάζοντα τρόφιμα είναι ασφαλή, πληρούν τα πρότυπα ποιότητας και ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πελατών τους. Ο δωρητής πρέπει να παρέχει στον ενδιάμεσο φορέα της αλυσίδας δωρεάς τροφίμων όλες τις πληροφορίες σχετικά με τα τρόφιμα σε ετικέτα ή συνοδευτικό έγγραφο και πρέπει να διασφαλίζει, ότι ο τελικός παραλήπτης λαμβάνει ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τα τρόφιμα. Τα ακόλουθα αποτελούν σημαντικά εμπόδια στη διαχείριση της ποιότητας σε τέτοιες επιχειρήσεις:

• Καθορισμός Διαδικασιών Διασφάλισης Ποιότητας

Για να διατηρηθεί η σταθερή ποιότητα της προσφοράς πλεοναζόντων τροφίμων, πρέπει να αναπτυχθούν και να εφαρμοστούν διαδικασίες διασφάλισης ποιότητας. Ενδέχεται να απαιτούνται τακτικές επιθεωρήσεις, έλεγχοι και αξιολογήσεις των προμηθευτών, των προϊόντων και των διαδικασιών.

• Ασφάλεια τροφίμων και πρακτικές υγιεινής

Σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού πρέπει να εφαρμόζονται και να τηρούνται αυστηρά μέτρα ασφάλειας και υγιεινής των τροφίμων. Για την πρόληψη της μόλυνσης και τη διασφάλιση της ασφάλειας των τροφίμων απαιτείται κατάλληλος χειρισμός, αποθήκευση, μεταφορά και έλεγχος της θερμοκρασίας.

• Επιθεώρηση και έλεγχος προϊόντων

Σύμφωνα με τον εντοπισμό των παραμέτρων ποιότητας, είναι ζωτικής σημασίας να διενεργούνται τακτικές επιθεωρήσεις και δοκιμές προϊόντων για την αξιολόγηση της ποιότητας και της ασφάλειας των πλεονασματικών προμηθειών τροφίμων. Αυτό περιλαμβάνει οργανοληπτικές αξιολογήσεις, εργαστηριακές δοκιμές και αναλύσεις για τον εντοπισμό πιθανών προβλημάτων ή αποκλίσεων από τα πρότυπα ποιότητας.

• Παρακολούθηση και τεκμηρίωση

Για την παρακολούθηση της προέλευσης, της διαχείρισης και της διανομής των πλεονασματικών προμηθειών τροφίμων, πρέπει να δημιουργηθούν ισχυροί μηχανισμοί παρακολούθησης. Είναι ζωτικής σημασίας η τήρηση ακριβών αρχείων με πληροφορίες για τους προμηθευτές, τις προδιαγραφές των προϊόντων, τις επιθεωρήσεις ποιοτικού ελέγχου και κάθε άλλο σχετικό στοιχείο.

Η παρακολούθηση των τροφίμων και των συστατικών τους σε όλη τη διατροφική αλυσίδα αποτελεί βασικό στοιχείο για τη διασφάλιση της ασφάλειας των τροφίμων! Η παρακολούθηση επιτυγχάνεται μέσω της καταγραφής.

Οι φορείς που μεσολαβούν στην αλυσίδα δωρεάς τροφίμων πρέπει να εξασφαλίζουν την μέθοδο παρακολούθησης "ένα βήμα προς τα πίσω", που σημαίνει ότι πρέπει να τηρούν αρχεία με πληροφορίες του δότη, που έλαβαν τα τρόφιμα. Στην περίπτωση μεταφοράς πλεοναζόντων τροφίμων σε άλλον ενδιάμεσο φορέα της αλυσίδας δωρεάς τροφίμων, οι ενδιάμεσοι φορείς πρέπει να διασφαλίζουν την παρακολούθηση της μεθόδου " ένα βήμα προς τα εμπρός", δηλαδή να τηρούν αρχεία του ενδιάμεσου φορέα της αλυσίδας δωρεάς τροφίμων στον οποίο μετέφεραν τα δωρισθέντα τρόφιμα. Στην περίπτωση της δωρεάς τροφίμων απευθείας στον τελικό αποδέκτη, οι μεσάζοντες δεν χρειάζεται να εξασφαλίζουν την παρακολούθηση του λεγόμενου " ένα βήμα προς τα εμπρός". Δηλαδή δεν χρειάζεται να καταγράφουν τον αποδέκτη μιας συγκεκριμένης δωρεάς, παρά μόνο την καταγραφή της παρακολούθησης " ένα βήμα προς τα πίσω", αλλά πρέπει να είναι σε θέση να αποδείξουν ότι τα τρόφιμα που έλαβαν δόθηκαν στους τελικούς αποδέκτες.

• Τυποποιημένες Διαδικασίες Λειτουργίας (SOPs)

Θα πρέπει να καθοριστούν Τυποποιημένες Διαδικασίες Λειτουργίας (SOP) για πολλούς τομείς της αλυσίδας εφοδιασμού, όπως η παραλαβή, η αποθήκευση, ο χειρισμός και η διανομή επιπλέον τροφίμων. Οι SOP καθορίζουν κανόνες και διασφαλίζουν ότι οι διαδικασίες ακολουθούνται με συνέπεια σε ολόκληρο τον οργανισμό. Χρησιμοποιήστε καθαρά, κατάλληλα και, εάν είναι εφικτό, απολυμασμένα μέσα μεταφοράς τροφίμων! Διατηρήστε αλυσίδα ψύξης/θέρμανσης κατά τη μεταφορά για τρόφιμα που πρέπει να διατηρούν ένα συγκεκριμένο καθεστώς θερμοκρασίας!

Διατηρείτε την αποθήκη καθαρή, τακτοποιημένη και απαλλαγμένη από τρωκτικά ( απολύμανση!) και αποτρέψτε την πρόσβαση κατοικίδιων και οικόσιτων ζώων! Δώστε προσοχή στις συνθήκες αποθήκευσης των τροφίμων (θερμοκρασία δωματίου, ψύξη, κατάψυξη)! Επιτρέπονται περιορισμένες μη ελεγχόμενες περίοδοι θερμοκρασίας για τη διευκόλυνση του χειρισμού κατά τη μεταφορά, την αποθήκευση, την έκθεση και το σερβίρισμα των τροφίμων. Σε χώρους όπου αποθηκεύονται ή διακινούνται τρόφιμα και σε χώρους όπου βρίσκονται δοχεία απορριμμάτων, πρέπει να εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα μέτρα καταπολέμησης παρασίτων.

• Εκπαίδευση και Επιμόρφωση

Είναι ζωτικής σημασίας η παροχή ολοκληρωμένης εκπαίδευσης στο προσωπικό της αλυσίδας εφοδιασμού για τη καλύτερη κατανόηση της διαχείρισης της ποιότητας, των προτύπων ασφάλειας τροφίμων και της τήρησης των σχετικών κανονισμών. Τα προγράμματα κατάρτισης και εκπαίδευσης θα πρέπει να σχεδιάζονται έτσι ώστε να προάγουν την κριτική και δημιουργική σκέψη όλων των συμμετεχόντων στην αλυσίδα παραγωγής, επεξεργασίας και εφοδιασμού τροφίμων. Τα προγράμματα κατάρτισης πρέπει να ενημερώνονται τακτικά ώστε να αντικατοπτρίζουν τις αλλαγές στα πρότυπα και τις βέλτιστες πρακτικές.

• Κανονιστική Συμμόρφωση

Απαιτείται η συνεχής ενημέρωση σχετικά με την τοπική, εθνική και διεθνή νομοθεσία για την ασφάλεια των τροφίμων, τη διαχείριση της ποιότητας και τα πρότυπα επισήμανσης, καθώς και η διασφάλιση της πλήρους συμμόρφωσης με τους εν λόγω κανονισμούς για τη διασφάλιση της ακεραιότητας των πλεονασματικών προμηθειών τροφίμων.

• Αξιολόγηση πελατών και συνεχής βελτίωση

Είναι σημαντικό να δημιουργηθούν κανάλια επικοινωνίας για την παροχή πληροφοριών από τους καταναλωτές και να ζητούνται γνώμες-απόψεις σχετικά με την ποιότητα και την ικανοποίηση των προσφερόμενων τροφίμων-αγαθών που παραδίδονται. Η εν λόγω πληροφόρηση θα πρέπει να χρησιμοποιείται για τη βελτίωση των λειτουργιών, την αντιμετώπιση των παραπόνων και την ικανοποίηση των προσδοκιών των πελατών. Επίσης, οι παραπάνω ενδείξεις μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση και την εφαρμογή της αποτελεσματικότητας των πρακτικών διαχείρισης της ποιότητας, ανάλογα με τις ανάγκες που προκύπτουν.

Διαχείριση   ποιότητας   για   τον               Ανθρωπιστικό                 Φορέα               διανομής προσφερόμενων τροφίμων - Φιλανθρωπικές Οργανώσεις

Για να διασφαλιστεί ότι τα τρόφιμα που διανέμονται από τις ΜΚΟ (Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις) είναι ασφαλή, θρεπτικά και καλής ποιότητας, η διαχείριση της ποιότητας είναι ζωτικής σημασίας. Η εφαρμογή άριστων διαδικασιών διαχείρισης της ποιότητας βοηθά στη διατήρηση των πλεοναζόντων τροφίμων και εξασφαλίζει ότι αυτά ικανοποιούν τις ανάγκες και τις προσδοκίες των ατόμων που τα δέχονται. Με την εφαρμογή ισχυρών πρακτικών διαχείρισης ποιότητας, οι ΜΚΟ μπορούν να βελτιώσουν την ασφάλεια, τη θρεπτική αξία και τη συνολική ποιότητα των πλεονασματικών τροφίμων που διανέμουν. Αυτό συμβάλλει στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης μεταξύ των αποδεκτών, των δωρητών και των ενδιαφερομένων μερών, ενώ παράλληλα συμβάλλει στη μείωση της σπατάλης τροφίμων και στην υπεύθυνη και αποτελεσματική αντιμετώπιση της διατροφικής ανασφάλειας. Συνιστάται στους δωρητές να συνάπτουν συμφωνίες συνεργασίας που καθορίζουν, μεταξύ άλλων, την ποσότητα των τροφίμων, το είδος των τροφίμων και τη συχνότητα με την οποία ο δωρητής μπορεί να δωρίσει τρόφιμα.

Οι δωρητές τροφίμων μπορούν να προσφέρουν τρόφιμα μέσω διανομέων στην αλυσίδα δωρεάς τροφίμων ή απευθείας στον τελικό καταναλωτή. Η Εικόνα 3 δείχνει το σύστημα δωρεάς τροφίμων στις δύο παραπάνω περιπτώσεις.

Σημαντικοί παράγοντες για τη διαχείριση της ποιότητας σε μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς που διανέμουν πλεονάζοντα τρόφιμα:

• Καθορισμός πρωτοκόλλων ασφάλειας τροφίμων

Τα πρωτόκολλα για την ασφάλεια των τροφίμων πρέπει να σχεδιάζονται και να εφαρμόζονται σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες και συστάσεις. Αυτό περιλαμβάνει τη διασφάλιση του κατάλληλου χειρισμού, της αποθήκευσης και της μεταφοράς των πλεοναζόντων τροφίμων, ώστε να αποφεύγεται κάθε μόλυνση και να διασφαλίζεται η ασφάλεια των τροφίμων.

• vΑξιολόγηση Προμηθευτών

Η αξιολόγηση των προμηθευτών περιλαμβάνει την εξέταση και επιλογή των παραγωγών και δωρητών πλεονασματικών τροφίμων με βάση την τήρηση των προτύπων ασφάλειας τροφίμων, τις διαδικασίες διασφάλισης ποιότητας και τη συμμόρφωση με τις κανονιστικές διατάξεις. Είναι σημαντικό να αξιολογείται η απόδοσή τους για να διασφαλίζεται η συνεχής συμμόρφωση με τους κανονισμούς.

• Εφαρμογή Ελέγχου Ποιότητας

Η καθιέρωση μεθόδων ελέγχου ποιότητας για τα παραδοτέα πλεονάζοντα τρόφιμα μπορεί να περιλαμβάνει οπτικές επιθεωρήσεις, παρακολούθηση της θερμοκρασίας και αισθητηριακές αξιολογήσεις για τον εντοπισμό τυχόν ενδείξεων αλλοίωσης, μόλυνσης ή προβλημάτων ποιότητας.

• Καθορισμός της κατάλληλης αποθήκευσης και διαχείρισης τροφίμων

Απαιτείται κατάλληλη αποθήκευση και χειρισμός των τροφίμων για να αποφευχθεί η καταστροφή ή η αποσύνθεση τους. Για να διατηρηθεί η ποιότητα και η ασφάλεια των πλεοναζόντων τροφίμων, απαιτείται κατάλληλη συντήρηση εγκαταστάσεων και εξοπλισμού, καθώς και να διασφαλίζεται ότι τα τρόφιμα αποθηκεύονται στην κατάλληλη θερμοκρασία, είναι σωστά οργανωμένα και προστατεύονται από παράσιτα, μόλυνση και άλλους παράγοντες που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την ποιότητά τους.

• Παρακολούθηση Διάρκειας Ζωής και Ημερομηνίας Λήξης

Η τακτική εποπτεία και εκμετάλλευση της διάρκειας ζωής και των ημερομηνιών λήξης των πλεονασματικών τροφίμων είναι καθοριστικής σημασίας. Η διανομή θα πρέπει να ιεραρχείται με βάση την εναπομένουσα διάρκεια ζωής, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι παραλήπτες λαμβάνουν τρόφιμα που εξακολουθούν να βρίσκονται εντός της αποδεκτής περιόδου κατανάλωσης.

• Ανάπτυξη Τυποποιημένων Λειτουργικών Διαδικασιών (SOPs)

Είναι σημαντικό να εφαρμόζονται Tυποποιημένες Λειτουργικές Διαδικασίες (SOP) για τις διάφορες παραμέτρους της διανομής πλεονασματικών τροφίμων, συμπεριλαμβανομένης της παραλαβής, της διαλογής, της αποθήκευσης και της διανομής τροφίμων. Οι διαδικασίες SOP μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση της συνέπειας και να παρέχουν καθοδήγηση για τους εθελοντές και το προσωπικό που συμμετέχουν στη διαδικασία διανομής.

• Εκπαίδευση και Επιμόρφωση Προσωπικού και Εθελοντών

Η παροχή περιεκτικής εκπαίδευσης στο προσωπικό και τους εθελοντές σε θέματα ασφάλειας τροφίμων, διαχείρισης ποιότητας και διαδικασιών ορθού χειρισμού μπορεί να βοηθήσει να διασφαλιστεί ότι όλοι όσοι εμπλέκονται στη διαδικασία διανομής κατανοούν τους ρόλους, τις ευθύνες και τις βέλτιστες πρακτικές τους. Συνιστάται να οριστεί ένας υπεύθυνος για τις δωρεές τροφίμων στην επιχείρηση.

• Έντυπη Καταγραφή Δεδομένων

Είναι σημαντικό να διατηρούνται αναλυτικά αρχεία για τις εμπορικές συναλλαγές πλεονασματικών τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των στοιχείων του δωρητή, της ποσότητας που παραλήφθηκε, των ημερομηνιών διανομής και των στοιχείων του παραλήπτη. Αυτή η τεκμηρίωση επιτρέπει τον εντοπισμό και παρέχει μια διαδικασία για την αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων ή αποσύρσεων. Ωστόσο, δεν έχει καθοριστεί η μορφή των εγγράφων (δελτία αποστολής) που πρέπει να συνοδεύουν τα τρόφιμα. Συνιστάται όμως να αναγράφονται βασικές πληροφορίες, όπως ο τύπος, η ονομασία και η ποσότητα των τροφίμων.

• Αξιολόγηση Παραλήπτη

Απαιτείται η θέσπιση μηχανισμών για τη συλλογή πληροφοριών από τους παραλήπτες σχετικά με την ποιότητα και την καταλληλόλητα των προδοθέντων τροφίμων. Η συμβολή αυτή βοηθά στον εντοπισμό τομέων προς βελτίωση και στη διασφάλιση ότι η εν λόγω κουζίνα ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις προτιμήσεις των παραληπτών. Ποιος είναι υπεύθυνος για τα τρόφιμα που δωρίζονται; Ο δωρητής τροφίμων είναι υπεύθυνος για την ασφάλεια των τροφίμων έως ότου τα τρόφιμα παραληφθούν από έναν ενδιάμεσο φορέα στην αλυσίδα δωρεάς τροφίμων ή, στην περίπτωση άμεσης δωρεάς, από τον τελικό παραλήπτη. Ένας διαμεσολαβητής στην αλυσίδα δωρεάς τροφίμων είναι υπεύθυνος για την ασφάλεια των τροφίμων από τη στιγμή που τα τρόφιμα παραλαμβάνονται από τον δωρητή τροφίμων μέχρι τη διανομή τους στον τελικό παραλήπτη.

Απαιτήσεις υλικοτεχνικής υποστήριξης της δωρεάς, της συλλογής και διανομής τροφίμων - Προμηθευτές Τροφίμων και Φιλανθρωπικές Οργανώσεις

Για να εξασφαλιστεί ότι τα προσφερόμενα τρόφιμα θα φτάσουν σε αυτούς που τα χρειάζονται περισσότερο, είναι απαραίτητες οι αποτελεσματικές διαδικασίες δωρεάς, συλλογής και διανομής τροφίμων, καθώς και οι κατάλληλοι μηχανισμοί αποθήκευσης και παρακολούθησης. Ακολουθώντας τις αναφερόμενες κατευθυντήριες γραμμές στο πλαίσιο ReS- Food, οι εταιρείες/οργανισμοί μπορούν να προσφέρουν σημαντικό όφελος στη μείωση της σπατάλης τροφίμων και στη μείωση των απωλειών τροφίμων στις τοπικές κοινότητές τους. Επιπλέον, το προτεινόμενο μεθοδολογικό πλαίσιο θα μπορούσε να βοηθήσει τις εταιρείες/οργανισμούς να κατανοήσουν τι είναι απαραίτητο να παρέχεται σε υλικοτεχνική υποστήριξη για τη συλλογή τροφίμων από δωρητές τροφίμων στην ΕΕ και ότι όλες οι διεξαγόμενες δραστηριότητες συμμορφώνονται με τους κανονισμούς, προάγουν την ασφάλεια των τροφίμων και αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τις ανάγκες των ατόμων και των κοινοτήτων που αντιμετωπίζουν επισιτιστική έλλειψη πόρων.

Κατευθυντήριες γραμμές για την επιτυχή υλικοτεχνική διαχείριση της δωρεάς, συλλογής και διανομής τροφίμων:

Νομικοί άξονες    -    Προμηθευτές Τροφίμων και Φιλανθρωπικές Οργανώσεις

Το πρώτο βήμα αφορά τις νομικές παραμέτρους της δωρεάς, της συλλογής και της διανομής τροφίμων. Η βαθιά κατανόηση των σχετικών εθνικών και ευρωπαϊκών κανονισμών και οδηγιών που σχετίζονται με τη δωρεά, τη συλλογή, τη μεταφορά, την αποθήκευση και τη διανομή τροφίμων είναι ζωτικής σημασίας για την έναρξη των αντίστοιχων δραστηριοτήτων. Οι ειδικοί κανονισμοί θα μπορούσαν να καλύπτουν διάφορους τομείς ενδιαφέροντος, όπως τα πρότυπα ασφάλειας και υγιεινής τροφίμων της ΕΕ, τους κανονισμούς διαχείρισης αποβλήτων και τις σχετικές διαδικασίες δωρεάς.

Όταν δίνουν ή λαμβάνουν τρόφιμα για τους άπορους, οι δωρητές τροφίμων και οι οργανισμοί ανάκτησης τροφίμων πρέπει να γνωρίζουν τις νομικές παραμέτρους και τις επιπτώσεις των πράξεων τους. Η ρύθμιση της δωρεάς τροφίμων στην ΕΕ είναι πολύπλοκη και περιλαμβάνει διάφορους νόμους, τους οποίους οι δωρητές, οι ενδιάμεσοι φορείς και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να εξετάσουν και να συμβουλευτούν νομικούς εμπειρογνώμονες, αν χρειαστεί.

Ένα από τα κύρια εμπόδια για τη δωρεά περισσευούμενων τροφίμων σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες είναι η έλλειψη σαφούς καθοδήγησης σχετικά με τον τρόπο διασφάλισης της ασφάλειας των τροφίμων για τα προϊόντα που δωρίζονται. Όλες οι δωρεές τροφίμων πρέπει να είναι ασφαλείς για κατανάλωση και να συμμορφώνονται με τις σχετικές νομοθεσίες και κανονισμούς για την ασφάλεια των τροφίμων. Ωστόσο, όπως έδειξε επίσης η έρευνά μας, οι δυνητικοί δωρητές συχνά αντιμετωπίζουν αβεβαιότητα σχετικά με το ποιοι κανόνες ασφάλειας τροφίμων ισχύουν για τα δωρισθέντα τρόφιμα, σε αντίθεση με τα αγορασθέντα τρόφιμα, και ποια βήματα απαιτούνται για την ασφαλή δωρεά τροφίμων σύμφωνα με τους ισχύοντες κανονισμούς, με αποτέλεσμα τα ασφαλή, πλεονάζοντα τρόφιμα που θα μπορούσαν να ωφελήσουν τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη να καταλήγουν στις χωματερές.

Ο Γενικός Κανονισμός για τη Νομοθεσία των Τροφίμων - εκδόθηκε το 2002 ως κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 178/2002. - ορίζει τις γενικές νομικές υποχρεώσεις και απαιτήσεις για την ασφάλεια των τροφίμων στα κράτη μέλη. Καθορίζει επίσης τα κριτήρια για τον προσδιορισμό του κατά πόσον ένα τρόφιμο είναι "μη ασφαλές" ή όχι, απαιτεί την παρακολούθηση και αναθέτει την ευθύνη για τη συμμόρφωση με τους κανονισμούς για την ασφάλεια των τροφίμων στους επιχειρηματίες. Τον Ιανουάριο του 2006 η ΕΕ εφάρμοσε μια νέα δέσμη κανονισμών για την ασφάλεια των τροφίμων.

Ωστόσο, μέχρι πρόσφατα, οι πολιτικές της ΕΕ δεν αφορούσαν την ασφάλεια των τροφίμων όσον αφορά τις δωρεές. Αυτό άλλαξε μετά την υιοθέτηση των κατευθυντήριων γραμμών της ΕΕ. Οι κατευθυντήριες γραμμές διευκρινίζουν ποιοι κανονισμοί της ΕΕ είναι σχετικοί με τη δωρεά τροφίμων (συμπεριλαμβανομένων των κανονισμών για την ασφάλεια των τροφίμων), βοηθώντας μέσω αυτών, τους παρόχους και τους παραλήπτες πλεονασματικών τροφίμων να πληρούν τις σχετικές απαιτήσεις που ορίζονται στο κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ και να προωθούν τις σύμφωνα με τη νομοθεσία διατάξεις της ΕΕ που αφορούν την διανομή των εν λόγω τροφίμων.

Πιο συγκεκριμένα, η ανακοίνωση της Επιτροπής (2017)/C 361/01, δημοσιεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2017 για να προσφέρει καθοδήγηση σχετικά με τις δωρεές τροφίμων και να ορίσει πώς εφαρμόζεται η νομοθεσία της ΕΕ σε διάφορα σενάρια αναδιανομής τροφίμων. Στόχος ήταν να αντιμετωπιστούν ορισμένοι από τους φραγμούς που αποτρέπουν τη δωρεά τροφίμων εντός του υφιστάμενου νομικού πλαισίου. Η καθοδήγηση δεν είναι δεσμευτική και δεν αντικαθιστά τις εθνικές κατευθυντήριες γραμμές που μπορούν να θεσπίσουν τα κράτη μέλη. Το διάγραμμα ροής που ακολουθεί παρουσιάζει τα κύρια βήματα της δωρεάς τροφίμων.

Οι κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τη δωρεά τροφίμων αναφέρουν ότι οι ειδικοί κανόνες που ισχύουν για έναν οργανισμό που αναδιανέμει τρόφιμα (οργανισμοί αναδιανομής και φιλανθρωπικά ιδρύματα) εξαρτώνται από τη φύση της δραστηριότητάς του σύμφωνα με το νομικό πλαίσιο της ΕΕ για την ασφάλεια των τροφίμων και την ενημέρωση των καταναλωτών για τα τρόφιμα. Για παράδειγμα, οι κανόνες μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το αν ένας οργανισμός δωρίζει τρόφιμα σε άλλο οργανισμό (π.χ. κέντρο διανομής) ή απευθείας στον τελικό αποδέκτη (π.χ. σούπερ μάρκετ) και ανάλογα με το είδος της δραστηριότητας που ασκεί (π.χ. προετοιμασία γευμάτων, όπως ένα κοινωνικό εστιατόριο). Ως εκ τούτου, τα διαγράμματα ροής για τα κέντρα διανομής, τα σούπερ μάρκετ και/ή τα κοινωνικά εστιατόρια μπορεί επίσης να αφορούν οργανισμούς που ασχολούνται με τη δωρεά τροφίμων.

Οι κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ επεξηγούν ότι οι υγειονομικοί κανονισμοί ισχύουν για όλους τους υπεύθυνους επιχειρήσεων τροφίμων που συμμετέχουν σε οποιαδήποτε δραστηριότητα που αναδιανέμει πλεονάζοντα τρόφιμα. Εξηγούν επίσης ότι οι φορείς αναδιανομής τροφίμων και τα φιλανθρωπικά ιδρύματα είναι "υπεύθυνοι επιχειρήσεων τροφίμων" σύμφωνα με τη γενική νομοθεσία περί τροφίμων και πρέπει να ακολουθούν τη γενική νομοθεσία και άλλους κανόνες της ΕΕ για την ασφάλεια των τροφίμων, συμπεριλαμβανομένης της δέσμης μέτρων υγιεινής.

Μετά την έγκριση των κατευθυντήριων γραμμών της ΕΕ, έγιναν ορισμένες αλλαγές στους κανόνες της ΕΕ για την υγιεινή των τροφίμων, ώστε να καταστεί ευκολότερη η αναδιανομή περισσότερων τροφίμων. Για παράδειγμα, ο κανονισμός 2021/382 της Επιτροπής διευκρινίζει τον τρόπο χρήσης των ενδείξεων "ανάλωση μέχρι" και "ανάλωση πριν", ιδίως κατά τη δωρεά τροφίμων. Οι εν λόγω τροποποιήσεις θα πρέπει να ληφθούν υπόψη μαζί με τις κατευθυντήριες γραμμές για τη δωρεά τροφίμων σχετικά με την υγιεινή. Οι κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ καθορίζουν την ασφάλεια των τροφίμων που ισχύουν για όλες τις επιχειρήσεις που εμπλέκονται στην αναδιανομή τροφίμων. Οι κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ εξηγούν επίσης τις περιπτώσεις στις οποίες τα κράτη μέλη μπορούν να παρεκκλίνουν από ορισμένους κανόνες για την ασφάλεια των τροφίμων. Οι κανονισμοί έχουν νομική ισχύ, αλλά οι κατευθυντήριες γραμμές όχι.

Εκτός από τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ, η αναδιανομή τροφίμων μπορεί να υπόκειται σε εθνική νομοθεσία που αφορά την ασφάλεια των τροφίμων. Ορισμένες χώρες, όπως η Γαλλία, η Εσθονία, η Κροατία, η Ιταλία και η Σλοβενία, έχουν συμπεριλάβει προδιαγραφές υγειονομικής προστασίας για την αναδιανομή τροφίμων στην εθνική τους νομοθεσία, είτε ως μέρος της νομοθεσίας για την ασφάλεια των τροφίμων είτε ως ξεχωριστή νομοθεσία περί αναδιανομής τροφίμων.

Σε άλλες χώρες, όπου δεν υφίσταται συγκεκριμένη εθνική νομοθεσία για τη δωρεά τροφίμων, οι υπεύθυνοι για την αναδιανομή τροφίμων μπορούν να επωφεληθούν από τις κατευθυντήριες γραμμές για την υγιεινή οι οποίες εξηγούν τις αντίστοιχες πρακτικές. Για παράδειγμα, στη Βουλγαρία, το Υπουργείο Γεωργίας και Τροφίμων δημοσίευσε διάταγμα σχετικά με τους τύπους τροφίμων που μπορούν να διανέμονται από τράπεζες τροφίμων. Στην Ισπανία, αν και δεν υπάρχει συγκεκριμένη νομοθεσία για την ασφάλεια των τροφίμων για τις δωρεές, οι περιφερειακές αρχές έχουν παράσχει χρήσιμους οδηγούς σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές ασφάλειας τροφίμων για την αναδιανομή τροφίμων. Το 2017 η Τσεχική Ομοσπονδία Τραπεζών Τροφίμων και η Τσεχική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Τουρισμού εξέδωσαν εσωτερικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη δωρεά τροφίμων. Ομοίως, η φινλανδική Αρχή Τροφίμων δημοσίευσε έναν οδηγό με τίτλο "Τρόφιμα που δωρίζονται για επισιτιστική βοήθεια", ενώ το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Τροφίμων και Γεωργίας της Γερμανίας δημοσίευσε έναν "Οδηγό για δωρεές τροφίμων σε οργανώσεις κοινωνικής πρόνοιας - νομικές πτυχές" για να καθοδηγήσει το νομικό πλαίσιο για την αναδιανομή τροφίμων στη Γερμανία.

Το δεύτερο βήμα για την επιτυχή διοικητική υποστήριξη της δωρεάς, της συλλογής και της διανομής τροφίμων θα ήταν η ανάπτυξη ολοκληρωμένων τυποποιημένων λειτουργικών διαδικασιών (SOPs) για κάθε στάδιο της διαδικασίας συλλογής τροφίμων, συμπεριλαμβανομένης της αποδοχής της δωρεάς, της μεταφοράς, της αποθήκευσης και της διανομής.

Μια τυποποιημένη λειτουργική διαδικασία (SOP) είναι ένα έγγραφο που παρέχει σαφείς και λεπτομερείς οδηγίες για την εκτέλεση μιας συγκεκριμένης εργασίας ή λειτουργίας με συνέπεια και αποτελεσματικότητα. Οι SOP είναι σημαντικές για τη διασφάλιση της ομοιομορφίας, τη μείωση των παρανοήσεων, τη συμμόρφωση με τους κανονισμούς και την ενίσχυση της παραγωγικότητας και της ασφάλειας. Για τη δημιουργία μίας αποτελεσματικής μεθόδου SOP, θα πρέπει να ακολουθηθούν τα εξής βήματα:

• Καθορισμός του σκοπού, του πεδίου εφαρμογής και του κοινού-στόχου του SOP,
• Προσδιορίστε τα βασικά βήματα και τα επιμέρους στάδια που περιέχονται στη διαδικασία,
• Γράψτε σαφείς και συνοπτικές οδηγίες για κάθε βήμα, χρησιμοποιώντας κατανοητή γλώσσα και ενεργητική φωνή,
• Συμπεριλάβετε κάθε σχετική πληροφορία, όπως διαγράμματα, πίνακες, λίστες ελέγχου ή υποδείγματα,
• Επανεξέταση και δοκιμή των SOP για ακρίβεια, πληρότητα και σαφήνεια,
• Εκπαιδεύστε το προσωπικό σχετικά με τον τρόπο χρήσης του SOP και παρέχετε μηχανισμούς αξιολόγησης,
• Εφαρμογή του SOP και παρακολούθηση των επιδόσεων και των αποτελεσμάτων του,
• Ενημέρωση των SOP σε τακτά χρονικά διαστήματα ώστε να απεικονίζουν τυχόν βελτιώσεις ή τροποποιήσεις. (Oragui, 2023).

Οι κατάλληλες μέθοδοι SOP θα πρέπει να αφορούν την ασφάλεια των τροφίμων, τις διαδικασίες χειρισμού, τον έλεγχο της θερμοκρασίας των τροφίμων, την παρακολούθηση των τροφίμων και τις ειδικές απαιτήσεις τεκμηρίωσης. Η αυστηρή εφαρμογή των προετοιμασμένων SOPs όσον αφορά τις πρακτικές ασφάλειας τροφίμων, από τους εθνικούς και ευρωπαϊκούς κανονισμούς, διασφαλίζεται μέσω των ελέγχων υγιεινής, των Αρχών του Προτύπου Ελέγχου Τροφίμων Υψηλής Ποιότητας (HACCP), των συστημάτων παρακολούθησης, της διαχείρισης των αλλεργιογόνων και των κατάλληλων τεχνικών χειρισμού για την πρόληψη των τροφιμογενών ασθενειών ενώ κατοχυρώνεται η σημαντικότερη παράμετρος - η πλήρης ασφάλεια των τροφίμων που προσφέρονται.

Όσον αφορά την αναδιανομή και τη δωρεά τροφίμων, οι διαδικασίες SOP δωρεάς τροφίμων θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι υπεύθυνοι επιλέγουν τρόφιμα που είναι ασφαλή, θρεπτικά και κατάλληλα για τους αποδέκτες, καθώς και ότι συμμορφώνονται με τους σχετικούς κανονισμούς και πρότυπα. Οι οδηγίες εκτέλεσης εργασιών ή οι τυποποιημένες διαδικασίες λειτουργίας θα πρέπει να είναι σαφείς, ακριβείς και απλές, ορατές ή εύκολα προσβάσιμες. Οι αφίσες ή οι πινακίδες που τοποθετούνται με τρόπο που να εξυπηρετεί στρατηγικά την ευαισθητοποίηση και την εφαρμογή των κατάλληλων πρακτικών χειρισμού και δωρεάς τροφίμων μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στην ευαισθητοποίηση και την εφαρμογή των σχετικών διαδικασιών.

Στον παρακάτω σύνδεσμο μπορείτε να αποκτήσετε πρόσβαση σε ένα εγχειρίδιο τυποποιημένων λειτουργικών διαδικασιών για μια σταθερή εγκατάσταση παροχής τροφίμων (παράδειγμα SOP), το οποίο περιέχει τις γενικές τυποποιημένες λειτουργικές διαδικασίες για την ασφάλεια των τροφίμων κατά την αποθήκευση, το χειρισμό και την προετοιμασία των τροφίμων. Αυτό το παράδειγμα μπορεί ενδεχομένως να χρησιμεύσει ως βοήθημα για την ανάπτυξη ολοκληρωμένων Τυποποιημένων Διαδικασιών Λειτουργίας (SOP), ευθυγραμμισμένων με τους εθνικούς και ευρωπαϊκούς κανονισμούς για κάθε στάδιο της διαδικασίας συλλογής τροφίμων, συμπεριλαμβανομένης της αποδοχής δωρεάς, της μεταφοράς, της αποθήκευσης και της διανομής.

Υλικό προς Ανάγνωση:

Standard Operating Procedure Example

Standard Operating Procedure Template

Γεωγραφικός   Παράγοντας   και  Ομάδες-στόχοι - Φιλανθρωπικές Οργανώσεις

Ο προσδιορισμός του πληθυσμού-στόχου και της γεωγραφικής περιοχής όπου θα πραγματοποιηθεί η συλλογή και διανομή τροφίμων είναι σημαντικός για την κάλυψη των ειδικών αναγκών της κοινότητας και τη μεγιστοποίηση των αποτελεσμάτων του προτεινόμενου μεθοδολογικού πλαισίου. Η εφοδιαστική υποστήριξη, όπως η μεταφορά, η αποθήκευση, η συσκευασία και η επισήμανση των δωρεών τροφίμων, θα μπορούσε να σχεδιαστεί επαρκώς μόνο μετά από ενδελεχή αξιολόγηση. Κατά την αξιολόγηση των γεωγραφικών περιοχών για δωρεά, συλλογή και διανομή τροφίμων, λάβετε υπόψη στοιχεία όπως η προσβασιμότητα, οι ποσότητες, η εγγύτητα σε πηγές τροφίμων και η διαθεσιμότητα εγκαταστάσεων αποθήκευσης και διανομής. Το μεθοδολογικό πλαίσιο ReS-Food θα παρέχει πρότυπα για την αξιολόγηση των προαναφερθέντων κριτηρίων για τους δωρητές τροφίμων  και τους διανομείς  τροφίμων.

Στο σημείο αυτό, επισημαίνονται οι εξής πέντε γενικές επιλογές για τη δημιουργία και τη μέτρηση των αποτελεσμάτων ενός επιτυχημένου φιλανθρωπικού έργου (συμπεριλαμβανομένου ενός φιλανθρωπικού έργου για τα τρόφιμα). Οι στρατηγικές αυτές είναι οι εξής: 1) ο σαφής καθορισμός των σκοπών και των στόχων του έργου, όπως ο πληθυσμός-στόχος, τα αποτελέσματα και τα χρονοδιαγράμματα- 2) η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου έργου που περιγράφει τις δραστηριότητες, τους πόρους, τα χρονοδιαγράμματα και τα παραδοτέα- 3) η συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών και των εταίρων στο σχεδιασμό και την υλοποίηση του έργου- 4) η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της προόδου και του αντίκτυπου του έργου με τη χρήση κατάλληλων δεικτών και μετρήσεων- και 5) η επικοινωνία και η υποβολή εκθέσεων σχετικά με τον αντίκτυπο του έργου στους ενδιαφερόμενους, τους δωρητές των προϊόντων και την ευρύτερη κοινότητα.

Αναμφίβολα, ο καθορισμός του πληθυσμού-στόχου και της γεωγραφικής περιοχής όπου θα πραγματοποιηθεί η συλλογή και η διανομή τροφίμων αποτελεί βασική στρατηγική στις δραστηριότητες ενός φιλανθρωπικού έργου. Ειδικότερα, οι φιλανθρωπικές οργανώσεις τροφίμων είναι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις πρώτης γραμμής που παρέχουν επισιτιστική βοήθεια σε άτομα που αντιμετωπίζουν επισιτιστική έλλειψη πόρων ή πείνα. Απευθύνονται σε διαφορετικούς πληθυσμούς και γεωγραφικές περιοχές ανάλογα με την αποστολή, το όραμά τους και τους διαθέσιμους οικονομικούς πόρους. Ορισμένες φιλανθρωπικές οργανώσεις τροφίμων επικεντρώνονται κυρίως στην εξυπηρέτηση συγκεκριμένων ομάδων ανθρώπων, όπως παιδιά, ηλικιωμένοι, πρόσφυγες, άστεγοι, άτομα με χαμηλό  εισόδημα  ή  άτομα  με  αναπηρία.  Οι  φιλανθρωπικές  οργανώσεις επηρεάζονται επίσης από την ετερογένεια του πληθυσμού-στόχου. Ορισμένες πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι οι φιλανθρωπικές οργανώσεις μπορούν να παρέχουν εν μέρει ολοκληρωμένα προϊόντα ή υπηρεσίες στον υπό εξέταση πληθυσμό, όταν οι ανάγκες του πληθυσμού είναι ιδιαίτερα ανομοιογενείς.

Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι αναδιανομής των πλεοναζόντων τροφίμων εντός της ΕΕ, αλλά μπορούν να ομαδοποιηθούν σε γενικές γραμμές σε δύο κατηγορίες: οργανώσεις " πίσω-γραμμής " και οργανώσεις " πρώτης-γραμμής " (Εικόνα 5). Ορισμένες οργανώσεις μπορεί να συνδυάζουν στοιχεία και από τις δύο κατηγορίες:

• Οι οργανισμοί της "πίσω γραμμής" λειτουργούν ως γέφυρα μεταξύ της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων και των οργανισμών της "πρώτης γραμμής". Συλλέγουν τρόφιμα που χορηγούνται από διάφορες πηγές, ακολουθώντας τους κανόνες και τους κανονισμούς για την υγιεινή των τροφίμων, την ασφάλεια και την ενημέρωση των καταναλωτών. Στη συνέχεια τα διανέμουν δωρεάν ή με χαμηλό κόστος σε ένα δίκτυο συνεργαζόμενων φιλανθρωπικών οργανώσεων που διαθέτουν τα κατάλληλα προσόντα και είναι εγγεγραμμένες. Οι εθελοντές ταξινομούν τα τρόφιμα ελέγχοντας τις ημερομηνίες και την ποιότητά τους και τα συσκευάζουν για διανομή.
• Οι οργανώσεις πρώτης γραμμής έρχονται σε άμεση επαφή με τους ανθρώπους που χρειάζονται επισιτιστική βοήθεια και μπορούν επίσης να συλλέγουν τρόφιμα από διάφορες πηγές, ακολουθώντας τους ίδιους κανόνες και κανονισμούς με τις οργανώσεις "δεύτερης γραμμής". Παρέχουν δωρεά τροφίμων σε άτομα που τα χρειάζονται μέσω διαφόρων προγραμμάτων. Οι οργανώσεις αυτές μπορεί να προσφέρουν τρόφιμα που μπορούν να μαγειρευτούν στο σπίτι (π.χ. ζυμαρικά, λαχανικά, κονσέρβες κ.λπ.) ή τρόφιμα που είναι έτοιμα προς κατανάλωση / έτοιμα γεύματα. Ενδεικτικά παραδείγματα:

  •   Κατασκευή πακέτων τροφίμων,
  •   Παροχή γευμάτων (π.χ. συσσίτια, καταφύγια, κοινωνικά εστιατόρια/καφετέριες),
  •   Πώληση τροφίμων σε άτομα που τα χρειάζονται σε μειωμένη τιμή

Οι φιλανθρωπικές οργανώσεις τροφίμων χρησιμοποιούν συχνά διαφορετικές μεθόδους για την παροχή επισιτιστικής βοήθειας, όπως τράπεζες τροφίμων, παντοπωλεία τροφίμων, κουζίνες, προγράμματα γεύματος κ.λπ. Επιπλέον, η επιτυχής και επαρκής χρηματοδότηση είναι επίσης πολύ σημαντική. Ένα κοινό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τέτοιες πρωτοβουλίες είναι η αδυναμία εξασφάλισης χρηματοδότησης. Οι φιλανθρωπικές οργανώσεις μπορούν επίσης να συνεργαστούν με εξωτερικούς φορείς για να καταστήσουν τις πρωτοβουλίες τους εφικτές ή να ξεπεράσουν την ανασφάλεια της χρηματοδότησής τους. Για παράδειγμα, οι ανθρωπιστικές οργανώσεις που προσπαθούν να καταπολεμήσουν την πείνα συχνά βασίζονται στον ιδιωτικό τομέα για την προμήθεια τροφίμων. Ωστόσο, ορισμένες φιλανθρωπικές οργανώσεις διστάζουν να συνεργαστούν και να μοιραστούν πόρους με άλλες ανθρωπιστικές οργανώσεις, επειδή αυτό μπορεί να μειώσει την προσοχή των μέσων ενημέρωσης και τις μελλοντικές δωρεές από μεμονωμένους δωρητές.

Τα κριτήρια επιλογής και τα κριτήρια καταλληλότητας βασίζονται σε διάφορους δείκτες που δείχνουν την έκταση και τις επιπτώσεις μιας οικονομικής κρίσης σε διάφορες ομάδες ανθρώπων. Τα κριτήρια καθοδηγούν το σχεδιασμό και το σκοπό της διανομής τροφίμων, διασφαλίζουν ότι η επισιτιστική βοήθεια βασίζεται στις ανάγκες και αποφεύγονται τυχόν αρνητικές συνέπειες της επισιτιστικής βοήθειας. Η ιεράρχηση γίνεται κυρίως για τη βελτιστοποίηση της χρήσης των πόρων. Η διαδικασία καθορισμού στόχων θα πρέπει να είναι λιγότερο δαπανηρή (από άποψη χρόνου, προσωπικού, τροφίμων και χρημάτων) από την παροχή τροφίμων σε όλους.

Απαιτείται να υπάρχουν σαφή χαρακτηριστικά των ατόμων που επιλέγονται να δοθούν τα τρόφιμα με εκείνων που δεν επιλέγονται. Τα κριτήρια συμμετοχής θα πρέπει να αφορούν τα χαρακτηριστικά των ατόμων αυτών και να είναι ρεαλιστικά και συγκεκριμένα. Κάθε επισιτιστική βοήθεια είναι γεωγραφικά στοχευμένη, που σημαίνει ότι τα τρόφιμα μοιράζονται μόνο σε ορισμένες περιοχές. Αυτό μπορεί να συμβεί σε διάφορες κλίμακες: μεταξύ χωρών, περιφερειών, υποπεριφερειών, ζωνών, περιοχών ή χωριών. Η εστίαση σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές ενδείκνυται όταν:

1. Υπάρχουν έντονες διαφορές στις ανάγκες μεταξύ των ομάδων-στόχων και των μη ομάδων-στόχων, δηλαδή σε εκείνους που πληρούν τα χαρακτηριστικά σίτισης με εκείνους που δεν τα πληρούν
2. Τα άτομα της περιοχής ανήκουν σε μειονότητα και έχουν συγκεκριμένες ανάγκες
3. Είναι εφικτό να πραγματοποιηθεί η συγκεκριμένη διανομή στην περιοχή
4. Υπάρχει κοινοτική υποστήριξη

Οι βασικές μέθοδοι εστίασης είναι η διοικητική στόχευση και η στόχευση με βάση την κοινότητα. Η διοικητική στόχευση περιλαμβάνει την κυβέρνηση και τις ανθρωπιστικές υπηρεσίες που χρησιμοποιούν συστήματα καταγραφής. Η στόχευση με βάση την κοινότητα εξαρτάται από μια εκλεγμένη από την κοινότητα επιτροπή που αποφασίζει τα κριτήρια επιλεξιμότητας τον ατόμων που θα γίνει η δωρεά.

Ασφάλεια τροφίμων και πρότυπα μεταφοράς τροφίμων

• Προδιαγραφή 1: Γενικές διατροφικές απαιτήσεις. Εξασφάλιση των θρεπτικών αναγκών των ανθρώπων που έχουν ανάγκη.
• Προδιαγραφή 2: Καταλληλόλητα και αποδοχή. Τα προσφερόμενα είδη διατροφής είναι κατάλληλα και αποδεκτά στους παραλήπτες, ώστε να μπορούν να αξιοποιηθούν ουσιαστικά σε επίπεδο νοικοκυριού.
• Προδιαγραφή 3: Ποιότητα και ασφάλεια τροφίμων Τα τρόφιμα που διανέμονται είναι κατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση και άριστης ποιότητας.
• Προδιαγραφή 4: Διαχείριση εφοδιαστικής αλυσίδας. Τα αγαθά και οι σχετικές δαπάνες διαχειρίζονται σωστά με τη χρήση ευέλικτων συστημάτων.
• Προδιαγραφή 5: Στόχευση και διανομή. Η μέθοδος στοχευμένης διανομής τροφίμων είναι ευέλικτη, έγκαιρη, ανοικτή, ασφαλής, υποστηρίζει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και είναι κατάλληλη ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες.
• Προδιαγραφή 6: Κατανάλωση τροφίμων. Τα τρόφιμα αποθηκεύονται, προετοιμάζονται και καταναλώνονται με ασφάλεια και καταλληλότητα.

Δικτύωση - Προμηθευτές Τροφίμων και Φιλανθρωπικές Οργανώσεις

Η δημιουργία ενός ισχυρού δικτύου αναδιανομής με εταίρους και συνεργάτες αποτελεί θεμελιώδες βήμα για την επίτευξη μιας βιώσιμης και μακροχρόνιας πρωτοβουλίας διάσωσης τροφίμων και αποτελεί πρόδρομο για την επιτυχή πρακτική εφαρμογή της δωρεάς, συλλογής και διανομής τροφίμων (Εικόνα 6).

Ωστόσο, για την αποτελεσματική σύναψη συμπράξεων αναδιανομής, οι συμπράξεις θα πρέπει να επισημοποιηθούν με ειδικές συμφωνίες εταιρικής σχέσης (Εικόνα 7). Θα πρέπει να συνάπτονται διαφορετικές συμφωνίες εταιρικής σχέσης με δωρητές τροφίμων, όπως εστιατόρια, παντοπωλεία και κατασκευαστές τροφίμων, ώστε να εξασφαλίζονται τακτικές δωρεές και ποικίλες με τοπικές κοινοτικές οργανώσεις, τράπεζες τροφίμων και ΜΚΟ, ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματική συλλογή και διανομή τροφίμων Εάν είναι δυνατόν, συνιστάται η νομική υποστήριξη από κυβερνητικές υπηρεσίες, εταιρικούς χορηγούς και εθελοντές για την ενίσχυση των υλικοτεχνικών δυνατοτήτων. Μέσω των συγκεκριμένων συμφωνιών εταιρικής σχέσης, θα πρέπει να καθοριστεί και να διευκρινιστεί σαφώς η ύπαρξη των κριτηρίων αποδοχής της ποιότητας, της εφοδιαστικής αλυσίδας και οποιωνδήποτε ειδικών απαιτήσεων για τα τρόφιμα που δωρίζονται.

Υλικό προς Ανάγνωση:

Checklist - Selecting your redistribution partner(s)

Readiness to Receive Declaration Template: For Food Surplus Recipients

Readiness to Supply Declaration Template: For Food Surplus Providers

Redistribution Partnership Arrangement Template

 

Δωρεά  και  Συλλογή Τροφίμων   -   Προμηθευτές  Τροφίμων και Φιλανθρωπικές Οργανώσεις

Η συλλογή τροφίμων θα μπορούσε να χωριστεί σε δύο κατηγορίες ανάλογα με το έργο του συνεταιρισμού:

• Πλατφόρμα δωρεάς τροφίμων-αγαθών
• Πλατφόρμα συλλογής τροφίμων-αγαθών

Κατευθυντήριες γραμμές για την Δωρεά Τροφίμων

Πρέπει να παρέχονται κατευθυντήριες γραμμές και κατάρτιση για τους δωρητές τροφίμων σχετικά με τα αποδεκτά τρόφιμα, τη συσκευασία και τις απαιτήσεις επισήμανσης. Οι κύριες κατευθυντήριες γραμμές παρατίθενται στο παρόν πλαίσιο, ωστόσο, οι συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές πρέπει να καθοριστούν ανάλογα με τις πρακτικές της κοινότητας και τις καθιερωμένες αρχές δωρεάς.

• Οδηγίες για τη δωρεά τροφίμων

• Βεβαιωθείτε ότι είστε εξοικειωμένοι με τυχόν κανόνες ή νόμους της κοινότητάς σας που αφορούν τις συνεισφορές σε τρόφιμα. Διαφορετικές περιοχές μπορεί να έχουν συγκεκριμένες απαιτήσεις, επομένως, είναι σημαντικό να κατανοήσετε τυχόν νομικές υποχρεώσεις και τις βέλτιστες πρακτικές στην περιοχή σας,
• Επικοινωνήστε με Συλλέκτες Τροφίμων, όπως τράπεζες τροφίμων, ΜΚΟ ή κοινοτικά κέντρα, για να κατανοήσετε τις συγκεκριμένες ανάγκες και απαιτήσεις τους. Η ενημέρωση είναι εξαιρετικά πολύτιμη για να διασφαλίσετε ότι οι δωρεές σας ευθυγραμμίζονται με τις τρέχουσες ανάγκες και ότι οι δωρεές μπορούν να διανεμηθούν αποτελεσματικά σε όσους έχουν ανάγκη,
• Συντονίστε τις δωρεές με τους Συλλέκτες Τροφίμων για να κανονίσετε την παραλαβή ή την παράδοση των δωρεών τροφίμων. Ακολουθήστε τα χρονοδιαγράμματα και τις προκαθορισμένες οδηγίες για τις τοποθεσίες των σημείων συλλογής και τις ώρες παραλαβής. Θα πρέπει να παρέχονται εγκαίρως σαφείς εντολές και στοιχεία επικοινωνίας για τον ομαλό συντονισμό,
• Επιλέξτε μόνο τρόφιμα που είναι ασφαλή, υγιεινά και καλής ποιότητας. Αποφύγετε τη δωρεά τροφίμων που έχουν ξεπεράσει κατά πολύ την ημερομηνία λήξης ή έχουν υποστεί ζημιά. Ποτέ μην δωρίζετε χαλασμένα τρόφιμα. Προτιμώνται γενικά τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, τα κονσερβοποιημένα τρόφιμα, τα μη αλλοιώσιμα είδη και τα κλειστά συσκευασμένα τρόφιμα. Επιπλέον, δώστε προτεραιότητα στην προσφορά τροφών με  θρεπτική  αξία  που  προσφέρουν  μια  ισορροπία  βασικών διατροφικών συστατικών. Συμπεριλάβετε μια ποικιλία ομάδων τροφίμων, όπως πρωτεΐνες, υδατάνθρακες (δημητριακά, φρούτα, λαχανικά) και προϊόντα που περιέχουν λίπος (π.χ. γαλακτοκομικά προϊόντα).

• Λάβετε υπόψη τους διαιτητικούς περιορισμούς και τις κοινές τροφικές αλλεργίες. Να επισημαίνετε με σαφήνεια τις προσφορές τροφίμων, αναφέροντας την παρουσία τυχόν κοινών αλλεργιογόνων, όπως ξηροί καρποί, γαλακτοκομικά, γλουτένη ή οστρακοειδή. Αυτό εγγυάται ότι οι παραλήπτες μπορούν να κάνουν υπεύθυνες επιλογές και μειώνουν τους πιθανούς κινδύνους εμφάνισης σοβαρών προβλημάτων υγείας.
• Η συσκευασία των τροφίμων που χορηγούνται αποτελεί μεγάλη εφοδιαστική πρόκληση και απαιτεί καινοτόμες λύσεις για τη διατήρηση της φρεσκάδας και της ακεραιότητας των τροφίμων. Επίσης, τα ευπαθή είδη πρέπει να ψύχονται ή να διατηρούνται στην κατάλληλη θερμοκρασία κατά τη μεταφορά, επομένως η κατάλληλη συσκευασία συμβάλλει στην πρόληψη της μικροβιακής μόλυνσης και παρατείνει τη διάρκεια ζωής των δωρεών τροφίμων.
• Ακολουθήστε τις προκαθορισμένες μεθόδους ορθής χρήσης τροφίμων κατά το χειρισμό και τη μεταφορά τους στα σημεία συλλογής. Χρησιμοποιείτε μόνο καθαρά δοχεία και σκεύη! Αποφύγετε την αλληλομόλυνση των τροφίμων (αλλεργιογόνα, μικρόβια) διατηρώντας τα τρόφιμα χωριστά.

• Οδηγίες συλλογής τροφίμων

Η εφαρμογή κατάλληλων πρωτοκόλλων και η διατήρηση ανοικτών διαύλων επικοινωνίας τόσο με τους δωρητές όσο και με τους παραλήπτες θα συμβάλει στη δημιουργία μιας απλοποιημένης διαδικασίας που μεγιστοποιεί τα οφέλη των προσπαθειών συλλογής τροφίμων. Στο παρόν πλαίσιο παρέχονται σημαντικές κατευθυντήριες γραμμές για τους συλλέκτες τροφίμων, ωστόσο, οι συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές πρέπει να καθοριστούν ανάλογα με τις κοινωφελείς πρακτικές και τις καθιερωμένες αρχές δωρεάς.

• Βεβαιωθείτε ότι έχετε εξοικειωθεί με τυχόν κανόνες ή νόμους της κοινότητάς σας σχετικά με τις συνεισφορές σε τρόφιμα. Διαφορετικές περιοχές μπορεί να έχουν συγκεκριμένες απαιτήσεις, επομένως, είναι σημαντικό να γνωρίζετε τυχόν νομικές υποχρεώσεις και βέλτιστες πρακτικές στην περιοχή σας,
• Εντοπίστε πιθανούς χώρους συλλογής τροφίμων, όπως εστιατόρια, παντοπωλεία, επιχειρήσεις εστίασης, αγροκτήματα ή δημόσιες συγκεντρώσεις. Δημιουργήστε συνεργασίες ή συμφωνίες με τις σχετικές πηγές για τη συλλογή των πλεοναζόντων τροφίμων τακτικά ή σε συγκεκριμένες περιστάσεις. Κοινοποιήστε τις απαιτήσεις στους δωρητές τροφίμων σχετικά με τα είδη των αποδεκτών τροφίμων, τις απαιτήσεις συσκευασίας και τυχόν ειδικές οδηγίες για τη δωρεά,
• Διαπραγματευτείτε και ορίστε ένα πρόγραμμα συστηματικής συλλογής τροφίμων για να διασφαλίσετε μια αποτελεσματική και συνεπή διαδικασία συγκέντρωσης τροφίμων. Συζητήστε με τους δωρητές τροφίμων τα πιο εξυπηρετικά χρονοδιαγράμματα για τη συλλογή τροφίμων που συνάδουν με τις τρέχουσες δραστηριότητές τους,
• Ενημερώστε τους χορηγούς τροφίμων σχετικά με τις πρακτικές ασφάλειας τροφίμων και τη σημασία της δωρεάς ασφαλών τροφίμων. Παρέχετε στους δωρητές τροφίμων σαφείς κατευθυντήριες γραμμές για την αναγνώριση των τροφίμων που είναι ασφαλή για δωρεά. Καθιέρωση ανοικτών γραμμών επικοινωνίας για την αντιμετώπιση τυχόν ερωτήσεων ή ανησυχιών που μπορεί να έχουν οι δωρητές τροφίμων. Ανάπτυξη και τήρηση από κοινού πρωτοκόλλων ασφάλειας τροφίμων κατά τη διαδικασία συλλογής. Διασφαλίστε ότι τα τρόφιμα συλλέγονται, αποθηκεύονται και μεταφέρονται στις κατάλληλες θερμοκρασίες ώστε να διατηρείται η ασφάλεια και η ποιότητά τους. Χρησιμοποιήστε τα κατάλληλα κοντέινερ, όπως μονωμένα ψυγεία ή κάδους αποθήκευσης τροφίμων, για να αποφύγετε τη μόλυνση και την αλλοίωση,
• Οι τακτικοί ποιοτικοί έλεγχοι των τροφίμων που συλλέγονται είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της ποιότητας και της ασφάλειας των τροφίμων. Διενεργείτε πάντοτε οπτικούς ελέγχους για να διασφαλίσετε τη φρεσκάδα των τροφίμων και επιβεβαιώνετε οπτικά ότι τα τρόφιμα είναι αμόλυντα και σωστά συσκευασμένα. Απορρίπτετε κάθε είδος που δεν πληροί τα απαιτούμενα πρότυπα για να διατηρήσετε την αξιοπιστία της δωρεάς,
• Οι φορείς συλλογής τροφίμων πρέπει να τηρούν συγκεκριμένα αρχεία των δραστηριοτήτων συγκέντρωσης τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των ημερομηνιών, των πληροφοριών του δωρητή τροφίμων και των τύπων και ποσοτήτων των τροφίμων που συλλέγονται. Η σωστή καταγραφή επιτρέπει την παρακολούθηση της ροής των δωρεών, τον εντοπισμό τάσεων και τη διαφύλαξη της υπευθυνότητας.
• Εφόσον είναι δυνατόν, ενημερώστε και εκπαιδεύστε τους εθελοντές που θα συμμετάσχουν στις δραστηριότητες συλλογής τροφίμων. Οι εθελοντές θα πρέπει να είναι εκπαιδευμένοι και προετοιμασμένοι να διακρίνουν τις κατάλληλες τεχνικές χειρισμού, συσκευασίας, αποθήκευσης και μεταφοράς. Δώστε ιδιαίτερη έμφαση στις πρακτικές ασφάλειας τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων όλων των πρακτικών υγιεινής. Ως εκ τούτου, οι εκπαιδευμένοι εθελοντές με τις σχετικές γνώσεις και δεξιότητες θα διασφαλίσουν την ασφάλεια των τροφίμων καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας συλλογής,
• Δείξτε εκτίμηση στους χορηγούς τροφίμων για τη γενναιοδωρία τους. Αναγνωρίστε τη γενναιοδωρία των δωρητών τροφίμων μέσω ευχαριστήριων επιστολών ή βεβαιώσεων προσφοράς. Η ανάπτυξη θετικών σχέσεων με τους Δωρητές Τροφίμων ενθαρρύνει τη συνεχή υποστήριξη και ενισχύει την αίσθηση της συμμετοχής στην κοινότητα.

Μετακινήσεις-μεταφορές - Φιλανθρωπικές Οργανώσεις

Η εφοδιαστική μεταφορά στη διαδικασία δωρεάς τροφίμων περιλαμβάνει τον προγραμματισμό, τον συντονισμό και την εκτέλεση της μεταφοράς των προσφερόμενων τροφίμων από τον δωρητή στις οργανώσεις παραλήπτη. Η αξιολόγηση της πιο αποτελεσματικής και οικονομικά αποδοτικής μεθόδου αποτελεί το πρώτο βήμα στο σχεδιασμό της μεταφοράς των δωρεών τροφίμων. Θα πρέπει να ληφθούν υπόψη διάφοροι παράγοντες, όπως η ποσότητα και ο τύπος των τροφίμων, η απόσταση, τα χρονοδιαγράμματα παράδοσης και οι διαθέσιμοι πόροι.

Για να συλλέξετε από διάφορους δωρητές πλεονάζοντα τρόφιμα, ακολουθήστε τις παρακάτω οδηγίες: Διατηρήστε τα τρόφιμα πάντα στο ψυγείο ή περιορίστε το χρόνο ταξιδιού σε λιγότερο από 2 ώρες. Ανάλογα με την κατάσταση, μπορείτε να αξιοποιήσετε/διαθέσετε:

• Όχημα που διαθέτει ψυγείο, από ένα μικρό βαν έως ένα μεγάλο φορτηγό
• Ποδήλατο από το κοινοτικό δίκτυο
• Χρόνο για περίπατο-κυρίως για εθελοντές δότες που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση
• Αποστολή από τον δότη-εθελοντή που προσφέρει τα τρόφιμα
• Υποστήριξη από έναν κοινοτικό εταίρο

Με βάση την ποσότητα και το είδος των τροφίμων, πρέπει να επιλέγονται συγκεκριμένα οχήματα. Για παράδειγμα, τα φορτηγά ψυγεία μπορεί να είναι απαραίτητα για τα ευπαθή είδη, ενώ τα μη ευπαθή τρόφιμα μπορούν να μεταφερθούν με κανονικά οχήματα. Επιπλέον, οι μεγάλοι δωρητές θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν μεγάλα οχήματα για να είναι όσο το δυνατόν πιο οικονομικά αποδοτικά, αποθηκεύοντας μεγαλύτερη ποσότητα αγαθών.

Η απόσταση μεταξύ των σημείων συλλογής, των κέντρων διανομής και των τελικών χρηστών χρήζει βελτιστοποίησης της διαδρομής. Για τη μείωση του κόστους και του χρόνου ταξιδιού, οι διαδρομές πρέπει να προγραμματίζονται προσεκτικά. Για τη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας της μεταφοράς, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη διάφορα στοιχεία, όπως οι συνθήκες κυκλοφορίας, οι τοποθεσίες παράδοσης και οι χρονικοί περιορισμοί.

Εφόσον είναι δυνατόν, μια συνεργασία με τις Υπηρεσίες Παράδοσης θα ήταν ιδιαιτέρως επιθυμητή. Η συνεργασία με τοπικές υπηρεσίες παράδοσης ή εταιρείες ταχυμεταφορών που μπορούν να παρέχουν υποστήριξη μεταφοράς για μεγαλύτερες δωρεές ή όταν απαιτούνται πρόσθετοι πόροι είναι αρκετά ωφέλιμη.

Η δημιουργία εγγράφων και η υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις δραστηριότητες μεταφοράς είναι υποχρεωτική για τα σοβαρά προγράμματα δωρεάς τροφίμων. Για μελλοντική αναφορά, θα πρέπει να τηρούνται πλήρη αρχεία όλων των δωρεών τροφίμων, των δραστηριοτήτων μεταφοράς και άλλων σχετικών πληροφοριών για σκοπούς αξιολόγησης και διάδοσης. Αυτό διευκολύνει την παρακολούθηση των δωρεών, την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της εφοδιαστικής αλυσίδας και την σύνταξη αναφορών για τα ενδιαφερόμενα μέρη. Επιπλέον, η τακτική επανεξέταση και αξιολόγηση της διαδικασίας εφοδιαστικής μεταφοράς είναι σημαντική για τον εντοπισμό τομέων προς βελτίωση. Η παροχή βελτιωτικών σχολίων και ιδεών από τους δωρητές και τους παραλήπτες είναι μια καλή πρακτική για τη βελτιστοποίηση της αποτελεσματικότητας, τη μείωση της σπατάλης και του κόστους και τη βελτίωση του συνολικού σχεδίου δωρεάς τροφίμων.

Όσον αφορά τη μεταφορά τροφίμων από τους παραλήπτες τροφίμων σε όσους έχουν ανάγκη, οι τράπεζες τροφίμων και οι σχετικές οργανώσεις (Διανομείς Τροφίμων) που ασχολούνται με την αξιοποίηση και την αναδιανομή τροφίμων μπορεί να αντιμετωπίσουν διάφορες προκλήσεις ανάλογα με τη γεωγραφική τους εμβέλεια, τους στόχους διαχείρισης, τον χρονικό ορίζοντα και τη συγκέντρωση των αναγκών. Επίσης, η αποτελεσματικότητα της μεταφοράς τροφίμων αποτελεί βασικό παράγοντα για τα προβλήματα σχεδιασμού δικτύων που αφορούν μεγάλες περιοχές. Οι αποφάσεις διανομής τροφίμων επηρεάζονται επίσης από την ισότητα και την ποιότητα των τροφίμων που φθάνουν στους δικαιούχους. Οι εκτιμήσεις από την πλευρά της ζήτησης περιλαμβάνουν όχι μόνο την ισότητα της κάλυψης των αναγκών, αλλά και την ποσότητα και την ποιότητα των τροφίμων που παρέχονται από τις οργανώσεις φιλοξενίας και τους διανομείς, οι οποίοι έχουν περιορισμένο έλεγχο της προσφοράς, και την ελαχιστοποίηση της αλλοίωσης κατά την παράδοση τροφίμων σε απομακρυσμένες οργανώσεις. Η ζήτηση είναι συνήθως μια ντετερμινιστική παράμετρος που είναι δεδομένη. Ορισμένες φορές, οι οργανώσεις εκτιμούν και δηλώνουν τη ζήτησή τους σε τράπεζες τροφίμων. Άλλες φορές, τα επίπεδα φτώχειας μιας συγκεκριμένης περιοχής καθορίζουν την έκταση των φιλανθρωπικών επιχειρήσεων τροφίμων.

Οι δωρεές είναι συχνά ακανόνιστες και ανεπαρκείς για να καλύψουν τη ζήτηση. Ως εκ τούτου, οι διανομείς τροφίμων πρέπει να αντιμετωπίσουν το ζήτημα της αντιστάθμισης μεταξύ της δικαιοσύνης (διασφαλίζοντας ότι κάθε άτομο που έχει ανάγκη έχει ίσες ευκαιρίες να εξυπηρετηθεί) και της αποτελεσματικότητας (εξυπηρετώντας όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους που έχουν ανάγκη). Αυτό είναι ένα κοινό πρόβλημα για τους μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς. Η ποσότητα των δωρεών τροφίμων είναι επίσης συχνά ανεπαρκής για την κάλυψη όλων των αναγκών. Επιπλέον, η κάλυψη της ζήτησης δεν αφορά μόνο την παρεχόμενη ποσότητα αλλά και το διατροφικό περιεχόμενο. Πρόσφατες μελέτες έχουν λάβει υπόψη τις διατροφικές ανάγκες των ατόμων για τον προσδιορισμό ζήτησης και για την αξιολόγηση των επιδόσεων της διανομής τροφίμων. Ένα άλλο πρακτικό ζήτημα είναι η κατανομή των διαθέσιμων προϊόντων σε συσκευασίες για διανομή. Ένα από τα δύσκολα και σπουδαία καθήκοντα των διανομέων τροφίμων είναι η διαμοίραση των ετερογενών προμηθειών που λαμβάνουν.

Αποθήκευση και Διαφύλαξη Τροφίμων - Προμηθευτές Τροφίμων και Φιλανθρωπικές Οργανώσεις

Η αποθήκευση και η φύλαξη των τροφίμων που διατίθενται ως δωρεά διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο σε μια μακρά αλυσίδα δραστηριοτήτων διανομής τροφίμων. Η κατάλληλη αποθήκευση των προσφερόμενων τροφίμων διασφαλίζει την ασφάλεια και την ποιότητα των τροφίμων και, ως εκ τούτου, την αποδοτικότερη διάθεση των τροφίμων στους τελικούς καταναλωτές.

Η εφαρμογή των κατάλληλων πρωτοκόλλων ασφάλειας τροφίμων για τη διατήρηση της ποιότητας και της ακεραιότητας των τροφίμων που χορηγούνται αποτελεί τη μεγαλύτερη διοικητική πρόκληση κατά τη διαδικασία της αποθήκευσης και της φύλαξης. Η εφαρμογή των κατάλληλων πρωτοκόλλων ασφάλειας τροφίμων απαιτεί ενδελεχή σχεδιασμό και κατανόηση των απαιτήσεων των προϊόντων δωρεάς τροφίμων. Οι σημαντικότερες προσεγγίσεις περιλαμβάνουν τον κατάλληλο έλεγχο της θερμοκρασίας, τη διατήρηση της υγιεινής, την εναλλαγή των αποθεμάτων με βάση την αρχή της «πρώτο στην είσοδο-πρώτο στην έξοδο» (FIFO) και την τήρηση των ημερομηνιών λήξης.

Για τη βιώσιμη αποθήκευση βιομηχανοποιημένων τροφίμων χρησιμοποιείται ειδική διαχείριση αποθεμάτων. Η καθιέρωση ενός συστήματος διαχείρισης αποθεμάτων που θα παρακολουθεί τα προσφερόμενα τρόφιμα, τις ποσότητες και τις ημερομηνίες λήξης θα δημιουργήσει μια σταθερή βάση για την ευκολότερη εφαρμογή των πρωτοκόλλων ασφάλειας τροφίμων. Τεχνικές όπως η κατηγοριοποίηση των τροφίμων,  η  επισήμανση  και  η  κωδικοποίηση  επιτρέπουν  την  ακριβή παρακολούθηση και τον έλεγχο του επιλεγμένου αποθέματος. Η οργάνωση των ειδών διατροφής με τον προαναφερθέντα τρόπο θα διευκολύνει την αποτελεσματική αποθήκευση και την τελική ανάκτηση των προϊόντων.

Η κατηγοριοποίηση των τροφίμων που δωρίζονται μπορεί να διαφέρει σημαντικά ανάλογα με τις ειδικές ανάγκες της εταιρείας/του οργανισμού και τα είδη των τροφίμων που δωρίζονται. Θα πρέπει να εξεταστεί και να εφαρμοστεί ένας κατάλογος με τις ακόλουθες μεθόδους κατηγοριοποίησης:

• Κατηγοριοποίηση των τροφίμων που προσφέρονται με βάση το είδος του προϊόντος, όπως κονσερβοποιημένα προϊόντα, ξηρά προϊόντα, φρέσκα προϊόντα, γαλακτοκομικά προϊόντα, κρέας και πουλερικά, είδη αρτοποιίας κ.λπ. Οφέλη: εύκολη αναγνώριση και ομαδοποίηση παρόμοιων ειδών.
• Κατηγοριοποίηση των δωρεών τροφίμων με βάση τη διάρκεια ζωής τους ή τις ημερομηνίες λήξης. Ομαδοποίηση των ευπαθών ειδών που απαιτούν άμεση προσοχή και διαχωρισμός τους από τα μη ευπαθή είδη. Οφέλη: ιεράρχηση της διανομής και ελαχιστοποίηση της σπατάλης.
• Κατηγοριοποίηση των ειδών διατροφής με βάση τη διατροφική τους αξία ή τις διαιτητικές τους προδιαγραφές, όπως μη ευαλλοίωτα είδη κατάλληλα για άτομα με ειδικές διατροφικές ανάγκες (π.χ. προϊόντα χωρίς γλουτένη, χωρίς ζάχαρη ή με χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο). Οφέλη: Αντιμετώπιση των ειδικών απαιτήσεων των τελικών καταναλωτών.
• Κατηγοριοποίηση των τροφίμων ανάλογα με την περιεκτικότητα που περιέχουν σε αλλεργιογόνα. Ο προσδιορισμός των ειδών διατροφής που περιέχουν κοινά αλλεργιογόνα, όπως ξηροί καρποί, σόγια, γαλακτοκομικά ή γλουτένη, έχει μεγάλη σημασία για την αρχή της ασφαλούς δωρεάς τροφίμων. Οφέλη: Πρόληψη της αλληλομόλυνσης και εξυπηρέτηση ατόμων με αλλεργίες.
• Κατηγοριοποίηση των τροφίμων με βάση τον τύπο συσκευασίας τους, όπως κονσερβοποιημένα, συσκευασμένα σε κουτιά, σακουλάκια ή εμφιαλωμένα προϊόντα, καθώς οι διαφορετικοί τύποι συσκευασίας μπορεί να απαιτούν διαφορετικές μεθόδους χειρισμού ή τοποθέτησης στα ράφια. Οφέλη: Αποτελεσματική αποθήκευση και ανάκτηση-ανεύρεση των προϊόντων.
• Κατηγοριοποίηση των τροφίμων με βάση το βάρος ή την ποσότητα τους, ιδίως όταν πρόκειται για μεγάλες ποσότητες δωρεών τροφίμων. Οφέλη: Διαχείριση αποθεμάτων και προγραμματισμός της διανομής
• Κατηγοριοποίηση των τροφίμων με βάση τις ομάδες τροφίμων στις οποίες ανήκουν, όπως φρούτα, λαχανικά, δημητριακά, πρωτεΐνες ή γαλακτοκομικά προϊόντα. Τα προγράμματα δωρεάς στερεών τροφίμων παρέχουν μια ισορροπημένη και ποικίλη γκάμα επιλογών τροφίμων στους τελικούς αποδέκτες. Οφέλη: Προσαρμογή στις ανάγκες των τελικών καταναλωτών,
• Κατηγοριοποίηση ειδών διατροφής με βάση τις πηγές δωρεάς τους, όπως εστιατόρια, παντοπωλεία, κατασκευαστές τροφίμων ή δωρεές από την κοινότητα. Οφέλη: Αναγνώριση των συνεισφορών από διαφορετικές πηγές και δημιουργία συνεργασιών με τακτικούς δωρητές.
• Κατηγοριοποίηση των ειδών διατροφής με βάση τις μεθόδους παρασκευής: έτοιμα προς κατανάλωση είδη ή συστατικά. Ορισμένα είδη διατροφής μπορούν να διανεμηθούν απευθείας σε άτομα χωρίς περαιτέρω προετοιμασία ξεχωριστά από εκείνα που απαιτούν μαγείρεμα ή πρόσθετα συστατικά. Οφέλη: Βελτίωση της αξιολόγησης και της χρήσης των δωρεών τροφίμων.

Εξοπλισμός που απαιτείται για τη διαλογή, αποθήκευση και διανομή των ευπαθών τροφίμων που λαμβάνονται:

• Καλάθια, δοχεία, κουτιά και τελάρα για συλλογή και διανομή σε οργανισμούς, αγρότες ή για ανακύκλωση/κομποστοποίηση. Εξετάστε προσεκτικά το βάρος φόρτωσης των δοχείων, τις απαιτήσεις των δωρητών, τους περιορισμούς χωρητικότητας αποθήκευσης, και τις επιλογές χρωμάτων για εύκολη διαλογή, κ.λπ.
• Σύστημα πλύσης/απολύμανσης δοχείων, τραπεζιών και χώρου εργασίας, παροχή νερού, σωλήνες, χλωρίνη
• Ζυγαριά βάρους - λεκάνη πλύσης τροφίμων, παλετοθήκη, ζυγαριά δαπέδου, εμπορική βιομηχανική ζυγαριά
• Τραπέζια διαλογής - μπορεί να είναι πτυσσόμενα, εύκολα καθαριζόμενα, όρθια, πλαστικά ή από ανοξείδωτο χάλυβα
• Μαρκαδόροι για τη σήμανση γραμμικών κωδικών
• Χώρος αποθήκευσης υπό ψύξη/κατάψυξη
• Διαδικασία μεταφοράς τροφίμων - Εθελοντές, καροτσάκι, παλετοφόρο, παλέτες, περονοφόρο ανυψωτικό μηχάνημα
• Μέθοδος παρακολούθησης - πίνακας αλληλογραφίας, Η/Υ, λογιστικά φύλλα, φόρμες Google.

Η μεθοδολογία ετικετοποίησης για τα δωρεά τρόφιμα συνήθως περιλαμβάνει σαφείς και κατατοπιστικές πρακτικές επισήμανσης για να διασφαλιστεί η διαφάνεια, η ασφάλεια των τροφίμων και ο κατάλληλος χειρισμός. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι συγκεκριμένες απαιτήσεις επισήμανσης ενδέχεται να διαφέρουν ανάλογα με τους τοπικούς κανονισμούς και τις πολιτικές των οργανισμών που λαμβάνουν τις δωρεές. Ορισμένες από τις πιο σημαντικές πληροφορίες που πρέπει να αναγράφονται στην ετικέτα περιλαμβάνουν την ονομασία και την περιγραφή του προϊόντος, τα συστατικά και τα αλλεργιογόνα, τις διατροφικές πληροφορίες (εάν είναι διαθέσιμες), την ημερομηνία λήξης ή την ημερομηνία λήξης πριν από, την προειδοποίηση για την ασφάλεια των τροφίμων και τις οδηγίες αποθήκευσης και χειρισμού. Συστήνεται να συμβουλευτείτε τον προοριζόμενο παραλήπτη ή τις τοπικές αρχές ασφάλειας τροφίμων για να διασφαλίσετε τη συμμόρφωση με ενδεχόμενες ειδικές οδηγίες ή περιορισμούς.

Συνηθής αιτία σπατάλης τροφίμων και εμπόδιο στη δωρεά τροφίμων είναι η εσφαλμένη χρήση των ετικετών ημερομηνίας που αναγράφονται στα τρόφιμα. Πολλοί φορείς δωρεάς τροφίμων και οργανισμοί αξιοποίησης τροφίμων είναι αβέβαιοι για το πώς να καθορίσουν τα πρότυπα ασφαλείας για τους διάφορους τύπους τροφίμων. Για τα φρέσκα προϊόντα, όπως τα φρούτα και τα λαχανικά, είναι εύκολο να δει κανείς πότε είναι αλλοιωμένα και μη ασφαλή για κατανάλωση, αλλά για τα συσκευασμένα τρόφιμα είναι πιο δύσκολο να το καταλάβει κανείς. Πολλοί δωρητές πιστεύουν ότι οι ετικέτες ημερομηνίας σε αυτά τα τρόφιμα σχετίζονται με την ασφάλεια και πετούν τα τρόφιμα μετά την παρέλευση της ημερομηνίας. Οι διαμεσολαβητές μπορεί επίσης να απορρίψουν τα δωρεά τρόφιμα μετά την ημερομηνία αυτή, πιστεύοντας ότι τα τρόφιμα δεν είναι κατάλληλα για κατανάλωση από τον άνθρωπο.

Ωστόσο, το γεγονός αυτό αποτελεί εσφαλμένη αντίληψη, διότι οι περισσότερες από τις ετικέτες ημερομηνίας στα τρόφιμα αφορούν τη φρεσκάδα ή την ποιότητα και όχι την ασφάλεια του τροφίμου. Οι κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ εξηγούν ότι ενώ τα τρόφιμα που έχουν περάσει την ημερομηνία "καλύτερης διατηρησιμότητας" μπορεί να ενέχουν κινδύνους για την ασφάλεια, τα τρόφιμα που έχουν περάσει την ημερομηνία "καλύτερης διατηρησιμότητας" εξακολουθούν να είναι ασφαλή για κατανάλωση "εφόσον οι συνθήκες αποθήκευσης εξακολουθούν να τηρούνται και η συσκευασία δεν έχει υποστεί ζημιά. ". Οι κατευθυντήριες γραμμές αναφέρουν επίσης ότι όταν δωρίζει τρόφιμα με ημερομηνία λήξης, ο δωρητής πρέπει "να διασφαλίζει ότι υπάρχει επαρκής διάρκεια ζωής κατά την παράδοση αυτών των προϊόντων σε οργανισμούς, ώστε να είναι δυνατή η ασφαλής διανομή και χρήση τους από τον τελικό καταναλωτή πριν από την αναφερόμενη ημερομηνία λήξης".

Παρόλο που οι κανόνες της ΕΕ επιτρέπουν την αναδιανομή προϊόντων μετά την ημερομηνία λήξης και τα περισσότερα κράτη μέλη συμφωνούν, ορισμένα κράτη μέλη εξακολουθούν να μην επιτρέπουν τη δωρεά τροφίμων μετά την ημερομηνία λήξης, όπως η Βουλγαρία, η Κροατία, η Κύπρος, η Ουγγαρία, η Βουλγαρία, η Κροατία, η Κύπρος, η Πολωνία και η Ρουμανία. Ωστόσο, τα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν προϋποθέσεις για τη δωρεά σύμφωνα με τις συστάσεις της ΕΕ σχετικά με τη δυνατότητα αναδιανομής μετά την "ημερομηνία ανάλωσης".

Ανάλογα με την ποσότητα ή τις απαιτήσεις των δωρεών τροφίμων, θα πρέπει να επιλεχθεί συγκεκριμένη μονάδα αποθήκευσης. Οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης θα πρέπει να διαθέτουν κατάλληλα ράφια και εξοπλισμό αποθήκευσης, Επιπλέον, να διατηρείται ένα καθαρό και υγιεινό περιβάλλον αποθήκευσης μέσω τακτικού καθαρισμού και απολύμανσης των χώρων φύλαξης, των ραφιών και του εξοπλισμού, ώστε να αποτρέπεται η ανάπτυξη βακτηρίων, παρασίτων και άλλων επιβλαβών οργανισμών. Θα πρέπει να ακολουθούνται οι καθιερωμένες διαδικασίες καθαρισμού και απολύμανσης.

Κατά την εργασία με ευπαθή τρόφιμα, οι κατάλληλες μέθοδοι ελέγχου της θερμοκρασίας είναι υποχρεωτικές. Τα δεδομένα θερμοκρασίας πρέπει να παρακολουθούνται και να καταγράφονται τακτικά, ώστε να διασφαλίζεται ότι το περιβάλλον αποθήκευσης βρίσκεται εντός των αποδεκτών ορίων. Μπορεί να είναι απαραίτητη η χρήση ψυκτικών μονάδων, καταψυκτών ή συστημάτων παρακολούθησης της θερμοκρασίας.

Η εφαρμογή μέτρων ασφαλείας για την προστασία των δωρεών τροφίμων από κλοπή ή μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση είναι επίσης σημαντική. Τα μέτρα ασφαλείας θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν περιορισμένη πρόσβαση σε χώρους αποθήκευσης, βιντεοσκόπηση των χώρων και διαδικασίες ελέγχου αποθεμάτων για την αποφυγή απωλειών.

Η συνεχής επικοινωνία με τους δωρητές τροφίμων είναι απαραίτητη προκειμένου να ακολουθούνται και να παρέχονται όλες οι προϋποθέσεις σχετικά με την αποθήκευση και το χειρισμό των δωρεών τροφίμων. Η ασφαλής διαχείριση των δωρεών τροφίμων μέσω  της  εφαρμογής  των  κατάλληλων  πρωτοκόλλων  ασφάλειας  τροφίμων διαφυλάσσει την ποιότητα και την ακεραιότητα των δωρεών τροφίμων. Επιπλέον, συνιστώνται ανεπιφύλακτα οι βέλτιστες διαθέσιμες πρακτικές, όπως η εναλλαγή των αποθεμάτων με τη μέθοδο «πρώτο στην είσοδο-πρώτο στην έξοδο» (FIFO, first-in- first-out).

Η τακτική παρακολούθησης, η συντήρηση και η τεκμηρίωση είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική αποθήκευση και φύλαξη των δωρεών τροφίμων. Με την εφαρμογή κατάλληλων πρακτικών αποθήκευσης, οι οργανώσεις μπορούν να διασφαλίσουν ότι τα δωρεά τρόφιμα παραμένουν ασφαλή, υψηλής ποιότητας και άμεσα διαθέσιμα για διανομή σε άτομα και κοινότητες που έχουν ανάγκη.

Το 2020, η WRAP, μία εταιρεία που εδρεύει στο Ηνωμένο Βασίλειο και ασχολείται με τη βιωσιμότητα, δημοσίευσε ένα επικαιροποιημένο άρθρο, το οποίο συνοψίζει την έρευνα της σχετικά με το πλεόνασμα και τα απόβλητα τροφίμων στο Ηνωμένο Βασίλειο και τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να αναδιανεμηθούν με ασφάλεια, αλλά και την προσφορά των τροφίμων αυτών σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Το άρθρο κατευθύνει τον τρόπο επισήμανσης και αποθήκευσης των πλεοναζόντων τροφίμων για αναδιανομή, ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια και η ποιότητα των τροφίμων. Το άρθρο, μεταξύ άλλων, καλύπτει επίσης τις νομικές απαιτήσεις και τις ευθύνες των επιχειρήσεων τροφίμων και των οργανισμών αναδιανομής όσον αφορά την επισήμανση της ημερομηνίας. Περιλαμβάνει επίσης έναν κατάλογο ελέγχου που συνοψίζει τις βασικές απαιτήσεις που σχετίζονται με την επισήμανση για την ασφαλή και νόμιμη αναδιανομή των πλεονασματικών τροφίμων και τις πρόσθετες απαιτήσεις κατά την κατάψυξη τροφίμων προς αναδιανομή.

Υλικό προς Ανάγνωση:

Redistribution labeling guide

Surplus_food_redistribution_labelling_checklist

Food surplus redistribution - Agreement to supply/receive food past the ‘Best Before date 

Συνοπτικά, οι υπεύθυνοι δωρεάς, συλλογής και διανομής τροφίμων πρέπει να εκτελούν τα ακόλουθα βασικά βήματα όταν λαμβάνουν δωρεές τροφίμων:

 

 

 

 

 

Ανάλυση SWOT για τη δωρεά, συλλογή και διανομή τροφίμων

Εισαγωγή

Το SWOT είναι ένα ακρωνύμιο που αντιστοιχεί στα πλεονεκτήματα, τις αδυναμίες, τις ευκαιρίες και τις απειλές. Κάνοντας μια ανάλυση SWOT, οι δωρητές τροφίμων και οι φιλανθρωπικές οργανώσεις δεν μπορούν απλώς να αξιολογήσουν την τρέχουσα κατάσταση, αλλά μπορούν να αναπτύξουν μελλοντικές στρατηγικές για την επιχειρηματική τους επιτυχία. Με αυτό το εργαλείο, οι φιλανθρωπικές οργανώσεις και οι εταιρείες δωρεάς τροφίμων μπορούν εύκολα και αποτελεσματικά να εντοπίσουν τους παράγοντες που τους κρατούν πίσω, και ταυτόχρονα, τους επιτρέπει να δουν με σαφήνεια τις ευκαιρίες που μπορούν να εκμεταλλευτούν. Μόλις γίνει η ανάλυση και εντοπιστούν οι εξωτερικοί και εσωτερικοί παράγοντες που επηρεάζουν το επιχειρηματικό μοντέλο της δωρεάς τροφίμων, θα είναι εύκολο να ληφθούν οι σωστές αποφάσεις και να αναπτυχθούν οι κατάλληλες στρατηγικές για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη διάσωση τροφίμων.

Ανάλυση SWOT για δωρητές τροφίμων και φιλανθρωπικές οργανώσεις

Με τη βοήθεια αυτού του εργαλείου στρατηγικού σχεδιασμού, οι δωρητές τροφίμων (εστιατόρια, ξενοδοχεία, καφετέριες, εταιρείες τροφοδοσίας και σούπερ μάρκετ) μπορούν να αξιολογήσουν αποτελεσματικά τις επιδόσεις τους, τον ανταγωνισμό, τους κινδύνους και τις δυνατότητες των επιχειρήσεών τους που σχετίζονται με το θέμα της διάσωσης τροφίμων και της μείωσης των πλεονασμάτων τροφίμων.

Το εργαλείο είναι εξίσου χρήσιμο και για τις φιλανθρωπικές οργανώσεις που βρίσκονται στην άλλη πλευρά της αλυσίδας δωρεάς τροφίμων. Μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ανάλυση SWOT για να κατανοήσουν βαθύτερα το εξωτερικό τους περιβάλλον, τα δυνατά και αδύνατα σημεία τους, καθώς και τις ευκαιρίες που προκύπτουν από τη διάσωση τροφίμων και από το φιλανθρωπικό τους έργο.

Τόσο για τις εταιρείες δωρητών τροφίμων όσο και για τις φιλανθρωπικές οργανώσεις που εμπλέκονται στην αλυσίδα διάσωσης τροφίμων, η ανάλυση SWOT είναι χρήσιμη, καθώς:

• παρέχει μια σαφή κατανόηση των δικών τους δυνατών και αδύνατων σημείων,
• τους βοηθά με μια συνολική ανάλυση των δικών τους εξωτερικών και εσωτερικών παραγόντων, η οποία θα τους επιτρέψει να αναπροσαρμόσουν τις εταιρείες/οργανισμούς τους και να λάβουν τις βέλτιστες αποφάσεις, επιτυγχάνοντας έτσι καλύτερα αποτελέσματα,
• τους βοηθά να μετριάσουν τους κινδύνους και να αξιοποιήσουν τους πόρους τους όσον το δυνατόν καλύτερα,
• τους βοηθά να αναπτύξουν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών τους,
• ενισχύει την ανάπτυξη κατάλληλων στρατηγικών - με στόχο την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων του οργανισμού, όπως η εφαρμογή της αλυσίδας διάσωσης τροφίμων στο πλαίσιο των οργανισμών αυτών με τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους.

Κατά τη διενέργεια μιας ανάλυσης SWOT, συνιστάται ιδιαίτερα να εμπλέκονται όσο το δυνατόν περισσότερα τμήματα, δεδομένου ότι διαφορετικά άτομα μπορεί να έχουν διαφορετικές ιδέες. Αυτό συμβάλλει σε μια πιο σύνθετη εικόνα, επιτρέποντας τον εντοπισμό ευκαιριών που δεν έχουν μέχρι στιγμής παρατηρηθεί. Έτσι, διαφορετικές ομάδες ή φωνές εντός του οργανισμού μπορούν να κάνουν την ανάλυση SWOT πολύ πιο ρεαλιστική και χρήσιμη. Η ύπαρξη ενός ευρέος συνόλου προοπτικών είναι επίσης πιο πιθανό να οδηγήσει σε συνεισφορές με μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία.

Οδηγίες βήμα προς βήμα

Αξιολόγηση δυνατών και αδύνατων σημείων (εσωτερικοί παράγοντες)

Τα δυνατά και αδύνατα σημεία αποτελούν τους εσωτερικούς συντελεστές στους οποίους μια εταιρεία ή ένας οργανισμός μπορεί να ασκήσει επιρροή, δηλαδή τους παράγοντες που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της εταιρείας/του οργανισμού.

Δυνατά Σημεία-Πλεονεκτήματα

Στο πρώτο βήμα της ανάλυσης SWOT, οι εταιρείες/φιλανθρωπικές οργανώσεις που προσφέρουν τρόφιμα θα πρέπει να καταγράψουν τα δυνατά τους σημεία. Κατά την απαρίθμηση των δυνατών σημείων, μπορούν να ληφθούν υπόψη τα εξής: τα πράγματα που ο οργανισμός κάνει εξαιρετικά καλά, η υψηλή ποιότητα των προϊόντων, το υψηλά καταρτισμένο εργατικό δυναμικό, η μοναδική επιχειρηματική πρόταση, οι οικονομικοί πόροι κ.λπ.

Όταν μια εταιρεία Ho.Re.Ca ή ένας φιλανθρωπικός οργανισμός ασχολείται με τον εντοπισμό των δυνατών σημείων της, αξίζει να θέσει τα ακόλουθα ερωτήματα:

• Πού είμαστε ιδιαίτερα καλοί όσον αφορά τη διάσωση τροφίμων/την παράδοση τροφίμων σε όσους έχουν ανάγκη;
• Με ποιους τρόπους είμαστε καλύτεροι από τους άλλους όσον αφορά τη διάσωση/παράδοση τροφίμων σε όσους έχουν ανάγκη;
• Ποιες είναι οι ειδικές γνώσεις/δεξιότητες που διαθέτουμε σχετικά με την αλυσίδα διάσωσης τροφίμων;
• Ποια είναι τα πλεονεκτήματα ή οι πόροι που κατέχουμε εμείς, ενώ οι ανταγωνιστές μας όχι;
• Ποιά είναι τα στοιχεία εκείνα που η ομάδα μας θεωρεί πιο πολύτιμα για τη διάσωση τροφίμων/την παράδοση τροφίμων σε άπορους ανθρώπους;
• κ.λπ.

Αδυναμίες

Το επόμενο βήμα είναι η καταγραφή των αδύνατων σημείων. Κατά τον εντοπισμό των αδυναμιών, οι εταιρείες δωρεάς τροφίμων/φιλανθρωπικές οργανώσεις θα πρέπει να σκεφτούν οτιδήποτε τις εμποδίζει να διαχειριστούν την αλυσίδα διάσωσης τροφίμων πιο αποτελεσματικά και αποδοτικά. Αυτά μπορεί να είναι: οι εσωτερικές επιχειρησιακές διαδικασίες τους, οι ανθρώπινοι και χρονικοί πόροι, η θέση τους σε σύγκριση με τη θέση των ανταγωνιστών τους, οι ελλείψεις σε εμπειρογνωμοσύνη και τεχνογνωσία, οι περιορισμένοι οικονομικοί πόροι κ.λπ.

Όταν μια εταιρεία Ho.Re.Ca ή μια φιλανθρωπική οργάνωση στοχεύει στον εντοπισμό των αδυναμιών της, οι παρακάτω ερωτήσεις θα μπορούσαν να φανούν ιδιαίτερα χρήσιμες:

• Ποιες είναι εκείνες οι εσωτερικές διαδικασίες ή δομές που θα μπορούσαν να βελτιωθούν ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητά μας όσον αφορά τη διάσωση τροφίμων/την παράδοση πλεοναζόντων τροφίμων ως φιλανθρωπική οργάνωση;
• Ποιες είναι οι  ενέργειες  που  άλλες  φιλανθρωπικές οργανώσεις/εστιατόρια/καφετέριες/ξενοδοχεία/σούπερ μάρκετ κάνουν καλύτερα από εμάς όσον αφορά τη διάσωση τροφίμων/παράδοση πλεοναζόντων τροφίμων σε όσους έχουν ανάγκη;

• Υπάρχουν τομείς τεχνογνωσίας ή δεξιοτήτων στους οποίους η ομάδα μας δεν είναι επαρκώς εκπαιδευμένη;
• Υπάρχουν τυχόν πόροι που δεν διαθέτει η εταιρεία/οργάνωσή μας, αλλά θα ήταν απαραίτητοι για μια πιο αποτελεσματική δραστηριότητα διάσωσης τροφίμων;
• κ.τ.λ.

Αφού καταγραφούν τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία, θα πρέπει να ταξινομηθούν με βάση τη σπουδαιότητά τους ή την προτεραιότητά τους. Όταν η κατάταξη είναι έτοιμη, τα 5 πρώτα δυνατά σημεία και οι 5 πρώτες αδυναμίες θα πρέπει να εισαχθούν στον πίνακα SWOT. Η εργασία με περισσότερες δυνάμεις και αδυναμίες μπορεί να μην είναι τόσο αποτελεσματική, επομένως είναι προτιμότερο να εργάζεστε με 5-5 πτυχές από κάθε κατηγορία.

Αξιολόγηση ευκαιριών και απειλών (εξωτερικοί παράγοντες)

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι ευκαιρίες και οι απειλές είναι εξωτερικοί παράγοντες, επομένως δεν μπορούν να επηρεαστούν από τον ίδιο τον οργανισμό. Αυτό που μπορεί να κάνει ο φιλανθρωπικός οργανισμός/η εταιρεία Ho.Re.Ca. είναι να αντιδράσει με κατάλληλο τρόπο σε αυτές τις ανεξέλεγκτες αλλαγές του περιβάλλοντος.

Οι εξωτερικοί παράγοντες μπορούν να γίνουν αντιληπτοί είτε ως απειλές είτε ως ευκαιρίες, ανάλογα με την ακριβή κατάσταση. Για παράδειγμα: μια πολιτική συγκυρία μπορεί να διαθέσει νέα κονδύλια στις επιχειρήσεις για τη μείωση των αποβλήτων τροφίμων - αυτό αποτελεί ευκαιρία. Από την άλλη πλευρά, η αύξηση των φόρων είναι επίσης μια πολιτική συγκυρία, η οποία αποτελεί απειλή/κινδύνου για την εταιρεία.

Ευκαιρίες

Οι ευκαιρίες είναι εξωτερικοί παράγοντες σε σχέση με την εταιρεία ή τον οργανισμό, οι οποίοι μπορεί να προκύπτουν, για παράδειγμα, από την αγορά που εξυπηρετεί μια εταιρεία/οργανισμός ή από την τεχνολογία που χρησιμοποιεί. Θα πρέπει να αναζητά κανείς τις ευκαιρίες με συνειδητό τρόπο, χωρίς να παραμελεί τις ακόλουθες πτυχές: κοινωνικές ή πολιτισμικές αλλαγές στη στάση των ομάδων-στόχων, τάσεις της αγοράς και άλλες τάσεις, νομικές και πολιτικές συνθήκες κ.λπ.

Έτσι, προσπαθώντας να εντοπίσουν ευκαιρίες, οι εταιρείες/φιλανθρωπικές οργανώσεις της Ho.Re.Ca που επιθυμούν να συμμετάσχουν ενεργά στην αλυσίδα διάσωσης τροφίμων θα πρέπει να επικεντρωθούν σε ερωτήματα όπως τα ακόλουθα:

• Ποιες νομικές ή πολιτικές εξελίξεις/ρυθμίσεις προσφέρουν προνόμια στους φορείς που εμπλέκονται στην αλυσίδα διάσωσης τροφίμων και πώς μπορούμε να τις εκμεταλλευτούμε προς όφελός μας;

• Πώς μπορούμε να επωφεληθούμε από το αυξημένο ενδιαφέρον των ομάδων- στόχων μας για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων;
• Ποιες τάσεις μπορούμε να εξετάσουμε σε σχέση με τη διάσωση τροφίμων και πώς μπορούμε να τις αξιοποιήσουμε προς όφελός μας;
• Ποιους εταίρους θα πρέπει να εντοπίσουμε για να δημιουργήσουμε χρήσιμες συνέργειες με τους οποίους θα πρέπει να συνεργαστούμε παράλληλα με την αλυσίδα διάσωσης τροφίμων;
• Υπάρχουν ευκαιρίες εξωτερικής χρηματοδότησης ή άλλα κίνητρα, τα οποία μπορούν να υποστηρίξουν τις φιλοδοξίες και τις δραστηριότητές μας για τη διάσωση τροφίμων;
• Πώς μπορούμε να μετατρέψουμε τα δυνατά μας σημεία σε ευκαιρίες;
• κ.λπ.

Ομοίως με την περίπτωση των δυνατών και αδύνατων σημείων, όταν πρόκειται για τις απειλές και τις ευκαιρίες, θα πρέπει επίσης να επιλεγούν 5-5 από κάθε κατηγορία, να ταξινομηθούν με βάση τη σημασία και την προτεραιότητά τους και στη συνέχεια να καταγραφούν στο αντίστοιχο πλαίσιο του πίνακα SWOT.

Πρακτικά παραδείγματα - "Αναστοχασμός"

Στο ακόλουθο κεφάλαιο, παρουσιάζουμε δύο σενάρια ανάλυσης SWOT, το πρώτο προσφέρει τροφή για σκέψη για τις εταιρείες/υπεραγορές Ho.Re.Ca. κατά την ανάλυση SWOT, ενώ το δεύτερο παράδειγμα κάνει το ίδιο, αλλά από την οπτική γωνία μιας φιλανθρωπικής οργάνωσης. Παρόλο που τα δύο παραδείγματα γίνονται για την απεικόνιση πιθανών σεναρίων SWOT, και τα δύο παραδείγματα βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις απαντήσεις που συγκεντρώθηκαν κατά τη διεξαγωγή της πανευρωπαϊκής ανάλυσης αξιολόγησης και μέσω της ανάλυσης συνεντεύξεων εμπειρογνωμόνων για την περιβαλλοντική ή/και την επισιτιστική ασφάλεια στο πλαίσιο του έργου μας ReS- Food.

Παράδειγμα 1 - Δυνητικοί εξωτερικοί και εσωτερικοί παράμετροι παροχής τροφίμων που πρέπει να έχουν υπόψη και να παρατηρούν οι χορηγοί τροφίμων

Ως πρώτο παράδειγμα, θα εξετάσουμε μια εταιρεία/οργανισμό Ho.Re.Ca. που έχει ως στόχο να εξαλείψει τη σπατάλη τροφίμων, να προβεί σε δωρεές πλεονασματικών τροφίμων και να διασφαλίσει τη διανομή τροφίμων. Τα αναφερόμενα δυνατά σημεία, οι αδυναμίες, οι απειλές και οι ευκαιρίες έχουν ως στόχο να προβάλουν ενδεχόμενους παράγοντες για κάθε κατηγορία - δυνατά σημεία, αδυναμίες, ευκαιρίες και απειλές της ανάλυσης SWOT.

 

Ισχυρά σημεία (5)	Αδυναμίες (5)
Δέσμευση της διοίκησης για μείωση της σπατάλης τροφίμων  Κινητοποίηση   και υποστήριξη εργαζομένων να ενταχθούν στην αλυσίδα   διάσωσης τροφίμων. Δυνατότητα ενεργής συνεισφοράς  στους ανθρωπιστικούς στόχους Εμπειρία και τεχνογνωσία προσωπικού Άριστη επαφή με τις υπάρχουσες  ομάδες- στόχους	Έλλειψη   επαρκούς αποθηκευτικού χώρου για τα πλεονάζοντα τρόφιμα Πρόσθετη γραφειοκρατική επιβάρυνση   που συνδέεται με τη δωρεά τροφίμων - ανάγκη για περισσότερες  ώρες εργασίας Έλλειψη επαφής-σύνδεση με  φιλανθρωπικές οργανώσεις Έλλειψη  χρόνου μεταφοράς  των πλεοναζόντων τροφίμων Απρόβλεπτη ποσότητα πλεονασματικών τροφίμων
Ευκαιρίες (5)	Απειλές (Ρίσκα) (5)
Φορολογική μείωση για τις εταιρείες που είναι δωρητές Εξάλειψη/μείωση  του κόστους   μεταφοράς  των πλεοναζόντων      τροφίμων (φιλανθρωπικές οργανώσεις     που  τα μεταφέρουν) Αλλαγή συμπεριφοράς και ευαισθητοποίηση  της ευρύτερης κοινότητας Νέες ευκαιρίες εξωτερικής χρηματοδότησης για τη στήριξη της υλοποίησης πρωτοβουλιών διάσωσης τροφίμων.  Δημιουργία   νέων συνεργασιών (εθελοντές, φιλανθρωπικά   ιδρύματα, εταιρείες μεταφορών κ.λπ.)	Μεταβολές κανονισμών για την ασφάλεια των τροφίμων  Απροσδόκητη αύξηση του κόστους μεταφοράς  Πληθωρισμός και αύξηση του κόστους των τροφίμων Απρόβλεπτες αλλαγές στο νομικό και οικονομικό περιβάλλον Αποκλεισμός  για οποιονδήποτε λόγο, όπως το Covid ή ο πόλεμος.

Παράδειγμα 2 - Δυνητικοί εξωτερικοί και εσωτερικοί παράγοντες φιλανθρωπικών οργανώσεων/οργανισμών υποδοχής τροφίμων που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και να παρατηρoύνται

Ως ένα δεύτερο παράδειγμα, εξετάζουμε ένα οργανισμό κοινωφελούς εταιρείας. Στόχος της φιλανθρωπικής εταιρείας είναι να παραλάβει όσο το δυνατόν περισσότερα πλεονάζοντα τρόφιμα και να τα διανείμει στις ομάδες-στόχους της - άτομα που έχουν ανάγκη, πολύτεκνες οικογένειες με περιορισμένους οικονομικούς πόρους, εξασφαλίζοντας παράλληλα την υψηλότερη δυνατή ποιότητα των τροφίμων που δωρίζονται. Η φιλανθρωπική οργάνωση διανέμει μέχρι στιγμής όλα τα τρόφιμα που δωρίζονται και θεωρεί ότι υπάρχει ανάγκη για περισσότερα τρόφιμα από την πλευρά των ομάδων-στόχων, συνεπώς επιδιώκει να καλύψει αυτή την ανάγκη.

 

Ισχυρά σημεία (5)	Αδυναμίες (5)
Κινητοποίηση και ενθουσιασμός των εργαζομένων για τη διανομή τροφίμων Ικανότητα κοινωνικής ευθύνης, βοηθώντας όσους έχουν ανάγκη, συμβάλλοντας           στην           επίτευξη ανθρωπιστικών στόχων. Καλές και αδιάκοπες επαφές με εθελοντές που υποστηρίζουν τη διαδικασία δωρεάς. Καλές υφιστάμενες σχέσεις με εταιρείες δωρητές τροφίμων Δεξιότητες, εμπειρία και τεχνογνωσία του προσωπικού	Έλλειψη κατάλληλων συνθηκών φύλαξης και αποθήκευσης για τη διασφάλιση της ποιότητας των πλεοναζόντων τροφίμων σε περίπτωση μεγαλύτερης ποσότητας Νόμιμος αριθμός εταιρειών δωρητών τροφίμων με τις οποίες υπάρχει υφιστάμενη σχέση ( ενδέχεται να αυξηθεί) Ανεπαρκής παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης Περιορισμένοι οικονομικοί πόροι για την αγορά ενός πρόσθετου οχήματος για τη μεταφορά των δωρεών τροφίμων Αδυναμία συλλογής των τροφίμων ανά πάσα στιγμή (π.χ. στην περίπτωση πλεοναζόντων τροφίμων από εστιατόρια, πολύ συχνά τα πλεονάζοντα τρόφιμα πρέπει να συλλέγονται κατά τη διάρκεια της νύχτας, γεγονός που προϋποθέτει περιορισμένους                ανθρώπινους πόρους).
Ευκαιρίες (5)	Απειλές (Ρίσκα) (5)
Αλλαγή                          συμπεριφοράς                    και ευαισθητοποίηση της ευρύτερης κοινότητας  Συμβολή στην επίτευξη ανθρωπιστικών στόχων, δημιουργία υπεραξίας και κοινωνικής ευθύνης. Εξωτερικές ευκαιρίες χρηματοδότησης για τη στήριξη της υλοποίησης πρωτοβουλιών δωρεάς τροφίμων. Αυξανόμενη ζήτηση (λόγω πληθωρισμού και μετανάστευσης) Δημιουργία νέων συνεργασιών (με εταιρείες όλων των τομέων της αλυσίδας εφοδιασμού που προκαλούν απώλειες τροφίμων), Εταιρείες μεταφορών, εθελοντές κ.λπ.	Μεταβολές κανονισμών ασφάλειας τροφίμων Απροσδόκητη αύξηση του κόστους μεταφοράς Ο πληθωρισμός και αύξηση του κόστους των τροφίμων οδηγεί σε μείωση κατανάλωσης και σπατάλη τροφίμων Απρόβλεπτες μεταβολές σε νομοθετικό και οικονομικό πλαίσιο. Απρόβλεπτη ποσότητα πλεονασματικών τροφίμων

Από την Ανάλυση στη Δράση - Χάραξη Στρατηγικής

Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, η διαδικασία διεξαγωγής της ανάλυσης SWOT είναι όμοια τόσο για τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς που προσφέρουν τρόφιμα όσο και για τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς που λαμβάνουν τρόφιμα. Επιπλέον, οι εξωτερικές ευκαιρίες ή οι απειλές που αντιμετωπίζουν όσον αφορά την αλυσίδα διάσωσης τροφίμων είναι παρόμοιου χαρακτήρα, γεγονός που παρέχει εξαιρετικές δυνατότητες στρατηγικής συνεργασίας.

Με την ολοκλήρωση της ανάλυσης, τα επόμενα βήματα σχετίζονται με την ανάπτυξη στρατηγικής. Τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία πρέπει να εξετάζονται συστηματικά, όπως και οι ευκαιρίες και οι απειλές. Ως επόμενο βήμα ορίζεται η συσχέτισή και ο τρόπος με τον οποίο μπορούν να μετατραπούν σε ένα σύνολο ενεργειών με τις οποίες η εταιρεία θα επιτύχει τους στόχους της. Οι εταιρείες Ho.Re.Ca. ή οι οργανισμοί που λαμβάνουν τρόφιμα μπορούν να ακολουθήσουν ποικίλες μεθόδους ανάπτυξης στρατηγικής¹:

• να συνδυάσουν τα ισχυρά τους σημεία με τις ευκαιρίες
• να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους για να καταπολεμήσουν τις απειλές
• να εξαλείψουν τις αδυναμίες τους ώστε να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες
• να αποφεύγεται το ενδεχόμενο να καταστούν οι αδυναμίες του οργανισμού στόχος διαφόρων απειλών

Το αποτέλεσμα της ανάλυσης SWOT είναι οι στρατηγικές για τις περαιτέρω ενέργειες που έχουν καθοριστεί από την εταιρεία/οργανισμό που χορηγεί/παραλαμβάνει τρόφιμα για κάθε έναν από τους τέσσερις στρατηγικούς τομείς, και ιδίως όλες εκείνες οι στρατηγικές που υποστηρίζουν τη διαδικασία διάσωσης/δωρεάς τροφίμων.

Εφόσον εντοπιστούν διάφορες εναλλακτικές στρατηγικές, επιβάλλεται η ιεράρχησή τους με βάση τη σημασία τους και ακολουθεί η επιλογή των πιο υποσχόμενων για εφαρμογή. Κατά την επιλογή, είναι σημαντικό να ποσοτικοποιηθεί το πιθανό όφελος που επιφέρει στον οργανισμό/επιχείρηση και να δοθεί επίσης η δέουσα προσοχή στους διαθέσιμους πόρους που απαιτούνται για την εφαρμογή αυτών των στρατηγικών. Συνίσταται η επιλογή 3-5 στρατηγικών προς εφαρμογή συνολικά. Αξίζει να σημειωθεί, ότι είναι χρήσιμο να διεξάγεται η ανάλυση SWOT ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

Με την ανάλυση SWOT, οι επιχειρήσεις δωρητών και παραληπτών τροφίμων θα είναι σε θέση να δημιουργήσουν με επιτυχία ένα επιχειρηματικό μοντέλο που θα υποστηρίζει απόλυτα τις φιλοδοξίες τους όσον αφορά την αλυσίδα διάσωσης τροφίμων.

Σύνοψη

Εν κατακλείδι, η δωρεά τροφίμων αποτελεί ένα σημαντικό ρόλο κατά της ελαχιστοποίησης της σπατάλης τροφίμων και της επιτυχούς διάσωσης των πλεοναζόντων πόρων τροφίμων. Όπως αποδείχθηκε στο παρόν έγγραφο, η δωρεά τροφίμων και η διάσωση του πλεονάσματος τροφίμων είναι ένα σημαντικό έργο με σοβαρές επιπτώσεις και η οργανωμένη δωρεά τροφίμων είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να μειωθούν αυτές οι επιπτώσεις.

Διανέμοντας τρόφιμα σε όσους έχουν ανάγκη, όχι μόνο τερματίζουμε την πείνα και απαλύνουμε το βάρος των χώρων υγειονομικής ταφής, αλλά ενισχύουμε επίσης την αίσθηση του πολιτικού καθήκοντος και της κοινοτικής συνοχής. Πρόκειται για μια στρατηγική με την οποία όλοι κερδίζουν και η οποία αντιμετωπίζει την περιβαλλοντική αναγκαιότητα της μείωσης των αποβλήτων

καθώς και την ηθική υποχρέωση της σίτισης όσων έχουν ανάγκη.

Οι προσπάθειες ιδιωτών, επιχειρήσεων τροφίμων, μη κερδοσκοπικών οργανισμών και κυβερνητικών οργανώσεων διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διασφάλιση της επιτυχίας των προγραμμάτων δωρεάς τροφίμων. Μέσω της συνεργασίας και της καινοτομίας, είναι δυνατόν να εκσυγχρονιστεί η διαδικασία διάσωσης και διανομής τροφίμων, καθιστώντας την πιο αποτελεσματική και προσβάσιμη για όλους.

Στο πλαίσιο της διάσωσης των πλεοναζόντων τροφίμων και της δωρεάς τους σε όσους χρειάζονται τροφή, κάθε συνεισφορά μετράει. Είτε πρόκειται για μια τοπική εκστρατεία συγκέντρωσης τροφίμων, είτε για μια εταιρική πρωτοβουλία, είτε για αλλαγές πολιτικής σε εθνικό επίπεδο, καθένας από εμάς είναι υπεύθυνος, για αυτή την κοινή προσπάθεια.

Με ένα βήμα την φορά, είναι δυνατόν να διατηρήσουμε τη δωρεά τροφίμων στην πρώτη γραμμή των στρατηγικών μας για την καταπολέμηση της σπατάλης τροφίμων. Οι εμπλεκόμενοι φορείς που συνεργάζονται μπορούν να προωθήσουν ένα μέλλον όπου τα πλεονάζοντα τρόφιμα θα καταλήγουν σε όσους τα έχουν ανάγκη, όπου η πείνα θα εξαλειφθεί και όπου οι κοινότητές μας θα ευημερούν πάνω σε θεμέλια συμπόνιας και βιωσιμότητας.

Βιβλιογραφία

Al Rahmah Medical. (2023, March 15). 5 Strategies For Creating A Successful Charity Project And Measuring Its Impact. Retrieved from Al Rahmah Medical: https://rahmah.sa/en/5-strategies-for-creating-a-successful-charity-project-and- measuring-its-impact/

Caldeira, C., De Laurentiis, V., & Sala, S. (2019). Assessment of food waste prevention actions. Development of an Evaluation Framework to Assess the Performance of Food Waste Prevention Actions.

De Menna, F., Davis, J., Östergren, K., Unger, N., Loubiere, M., & Vittuari, M. (2020). A combined framework for the life cycle assessment and costing of food waste prevention and valorization: an application to school canteens. Agricultural and Food Economics, 8(1), 1-11.

EU Platform on Food Losses and Food Waste (2019). Recommendations for Action European Commission (2018). EU guidelines on food donation (2017/C 361/01), Official Journal of the European Union

European Commission. (2019). Study on food donation and food waste prevention in the EU. https://ec.europa.eu/food/sites/food/files/safety/docs/fw_eu- actions_study_food_donation_2019_en.pdf

European Commission. (2020). COMMISSION NOTICE providing guidance on food safety management systems for food retail activities, including food donations (2020/C 199/01). Official Journal of the European Union, 57.

European Commission. (2020, June 12). 2020/C 199/01 - Commission Notice providing guidance on food safety management systems for food retail activities, including food donations. Official Journal of the European Union, 63. Retrieved from https://eur-lex.europa.eu/legal- content/EN/TXT/PDF/?uri=OJ:C:2020:199:FULL&from=EN

European    Commission.    (2022,    September    16).         Commission     Notice    on                   the implementation of food safety management systems covering Good Hygiene Practices and procedures based on the HACCP principles, including the facilitation/flexibility of the implementation in certain food businesses 2022/C 355/01. Official Journal of the European Union, 65. Retrieved 8 11, 2023, from https://eur-lex.europa.eu/legal- content/EN/TXT/HTML/?uri=OJ%3AC%3A2022%3A355%3AFULL

European Committee for Standardization. (2020). EN 12875:2020 - Foodstuffs - Determination of nitrite content. https://www.en-standard.eu/csn-en-12875- foodstuffs-determination-of-nitrite-content/

Food and Agriculture Organization of the United Nations. (2018). Food loss and waste reduction:               A                             guide     for                 foodservice                             establishments. http://www.fao.org/3/i8294en/I8294EN.pdf

Food and Drug Administration. (2020). Food Safety Modernization Act (FSMA). https://www.fda.gov/food/food-safety-modernization-act-fsma

Food Banks BC . (2018). Perishable Food Recovery: A Step-by-Step Guide. Retrieved from                       kamloopsfoodbank:                            https://www.kamloopsfoodbank.org/wp- content/themes/food-bank/pdf/food-recovery-manual.pdf content/themes/food-bank/pdf/food-recovery-manual.pdf

Food Waste Reduction Alliance. (2016). Best practices and emerging solutions toolkit: A guide to reducing food waste through donation. https://fpra.ca/wp- content/uploads/2019/08/FWRA-Toolkit.pdf

FoodDrinkEurope, EuroCommerce, FEBA . (2016). Every Meal Matters: Food Donation Guidelines. Retrieved August 11, 2023, from https:/https://www.fooddrinkeurope.eu/wp- content/uploads/2021/09/6194-FoodDrink-Europe-Every_Meal_Matters-1.pdf content/uploads/2021/09/6194-FoodDrink-Europe-Every_Meal_Matters-1.pdf

FoodDrinkEurope. (2017). Guidance on food donation and food waste prevention in the food                                          and                                          drink                                          industry. https://www.fooddrinkeurope.eu/uploads/publications_documents/Food_Donation

_Study.pdf

Garcia-Garcia, G., Woolley, E., Rahimifard, S., Colwill, J., White, R., & Needham, L. (2017). A methodology for sustainable management of food waste. Waste and Biomass Valorization, 8(6), 2209-2227. https://29september.eurofoodbank.org/wp- content/uploads/2020/09/Infographics_EN.pdf

in Food Waste Prevention https://food.ec.europa.eu/system/files/2021-05/fs_eu- actions_action_platform_key-rcmnd_en.pdf

International Organization for Standardization. (2020). ISO 22000:2018 - Food safety management systems - Requirements for any organization in the food chain. https://www.iso.org/standard/65464.html

International Organization for Standardization. (2020). ISO 9001:2015 - Quality management systems - Requirements. https://www.iso.org/standard/62085.html

Karin Östergren, Jenny Gustavsson, Hilke Bos-Brouwers, Toine Timmermans, Ole- Jørgen Hansen, Hanne Møller; Gina Anderson and Clementine O’Connor, Han Soethoudt, Tom Quested, Sophie Easteal, Alessandro Politano, Cecilia Bellettato, Massimo Canali, Luca Falasconi, Silvia Gaiani, Matteo Vittuari, Felicitas Schneider, Graham Moates, Keith Waldron, Barbara Redlingshöfer (2014). FUSIONS Definitional Framework for Food Waste. European Commission (FP7), Coordination and Support Action – CSA Contract number: 311972

National Restaurant Association. (2021). ServSafe: Food safety training and certification. https://www.servsafe.com/

Nitzsche, P., Simba, A., & Gourmelon, G. (2020). Analyzing the drivers of food waste generation in the hospitality sector: A case study of hotel restaurants. Sustainability, 12(9), 3586. doi:10.3390/su12093586

Ockerman, H. W., & Basu, L. (2017). Encyclopedia of meat sciences (2nd ed.). Academic Press.

Oragui, D. (2023, August 6). How to Create an Effective Standard Operating Procedure (SOP). Retrieved from Helpjuice: https://helpjuice.com/blog/standard-operating-procedure

Plekenpol, R., Ardura, A., & Leib , E. B. (2022). The Global Food Donation Policy Atlas - EU Legal Guide. Harvard Law School Food Law and Policy Clinic (FLPC).

Retrieved    from                     https://www.foodbanking.org/wp-content/uploads/2023/01/The- Global-Food-Donation-Policy-Atlas_EU_Legal-Guide.pdf

Richardson,               L.               (2011).               General               food distribution https://www.ennonline.net/htpv2module11

Rivera, A. F., Smith, N. R., & Ruiz, A. (2023, January 26). A systematic literature review of food banks’ supply chain operations with a focus on optimization models.

Journal of Humanitarian Logistics and Supply Chain Management, 13(1), 10-25. doi: https://doi.org/10.1108/JHLSCM-09-2021-0087 

SecondBite. (2021). Food donor guidelines. https://www.secondbite.org/wp- content/uploads/2021/05/Food-Donor-Guidelines.pdf

Shevchenko, A., Hajmohammad, S., & Pagell , M. (2023, August 1). Operations of cost- effective charities: a qualitative study. International Journal of Operations & Production Management.

The Global FoodBanking Network. (2021). Member directory. https://www.foodbanking.org/our-network/member-directory/

The Global FoodBanking Network. (n.d.). Partner with us. Retrieved from https://www.foodbanking.org/partner-with-us/

UNEP and WRAP. (2019). Food waste hierarchy and associated definitions. https://www.wrap.org.uk/content/food-waste-hierarchy

United Nations. (2015). Sustainable Development Goal 12: Ensure sustainable consumption                                                and                                                production                                                patterns. https://www.un.org/sustainabledevelopment/sustainable-consumption-production/

United Nations. (2018). World Food Programme: Food procurement. https://www.wfp.org/procurement

United States Department of Agriculture. (2020). United States Standards for Grades of Fresh Fruits and Vegetables. https://www.ams.usda.gov/grades-standards/fruit- and-vegetable-grades-and-standards

World Resources Institute. (2019). The business case for reducing food loss and waste: Catering and restaurants. https://www.wri.org/research/business-case-reducing- food-loss-and-waste-catering-and-restaurants

Χρήσιμοι σύνδεσμοι
Η πλήρης γνώση της (εθνικής) νομοθεσίας και των προτύπων της ΕΕ σχετικά με τη συλλογή, τη μεταφορά, την αποθήκευση και τη διανομή τροφίμων αποτελεί το πρώτο βήμα προς την επιτυχή εφαρμογή της διαδικασίας συλλογής και διανομής τροφίμων. Παρακάτω παρατίθενται σχετικά έγγραφα εθνικής σημασίας:

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52017XC1025(01)

https://29september.eurofoodbank.org/wpcontent/uploads/2020/09/Infographics_EN.pdf

https://food.ec.europa.eu/safety/food-waste/eu-actions-against-food-waste/food-donation_en

https://food.ec.europa.eu/system/files/2021-05/fs_eu-actions_action_platform_key-rcmnd_en.pdf

https://www.paragraf.rs/propisi/zakon_o_donacijama_i_humanitarnoj_pomoci.html

https://www.paragraf.rs/propisi/zakon-o-porezu-na-dodatu-vrednost.htmlhttps://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2013_06_81_1699.html

https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2018_12_118_2343.html

https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2019_09_91_1811.html

https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/about-codex/members/detail/en/c/15564/

https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2022_12_156_2535.html

https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/about-codex/members/detail/en/c/15564/

https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2022_12_156_2535.html

Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τη δωρεά τροφίμων (2017/C 361/01)

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/HU/TXT/?uri=uriserv:OJ.C_.2017.361.01.0001.01.HUN&toc=OJ:C:2017:361:TOC#ntr62-C_2017361HU.01000101-E0062

Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τα συστήματα διαχείρισης της ασφάλειας των τροφίμων όσον αφορά τις δραστηριότητες λιανικού εμπορίου τροφίμων, συμπεριλαμβανομένης της δωρεάς τροφίμων, 2020/C 199/01 C/2020/2941:

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/HU/TXT/?uri=uriserv:OJ.C_.2020.199.01.0001.01.HUN&toc=OJ:C:2020:199:TOC

Οδηγός για την πρόληψη της σπατάλης τροφίμων στη βιομηχανία τροφίμων:

https://portal.nebih.gov.hu/documents/10182/1218772/maradeknelkul_utmutato_ELELMISZERIPAR_webes.pdf/580e6f4d-b9b9-4756-02ce-0481970c3e05 

Οδηγός για την πρόληψη της σπατάλης τροφίμων στον εμπορικό τομέα:

https://portal.nebih.gov.hu/documents/10182/1218772/maradeknelkul_utmutato_KERESKEDELEM_webes.pdf/3e2165d8-c04f-bee3-0fdb-cf1d1e230897

Για τη διευκόλυνσή σας, έχουμε ετοιμάσει μια εργαλειοθήκη με χρήσιμα υλικά, πρότυπα και φύλλα εργασίας:

ReS-Food-TOOLBOX final Greek

Καλή Μάθηση!